Przejdź do zawartości

Cliff Robertson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cliff Robertson
Ilustracja
Cliff Robertson w 1981 roku
Imię i nazwisko

Clifford Parker Robertson III

Data i miejsce urodzenia

9 września 1923
La Jolla, Kalifornia, USA

Data i miejsce śmierci

10 września 2011
Stony Brook, Brookhaven, Nowy Jork

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Cynthia Stone
(1957–1959; rozwód)
Dina Merrill
(1966–1989; rozwód)

Lata aktywności

1943–2007

Multimedia w Wikimedia Commons

Clifford Parker „Cliff” Robertson III (ur. 9 września 1923 w La Jolla, zm. 10 września 2011 w Stony Brook) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta[1].

Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę niepełnosprawnego intelektualnie malarza Charly’ego Gordona w dramacie fantastycznonaukowym Ralpha Nelsona Charly (1968)[2].

17 grudnia 1986 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6801 Hollywood Boulevard[3][4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w La Jolla w Kalifornii jako syn Audrey Olgi Robertson (z domu Willingham) i Clifforda Parker „Cliffa” Robertsona Juniora[5][6]. Jego rodzice rozwiedli się, gdy miał rok, a rok później jego matka zmarła na zapalenie otrzewnej[7]. Robertson był wychowywany w poczuciu wartości ciężkiej pracy i wytrwałości przez babcię ze strony matki, Mary Eleanor „Eleanora” Willingham (z domu Sawyer, 1875–1957) w Kalifornii i rzadko widywał swojego ojca. W 1941 ukończył La Jolla High School, gdzie był znany jako „The Walking Phoenix”. Podczas II wojny światowej służył jako trzeci oficer w amerykańskiej marynarce handlowej[8], przerzucony od Filipin do Australii. Po ukończeniu Antioch College w Yellow Springs w Ohio, od 1948 występował w prowincjonalnych teatrach objazdowych. Imał się różnych zajęć, by opłacić naukę w Actors Studio.

Po raz pierwszy trafił na ekran w dwóch melodramatach wojennych: We’ve Never Been Licked (1943) w roli Adamsa u boku Richarda Quine i Corvette K 225 (1943) w roli wartownika z Randolphem Scottem. W 1953 zadebiutował na Broadwayu w roli Matthew Andersona w komedii Późna miłość[9] z Arlene Francis. Zastąpił Bena Gazzarę w roli Bricka Pollitta, męża Margaret (Barbara Bel Geddes) w sztuce broadwayowskiej Tennessee Williamsa Kotka na gorącym blaszanym dachu[9]. W 1957 za rolę Vala Xaviera w przedstawieniu Tennessee Williamsa Orfeusz zstępujący zdobył nagrodę Theatre World[10].

Zwrócił na siebie uwagę reżysera Joshuy Logana, który zaangażował go do roli Alana Bensona w dramacie Piknik (1955) u boku Williama Holdena. Interesujące role zamkniętych w sobie, twardych, choć nie pozbawionych wątpliwości wojskowych grał w dramatach wojennych, w tym Nadzy i martwi Raoula Walsha (1958) według powieści Normana Mailera jako porucznik Robert Hearn, Diabelska brygada Andrew V. McLaglena (1968) jako major Cliff Bricker i Spóźniony bohater Roberta Aldricha (1970) jako porucznik Sam Lawson. W biograficznym dramacie wojennym Lesliego H. Martinsona i Lewisa Milestone’a Łódź torpedowa 109 (PT 109, 1963) został obsadzony w roli prezydenta Johna F. Kennedy’ego jako oficera United States Navy dowodzącego łodzią torpedową PT–109 na Pacyfiku podczas II wojny światowej.

W dramacie politycznym Franklina J. Schaffnera Ten najlepszy (The Best Man, 1964) na podstawie sztuki Gore’a Vidala zagrał czarny charakter senatora USA Joe Cantwella[11]. W miniserialu ABC Waszyngton za zamkniętymi drzwiami (1976) według powieści Johna Ehrlichmana stworzył wyrazistą kreację szefa CIA Williama Martina[12]. Wystąpił w Trzech dniach kondora (1975), Bitwie o Midway (1976) i Ucieczce z Los Angeles (1996)[13].

W 1990 powrócił na Broadway w roli Andrew Makepiece’a Ladda III w spektaklu A.R. Gurneya Listy miłosne[14]. W trylogii filmowej Marvel Comics w reżyserii Sama Raimiego – Spider-Man (2002), Spider-Man 2 (2004) i Spider-Man 3 (2007) – zagrał postać Benjamina Franklina „Bena” Parkera, wujka superbohatera Petera Parkera / Spider-Mana[15].

Zmarł 10 września 2011 z przyczyn naturalnych w swoim domu w Stony Brook na Long Island, w dzień po swoich 88. urodzinach[16][17].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Kategoria Film
1966 Nagroda Emmy Najlepszy pojedynczy występ aktora w roli pierwszoplanowej w dramacie Bob Hope Presents the Chrysler Theatre – odc. „The Game” (1965)
1969 National Board of Review Najlepszy aktor Charly (1971)
Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Cliff Robertson. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  2. ↑ Cliff Robertson Awards. AllMovie. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  3. ↑ Cliff Robertson. Walk of Fame. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  4. ↑ Dennis McLellan, Hollywood Star Walk: Cliff Robertson, „Los Angeles Times” [dostęp 2024-09-07] (ang.).
  5. ↑ Cliff Robertson Biography (1923–2011). Film Reference. [dostęp 2025-03-01]. (ang.).
  6. ↑ Cliff Robertson (1923–2011). Find a Grave. [dostęp 2025-03-01]. (ang.).
  7. ↑ Peter Keepnews, Cliff Robertson, Oscar-Winning Rebel, Dies at 88, „The New York Times”, 11 września 2011 [dostęp 2024-09-07] (ang.).
  8. ↑ Interview with Mr. Cliff Robertson. The National Museum of the Pacific War. [dostęp 2025-03-01]. (ang.).
  9. ↑ a b Cliff Robertson. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  10. ↑ Cliff Robertson Awards. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  11. ↑ „Ci najlepsi” zabierają głos. „Film”. nr 32 (818/XIX), s. 13, 8 sierpnia 1964. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
  12. ↑ Dennis McLellan, Cliff Robertson dies at 88; actor starred in films and on stage and TV, „Los Angeles Times”, 10 września 2011 [dostęp 2024-09-07] (ang.).
  13. ↑ Cliff Robertson (1923–2011). Rotten Tomatoes. [dostęp 2025-03-01]. (ang.).
  14. ↑ Barbara Delatiner, Robertson Takes a Role That Fits His Character, „The New York Times”, 8 lipca 1990 [dostęp 2025-03-01] (ang.).
  15. ↑ Associated Press, Cliff Robertson Remembered as Aviator, Family Man, „The Hollywood Reporter”, 16 września 2011 [dostęp 2025-03-01] (ang.).
  16. ↑ Brian Baxter, Cliff Robertson obituary, „The Guardian”, 11 września 2011 [dostęp 2025-03-01] (ang.).
  17. ↑ Richard Natale, Cliff Robertson dies at 88, „Variety”, 10 września 2011 [dostęp 2025-03-01] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Portret na życzenie: Cliff Robertson. „Film”. nr 11 (1810/XXXIX), s. 22, 11 marca 1984. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
  • Józef Rogoziński. Telegwiazda: Cliff Robertson – Facet, który nikomu nie ufał. „Film”. nr 34 (2197/XLVI), s. 20, 25 sierpnia 1991. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
1920–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cliff_Robertson&oldid=76145352”