Cmentarz katolicki Trójcy Świętej w Bydgoszczy
53°07′17″N 17°57′56″E/53,121389 17,965556 Kaplica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Lotników 2 |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Data otwarcia |
1933 |
| Zarządca | |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′17″N 17°57′56″E/53,121389 17,965556
| |
| Strona internetowa | |
Cmentarz Świętej Trójcy w Bydgoszczy – cmentarz katolicki (4 ha) w Bydgoszczy z częścią komunalną (1,2 ha).
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz znajduje się na styku jednostek urbanistycznych: Błonie, Wilczak i Jary, w południowo-zachodniej części Bydgoszczy, między ulicami: Stawową, Władysława IV, Ostroroga i Lotników. W pobliżu nekropolii znajduje się kościół parafialny pw. Chrystusa Króla.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz w swojej części komunalnej powstał na terenie dawnej nekropolii ewangelickiej[1]. W latach 1920-1939 chowano tu ludzi różnych wyznań. Natomiast część katolicka cmentarza wiąże się z erygowaniem w 1924 r. parafii Trójcy Świętej na Błoniu w Bydgoszczy. W latach 20. XX w. proboszcz nowej parafii ks. Mieczysław Skonieczny podejmował usilne starania o pozyskanie terenu na cmentarz parafialny. W 1932 r. władze wojskowe przekazały parafii część poligonu do ćwiczeń 16 Pułku Ułanów Wlkp[2]. Teren posiadał obszar 4 ha i mieścił się u wylotu miasta przy ul. Szubińskiej, na polu ułańskim, zwanym Błoniem[2].
Postanowiono, iż nowa nekropolia będzie również cmentarzem garnizonowym. Cmentarz został otwarty we wrześniu 1933 r. Jego projekt wykonał dyrektor Ogrodów Miejskich Marian Günzel, a kaplicę cmentarną zbudował J. Jarocki z Bydgoszczy. Dyrekcja Ogrodów Miejskich ufundowała również monumentalny krzyż (wys. 8,6 m) na środku nekropolii[2]. W 1962 roku wschodnią część nekropolii o powierzchni 1,2 ha ustanowiono cmentarzem komunalnym[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz posiada wymiary: 300 x 150 m i powierzchnię 4 ha. Na jego terenie pochowanych jest ok. 1,5 tys. osób. Pochówki są możliwe jedynie na miejscu wcześniejszych grobów[2]. Z cmentarzem parafialnym sąsiaduje cmentarz komunalny o powierzchni 1,2 ha, znajdujący się po drugiej stronie ul. Lotników. Pochowanych jest na nim 4,5 tys. osób, a obecnie wolnych miejsc brak[2].
Zasłużeni[edytuj | edytuj kod]
Niektóre osoby zasłużone dla Bydgoszczy i regionu pochowane na cmentarzu[3]:
| Osoba | Rok urodzenia | Rok śmierci | Uwagi |
| Jerzy Danielewicz | 1921 | 1997 | Profesor dr hab. nauk humanistycznych, historyk, pierwszy rektor Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Bydgoszczy (1969-1971, w 2005 r. uczelnia przekształciła się w Uniwersytet Kazimierza Wielkiego). Pracował m.in. na Uniwersytecie Łódzkim (1948-1954), Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1954-1961), UMK w Toruniu (1971-1988). |
| Krzysztof Drzewiecki | 1972 | 2006 | Artysta muzyk. Współorganizator i dyrektor artystyczny Festiwalów Młodych Organistów i Wokalistów. Koncertował na wielu festiwalach organowych. Jako solista śpiewał w Operze Bydgoskiej i Bałtyckiej. Zginął w wypadku samochodowym |
| Józef Gruss | 1897 | 1969 | Zawodowy żołnierz. Od 1935 r. w Policji Państwowej. Wiosną 1940 r. tworzył Inspektorat Związku Walki Zbrojnej w Brodnicy. W latach 1941–1942 wraz z J. Chylińskim dowodził siatką AK na Pomorzu. Aresztowany w Bydgoszczy przez gestapo. W styczniu 1945 r., w czasie ewakuacji uciekł z transportu. Wrócił do Bydgoszczy, gdzie współtworzył Delegaturę Sił Zbrojnych. Aresztowany przez UB, został skazany na 10 lat więzienia. Po odbyciu kary mieszkał w Bydgoszczy. |
