Cleyera
 Cleyera japonica | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Cleyera | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cleyera Thunberg Nova Gen. Pl. 68. 18 Jun 1783 (nom. cons.)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
C. japonica Thunberg[3] | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
Cleyera – rodzaj roślin z rodziny Pentaphylacaceae. Obejmuje 22 gatunki[5]. Rośliny te występują w Azji na obszarze od Himalajów, poprzez Mjanmę, północny Wietnam, Chiny po Japonię[4] oraz w Ameryce Środkowej na obszarze od Meksyku po Panamę[5][6]. Rosną w lasach, często na terenach skalistych[7]. Kwiaty rozwijają się latem, zapylane są przez owady[7].
Cleyera japonica jest drzewem świętym w Shintō – wiązanki z gałązek tego gatunku zwane sakaki wykorzystywane są podczas obrzędów[6], a same drzewa są często sadzone przy miejscach kultu (jinja)[8]. Z kolei w Himalajach liści tej rośliny używa się do zaparzania herbaty[6]. Poza tym ten gatunek (rzadziej też inne[6]) rozpowszechniony jest w obszarach o łagodnym klimacie jako roślina ozdobna, szczególnie popularne są odmiany pstrolistne – 'Fortunei' i 'Tricolor'[7]. Różne gatunki z rodzaju dostarczają poza tym cenionego drewna[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
_-_DSC02733.JPG)
- Pokrój
- Krzewy i drzewa zwykle osiągające do 12 m wysokości[7].
- Liście
- Zimozielone[4], skrętoległe[7], ułożone na pędach dwurzędowo[9], ogonkowe, całobrzegie lub piłkowane[4][9].
- Kwiaty
- Drobne[7], obupłciowe, wyrastają pojedynczo lub zebrane po 2–4 w kątach liści[4][9]. Kwiaty osadzone są na cienkich szypułkach długości ok. 1 cm[7], nieco zgrubiałych na końcu, wsparte są dwoma odpadającymi przysadkami rozwijającymi się na szypułce tuż pod kwiatem[4]. Działki kielicha w liczbie 5 są nierównej wielkości, u nasady zrośnięte. Także płatki występują w liczbie 5 i są zrośnięte u nasady. Pręciki są liczne (od 25 do 30), ich nitki są długie i nagie. Zalążnia jest zwykle naga, dwu- lub trójkomorowa, w każdej z 8–16 zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka i trwała, na szczycie rozdzielona na dwie lub trzy łatki[4].
- Owoce
- Jajowate lub spłaszczone jagody zawierające po kilka nasion w każdej z komór. Nasiona gładkie, błyszczące, czarnobrązowe, kulistawe do nerkowatych[4]. Owoce są czerwone, po dojrzeniu czarne[7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
W systemie APG IV z 2016 i według Angiosperm Phylogeny Website jest to rodzaj z rodziny Pentaphylacaceae należącej do rzędu wrzosowców (Ericales)[2]. W innych ujęciach włączany bywał do herbatowatych Theaceae[4] i Ternstroemiaceae[10][9].
- Wykaz gatunków[5]
- Cleyera albopunctata (Planch. ex Griseb.) Krug & Urb.
- Cleyera bolleana (O.C.Schmidt) Kobuski
- Cleyera cernua (Tul.) Kobuski
- Cleyera cuspidata Hung T.Chang & S.H.Shi
- Cleyera ekmanii (O.C.Schmidt) Kobuski
- Cleyera incornuta Y.C.Wu
- Cleyera integrifolia (Benth.) Choisy
- Cleyera japonica Thunb.
- Cleyera lipingensis (Hand.-Mazz.) T.L.Ming
- Cleyera longicarpa (Yamam.) Masam.
- Cleyera neibensis Alain
- Cleyera nimanimae (Tul.) Krug & Urb.
- Cleyera obovata H.T.Chang
- Cleyera obscurinervia (Merr. & Chun) H.T.Chang
- Cleyera orbicularis Alain
- Cleyera pachyphylla Chun ex Hung T.Chang
- Cleyera serrulata Choisy
- Cleyera ternstroemioides (O.C.Schmidt) Kobuski
- Cleyera theoides (Sw.) Choisy
- Cleyera vaccinioides (O.C.Schmidt) Kobuski
- Cleyera velutina B.M.Barthol.
- Cleyera yangchunensis L.K.Ling
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-08-27] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-08-27] (ang.).
- ↑ a b c Cleyera. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2013-10-14].
- ↑ a b c d e f g h i j Cleyera Thunberg. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-08-27].
- ↑ a b c d e Cleyera Thunb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-08-27].
- ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 310, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 175. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 488–489. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ a b c d Klaus Kubitzki (red.), Flowering plants - Dicotyledons : Celastrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales, Heidelberg 2004, s. 457, ISBN 978-3-662-07257-8, OCLC 891765338.
- ↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 173. ISBN 978-1-4020-9609-9.