Cmentarz żydowski w Żywcu
 nr rej. :- A/640/2020 z 04.05.2020 (woj. śląskie)[1] - A-640/89 z 12.10.1989 (woj. bielskie)[2] | |
 Cmentarz żydowski w Żywcu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Stolarska |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Data otwarcia | |
| Zarządca | |
Położenie na mapie Żywca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°40′47,62″N 19°10′44,65″E/49,679894 19,179069
| |
Cmentarz żydowski w Żywcu – znajduje się przy ul. Stolarskiej w dzielnicy Zabłocie, sąsiaduje z cmentarzem rzymskokatolickim[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nekropolia powstała w XIX wieku. Ma powierzchnię 0,5 ha. Znajduje się tutaj około 500 zachowanych macew[6], najstarsza należy do Zymela, pochowanego w 1853 roku, a ostatnia – z 1946 roku. Nagrobki wykonane są głównie z piaskowca, granitu i wapienia[3].
Na cmentarzu pochowany został Walter Munk, podporucznik artylerii Cesarskiej i Królewskiej Armii i Wojska Polskiego, odznaczony pośmiertnie orderem Virtuti Militari za udział w obronie Zamościa[3].
W trakcie II wojny światowej cmentarz został zdewastowany, a najcenniejsze ze znajdujących się na nim nagrobków (przede wszystkim wykonane z czarnego marmuru) zostały zrabowane. Część z nich została wykorzystana przy umocnieniu brzegów nieodległego strumienia. Niszczenie i rozkradanie nekropolii konturowano również w okresie powojennym[7].
Wznosił się tu także budynek domu przedpogrzebowego, który w 2005 został zniszczony w wyniku pożaru i uległ zawaleniu[3], a pozostałe ruiny rozebrano[7].
Cmentarz został uporządkowany w 2002, odnowiono wówczas niektóre z nagrobków oraz wybudowano nowe ogrodzenie. W latach 2018-2020 został przeprowadzony kolejny remont, sfinansowany ze środków jednego z miejscowych przedsiębiorców[4][7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c d Żywiec. cmentarze-zydowskie.pl. [dostęp 2021-05-01].
- ↑ a b Dobiega końca gruntowne porządkowanie cmentarza żydowskiego w Żywcu. dzieje.pl. [dostęp 2021-05-01].
- ↑ Cmentarz żydowski w Żywcu. zywiecinfo.pl, 9 września 2010. [dostęp 2021-05-01].
- ↑ Burchard podaje liczbę zachowanych nagrobków jako około 200
- ↑ a b c Cmentarz żydowski w Żywcu (ul. Stolarska). sztetl.org.pl. [dostęp 2021-05-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 201-202.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz żydowski w Żywcu na portalu Wirtualny Sztetl