| Roman Kaczmarczyk | 1895 | 1993 | Po zdobyciu zawodu rysownika - litografa pracował jako rysownik w Kopalni Węgla w Sosnowcu. Tam też wstąpił do tajnego T.G. „Sokół”. Rozbrajał Niemców i Austriaków (1918) w Zagłębiu Dąbrowskim. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920. Od 1922 r. w Bydgoszczy. Jako litograf pracował w Instytucie Wydawniczym „Biblioteka Polska”. Działacz T.G. „Sokół”, w którym zajmował się szkoleniem sportowców. Nauczyciel wychowania fizycznego (1950-1975) w szkole zawodowej. Aktywny członek PTTK i TMMB. Odznaczony Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim, Medalem Niepodległości i licznymi medalami sportowymi. Patron ulicy na osiedlu Czarnówko w Fordonie. |
| Alfred Kowalkowski | 1914 | 1983 | Literat, działacz kultury. Kierownik literacki teatrów w Bydgoszczy i w Toruniu. Pracownik Wojewódzkiego Domu Kultury. Współzałożyciel pism „Arkona” i „Pomorze”. Autor utworów poetyckich i antologii poezji pomorskiej. Tłumacz z niemieckiego, francuskiego i łaciny. Laureat licznych nagród artystycznych |
| Józef Makowski | 1914 | 1997 | Artysta plastyk, rzeźbiarz, malarz, rysownik. Autor kilku pomników kompozytorów w parku im. J. Kochanowskiego i przy Filharmonii Pomorskiej oraz pomnika w Dolinie Śmierci w Fordonie. |
| Franciszek Masłowski | 1878 | 1958 | Jeden z najwybitniejszych organistów bydgoskich w I poł. XX wieku. Długoletni organista w kościele pw. Świętej Trójcy (1912-1956) oraz dyrygent Towarzystwa Śpiewu „Moniuszko” (1913-1956). |
| Jerzy Rupniewski | 1888 | 1950 | Artysta malarz. Od 1925 r. w Bydgoszczy. Współtwórca i prezes Związku Plastyków Pomorskich. Malował architekturę i pejzaże, kwiaty, martwą naturę, wnętrza. Portrecista. Stworzył koncepcję plastyczną biblioteki bernardyńskiej w Bibliotece Miejskiej (1936). Liczne jego prace znajdują się w Muzeum Okręgowym. Patron ulicy na osiedlu Przylesie w Fordonie. |
| Klara Sarnowska | 1908 | 1997 | Nauczycielka i bibliotekarka. Pracownica Biblioteki Miejskiej w Bydgoszczy. Podczas II wojny światowej ocaliła wiele polskich książek. W latach 1953-1968 zastępca dyrektora biblioteki. Organizatorka czytelni regionalnej, działaczka licznych stowarzyszeń. |
| Piotr Triebler | 1898 | 1952 | Członek Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Autor wielu pomników (np. Klemensa Janickiego, Józefa Piłsudskiego), tablic pamiątkowych i grobowców np. Leona Wyczółkowskiego we Wtelnie. |
W części komunalnej pochowany jest śląski malarz naiwny Teofil Ociepka, twórca Grupy Janowskiej (sektor X, rząd A, grób 18).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kuczma Rajmund: Mała encyklopedia Bydgoszczy – część hasła „C”. [w:] Kalendarz Bydgoski 1993
- ↑ a b c d e Woźniak Zbigniew: Bydgoskie cmentarze. [w.] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996. ISBN 83-85860-37-1
- ↑ http://www.bydgoszcz.pl/miasto/poznaj_miasto/bydgoska_aleja_zasluzonych.aspx?page=4 dostęp 20-04-2010
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Woźniak Zbigniew: Bydgoskie cmentarze. [w.] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996. ISBN 83-85860-37-1
| Cmentarze komunalne | |
|---|---|
| Cmentarze katolickie |
|
| Cmentarze ewangelickie | |
| Cmentarze żydowskie | |
| Cmentarze martyrologiczne |
