Cleistes

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cleistes
Ilustracja
Cleistes revoluta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

waniliowe

Rodzaj

Cleistes

Nazwa systematyczna
Cleistes Rich. ex Lindl.
Gen. Sp. Orchid. Pl. 409. Feb 1840[3]
Typ nomenklatoryczny

C. lutea Lindl., nom. illeg. = C. grandiflora (Aubl.) Schltr.[3][4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Cleistes – rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia od około 25[5] do 64[6][7] gatunków. Zasięg ich obejmuje niemal wyłącznie strefę tropikalną i subtropikalną Ameryki Południowej[5] (w Ameryce Środkowej występuje endemit kostarykański – C. costaricensis[8]). Nazwa naukowa pochodzi z greckiego słowa cleistes oznaczającego "zamknięty" i odnosi się do wąsko dzwonkowatego okwiatu[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kwiat C. rosea
Łodyga
Prosta, pojedyncza, zwykle dość słabo ulistniona[5].
Korzenie
Do 2 mm szerokości, czasem z bulwiastymi zgrubieniami, łamliwe[5].
Liście
Nieliczne, kilka na pędach wegetatywnych, na pędach generatywnych często tylko jeden liść. Liście są siedzące o blaszce jajowato-lancetowatej lub wąsko-lancetowatej[5].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan szczytowy zawierający do 3 kwiatów. Przysadki podobne do liści. Kwiaty odwrócone o 180° (jak u większości storczykowatych), wzniesione, siedzące. Zewnętrzne listki okwiatu zwykle oliwkowozielone, brązowe lub brązowoczerwone, równowąskolancetowate, na końcach zaostrzone. Wewnętrzne listki różowe do białych, łopatkowate do owalnych, często formujące rurkę z wywiniętą wargą, koloru białego lub różowego, czerwono żyłkowaną, podzieloną na trzy łatki. Prętosłup wolny, biały, na szczycie ucięty. Pylnik szczytowy, zwisający z dwoma pyłkowinami. Ziarna pyłku w tetradach[5].
Owoce
Torebka cylindryczna, wzniesiona[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Cleistes libonii
Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z 5–6 rodzajów plemienia Pogonieae w podrodzinie waniliowe (Vanilloideae) Szlachetko, stanowiącej jeden ze starszych kladów w obrębie rodziny storczykowatych (Orchidaceae)[2][10][11]. Dawniej rodzaj nie był wyodrębniany, a zaliczane tu rośliny włączano do rodzaju Pogonia[9]. Już w XXI wieku, po uzyskaniu dowodów molekularnych wyodrębniono zaliczane do Cleistes gatunki północnoamerykańskie (C. divaricata i C. bifaria), które okazały się być bliżej spokrewnione z rodzajami Isotria i Pogonia niż z południowoamerykańskimi przedstawicielami Cleistes[8] i w efekcie zostały w 2008 roku wyodrębnione w osobny rodzaj Cleistesiopsis[12]. Rośliny te od przedstawicieli Cleistes różnią się m.in. brakiem bulwiastych korzeni i pojedynczymi kwiatami[13].

Wykaz gatunków[6][7]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  3. ↑ a b Apostasia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-06-28]. (ang.).
  4. ↑ Cleistes. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-21].
  5. ↑ a b c d e f g Katharine B. Gregg & Paul M. Catling: Cleistes. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-06-28]. (ang.).
  6. ↑ a b Cleistes. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-21].
  7. ↑ a b Cleistes. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-21].
  8. ↑ a b Emerson R. Pansarin, Antonio Salatino, Maria L.F. Salatino. Phylogeny of South American Pogonieae (Orchidaceae, Vanilloideae) based on sequences of nuclear ribosomal (ITS) and chloroplast ( psaB, rbcL, rps16, and trnL-F ) DNA, with emphasis on Cleistes and discussion of biogeographic implications. „Diversity & Evolution”. 8, s. 171–181, 2008. 
  9. ↑ a b Donovan Stewart Correll: Native Orchids of North America North of Mexico. Stanford University Press, 1978, s. 152.
  10. ↑ Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 luty 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.). 
  11. ↑ Cleistes. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-21].
  12. ↑ Emerson R. Pansarin, Fábio de Barros. Taxonomic notes on Pogonieae ( Orchidaceae ): Cleistesiopsis, a new genus segregated from Cleistes , and description of two new South American species, Cleistes batistana and C. elongata. „Kew Bulletin”. 63, 3, s. 441-448, 2008. DOI: 10.1007/s12225-008-9047-5. 
  13. ↑ Kenneth M. Cameron, Mark W. Chase, W. Mark Whitten, Paul J. Kores, David C. Jarrell, Victor A. Albert, Tomohisa Yukawa, Harold G. Hills, Douglas H. Goldman. A phylogenetic analysis of the Orchidaceae: evidence from rbcL nucleotide sequences. „Am. J. Bot.”. 86(2), s. 208-224, 1999. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cleistes&oldid=70173384”