Civium Romanorum
Civium Romanorum (c.R., dosł. Obywateli Rzymskich) – tytuł przyznawany honoris causa niektórym jednostkom wojskowym starożytnego Rzymu.
Tytuł przyznawano niemal wyłącznie jednostkom auxilii, złożonych w większości z peregrini, czyli mieszkańców Cesarstwa Rzymskiego nie posiadających obywatelstwa[1]. Najczęściej przyznawany był jednostce, która odznaczyła się na polu bitwy i której żołnierze w nagrodę otrzymali obywatelstwo[1]. W sumie w czasach pryncypatu ok. 15 procent wszystkich jednostek auxilii uzyskało tytuł civium romanorum[1]. Po upływie 25 lat służby żołnierze-obywatele opuszczali jednostkę, jednak ta zachowywała tytuł jako odznakę honorową, mimo że w jej składzie ponownie nie było obywateli, lub było ich niewielu[1].
W czasach kryzysu związanego z powstaniem Ilirów w Panonii za panowania Augusta stworzono także kilka jednostek auxilii rekrutujących się spośród obywateli które również otrzymały ten tytuł, jednak można Valerie A. Maxfield przypuszcza, że w ich wypadku była to nazwa opisowa, a nie tytuł honorowy czy forma odznaczenia[1].
Tytuł tradycyjnie dodawany był do nazwy jednostki, w formie pełnej lub skróconej, często dodawano także przydomek wzorowany na cognomen cesarza, za panowania którego nagroda została przyznana. Przykładowo kohorta cohors I Brittonum, która odznaczyła się w walce podczas wojen dackich za panowania cesarza Trajana (Marcus Ulpius Traianus) była później wielokrotnie wzmiankowana jako cohors I Brittonum Ulpia torquata pia fidelis civium Romanorum[2].
Inne tytuły przyznawane jednostkom wojskowym (tak całym legionom, jak pojedynczym alom i kohortom) to pia fidelis (najwierniejszy), felix (szczęśliwy), victrix (zwycięski), fortis (silny), vindex (obrońca), invicta (niezwyciężona), firma (silna) i velox (śmigły)[3]. Żołnierze auxilii mogli także otrzymać w nagrodę za wierną służbę prawa obywatelskie, czego potwierdzeniem był tzw. dyplom wojskowy[1].
Źródła[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Maxfield 1981 ↓, s. 227.
- ↑ Maxfield 1981 ↓, s. 218 – 219.
- ↑ Maxfield 1981 ↓, s. 233.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Valerie A. Maxfield, The military decorations of the Roman army, Berkeley: University of California Press, 1981, ISBN 978-0-520-04499-9, OCLC 7464710.