Ciemniki
53°30′31″N 18°32′30″E/53,508611 18,541667| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2007) |
180[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-131[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CSW |
| SIMC |
0087277 |
Położenie na mapie gminy Jeżewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świeckiego  | |
| 53°30′31″N 18°32′30″E/53,508611 18,541667[1]
| |
Ciemniki (niem. Czemnik / Ciemnik) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Jeżewo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 180 mieszkańców[2]. Jest siódmą co wielkości miejscowością gminy Jeżewo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ciemniki to kociewska wieś. Pierwsza historyczna nazwa pochodzi z 1821 r. i została zapisana w języku niemieckim jako Czemnick-Wenglarken (Ciemniki-Węglarki)[4]. Następne to: Czemnik (1879 r.), Ciemnik (1925 r.), Ciemniki (1931 r.)[5]. Nazwa wsi jest nazwą topograficzną pochodzącą od przymiotnika „ciemny” z formantem - ik (może utworzona od nieznanej dziś nazwy lasu - „Ciemnik”); nazwa spluralizowana (występuje w formie liczby mnogiej) w latach trzydziestych XX wieku. Drugi człon pierwotnej nazwy - Węglarki jest nazwą kulturową najprawdopodobniej wywodzi się od rzeczownika „węglarka” - pieca do wypalania węgla drzewnego, kociewsko-kaszubskie „vągle” - to zwęglone kawałki niedopalonego drewna[5].
Początki wsi wiążą się z reformą agrarną, którą na terenie dzisiejszej gminy Jeżewo władze pruskie rozpoczęły w 1820 r. W 1821 roku na rozparcelowanych dobrach majątku Taszewo (obszary leśne) zaczęła powstawać wieś Ciemniki[4]. W połowie XIX wieku w pobliżu Ciemnik rozwinęły się osady: Łazy (Laski), Pleśno i Węglarki. Zapewne na początku lat osiemdziesiątych XIX stulecia Ciemnikom nadano status gminy jako Ciemniki - Węglarki[6].
Pierwsze informacje o obszarze wsi pochodzą z 1885 r. i podają, ze areał osad: Ciemniki Łazy, Pleśno, Węglarki liczył 298 ha[6]. Pierwsze dane liczbowe o mieszkańcach wsi pochodzą z 1885 r. i podają, że w gminie Ciemniki-Węglarki zamieszkiwało 447 osób: w Ciemnikach - 113, w Laskach - 101, w Pleśnie - 88, w Węglarkach - 145 osób. Pod względem wiary dominowała ludność wyznania katolickiego (głównie Polacy) - 253, ewangelików było 194[6]. Krótko przed wybuchem wojny (1939 r.) w sołectwie Ciemniki żyło 493 mieszkańców, z czego Polaków było 471, natomiast Niemców - 22[7]. Już w 1820 r. w Węglarkach otwarto jednoklasową szkołę, do której uczęszczały dzieci z Ciemnik, Węglarek, Pleśna, Łazów, a do lat sześćdziesiątych XIX wieku również z Dubielna i Wilczego Błota[6]. W latach siedemdziesiątych XIX stulecia w Węglarkach postawiono nowy, murowany budynek szkolny, który przetrwał do dziś (po zamknięciu szkoły w 1975 r. pełni funkcje mieszkaniowe)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17462
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 168 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Maercker H., 1886, „Eine polnische Starostei und ein preussischer Landratskreis, Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873”, Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins, Bd.17-19, Danzig
- ↑ a b Brózdowska E., 2005, „Pochodzenie nazw miejscowości gminy Jeżewo”, w: „Gmina Jeżewo”, praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ a b c d e Dąbrowski Z., 2005, „Pod zaborem pruskim”, w: „Gmina Jeżewo”, praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ Dąbrowski Z., 2005, „W okresie II Rzeczypospolitej 1920-1939”, w: „Gmina Jeżewo”, praca zbiorowa, Jeżewo
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ciemnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 688.