Ciemiężyk białokwiatowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ciemiężyk białokwiatowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

toinowate

Rodzaj

ciemiężyk

Gatunek

ciemiężyk białokwiatowy

Nazwa systematyczna
Vincetoxicum hirudinaria Medik
Hist. & Commentat. Acad. Elect. Sci. Theod.-Palat. 6:404. 1790[3]
Synonimy
  • Asclepias vincetoxicum L.
  • Vincetoxicum officinale Moench
  • Cynanchum vincetoxicum[4]

Ciemiężyk białokwiatowy[5], ciemiężyk lekarski[6] (Vincetoxicum hirundinaria Medik.) – gatunek rośliny z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Występuje w Europie Południowej, Środkowej i Wschodniej, w Afryce Północnej (Algieria, Maroko), w Turcji i na Kaukazie[4]. W Polsce jest dość pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga
Prosta, wzniesiona, słabo się rozgałęziająca się, o wysokości do 60 cm. W górnej części jest omszona dwoma rzędami bardzo krótkich włosków[8] .
Liście
O różnym kształcie, od jajowatych (dolnych) przez jajowatolancetowate (środkowe) do lancetowatych (górne). Są krótkoogonkowe, zaostrzone, za młodu owłosione na spodniej stronie[8].
Kwiaty
Niewielkie, białe, skupione w podbaldachy, pojawiają się na szczytach łodyg oraz w kątach górnych liści. Mają symetrię promienistą, 5-dzielny kielich, lejkowato-kółkową koronę o zielonawej nasadzie i tępych łatkach. 5 pręcików zrasta się z 5-kątną szczytową częścią szyjki słupka, tworząc prętosłup. Są to kwiaty paściowe, zbudowane w ten sposób, aby przytrzymać owada za odnóża lub aparat gębowy i zmusić do zebrania pyłku[9].
Owoc
Nagie i ostre mieszki o długości do 4 cm[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do sierpnia. Roślina trująca[10]. Występuje w lasach i zaroślach, szczególnie często na podłożu wapiennym w Tatrach i Pieninach[7].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  4. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 351. ISBN 83-01-00129-1.
  7. a b c d Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
  8. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  9. Szweykowska A., Szweykowski J. (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 444. ISBN 83-214-1305-6.
  10. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.