Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Cmentarna |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Zarządca | |
Położenie na mapie Zelowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Zelów  | |
 51°28′16,0″N 19°13′15,8″E/51,471111 19,221056
| |
| Strona internetowa | |
Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie – miejsce pochówku chrześcijan niekatolików z Zelowa i okolic, głównie zelowskich Czechów. Na cmentarzu znajdują się 453 groby z czego 222 ma inskrypcje w języku polskim, 216 w czeskim, 12 w niemieckim a 1 w angielskim[1]. Częstym motywem na nagrobkach jest kielich co stanowi nawiązanie do ideologii husytów i braci czeskich, których potomkami są zelowscy Czesi. Większość inskrypcji zawiera cytaty biblijne – głównie z czeskiej Biblii kralickiej, ale też z polskiej Biblii gdańskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Od 1803 roku do dnia dzisiejszego funkcjonowały trzy cmentarze dla społeczności braci czeskich i ewangelików. Pierwszym miejscem pochówku osadników było sąsiedztwo budynku szkoły, na terenie dzisiejszego placu Dąbrowskiego. Ponieważ ziemia ta była jednak zbyt podmokła, przeniesiono cmentarz w 1806 r. na wyżej położone miejsce, czyli teren wokół miejsca przeznaczonego pod budowę kościoła. Z przykościelnej metropolii pozostał do dziś kamienny nagrobek Teofili Karczewskiej, zmarłej w 1844 r. Epidemia cholery z 1852 r. spowodowała wyznaczenie nowej lokalizacji cmentarza, na skraju osady. Nowy cmentarz poświęcono uroczyście w 1854 r. i funkcjonuje on do dziś[2]. Zespół kartuszy trumiennych zachował się w kościele ewangelicko-reformowanym w Zelowie i jest udostępniony w Muzeum w Zelowie – Ośrodku Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich.
Niektóre znane osoby pochowane na cmentarzu[edytuj | edytuj kod]
- prof. dr hab. Józef Jersak (1929–1991) – geograf, geolog, założyciel Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego
- Emilian Klemens Nowicki (1781–1876) – ojciec chirurgii polskiej
- George William Hall (1842–1908) – szkocki misjonarz
- Waldemar Krygier (1928–2006) – scenograf, reżyser, artysta, malarz
- ks. Jan Teodor Mozes (1794–1871) – duchowny ewangelicko-reformowany, prowadzący Urząd Stanu Cywilnego w Zelowie, ojciec szkolnictwa i infrastruktury gminy zelowskiej
- ks. Hugo Teodor Sikora (1837–1887) – duchowny ewangelicko-reformowany
- Jan Bogumił Duszek (zm. 1855) – wójt gmin Zelowa i Pożdżenic
- Józef Gąsiorowski (1831–1895) – naczelnik poczty w Zelowie, społecznik
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. Biliński, Cmentarz w Zelowie, w: Wczoraj, dziś i... Życie, dzieje i teraźniejszość braci czeskich w Zelowie, Zelów 1998.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona nekropolii
- Fotografie wszystkich nagrobków. zelandia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-02)].