Cmentarz miejski w Buczaczu
 Nowa brama wjazdowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Stan cmentarza |
czynny |
Położenie na mapie Buczacza  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
 49°03′36,1″N 25°23′51,4″E/49,060028 25,397611
| |
Cmentarz miejski w Buczaczu – zabytkowa nekropolia w Buczaczu, położona w południowo-wschodniej części miasta na malowniczym wzgórzu góry Fedor za klasztorem bazylianów. Nekropolia posiada charakter komunalny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Założona pod koniec XVIII w. Jej powstanie należy powiązać z edyktem cesarza Józefa II o przeniesieniu cmentarzy poza osiedla, który ogłosił 9 września 1784. Pierwotnie cmentarz był przeznaczony dla wiernych obrządków rzymsko- i greckokatolickiego. Jest wyraźnie podzielony na 2 części – starszą (większość jej pochówków z XIX w.) i nowszą (pochówki przede wszystkim XX w.).
Kaplica rodowa hrabiów Potockich (zbudowana w latach 1812–1815[1]) jest w znacznym stopniu zdewastowana za czasów radzieckich.
W roku 2003 d-r Władysław Szklarz, burmistrz Wiązowa[2], ówczesny prezes Oddziału Buczacz we Wrocławiu Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich spisał z większości nagrobków nazwiska i daty życia pochowanych osób.
Pochowane na cmentarzu osoby[edytuj | edytuj kod]
Polacy[edytuj | edytuj kod]
- kanonicy, właściciele Buczacza Kajetan i Paweł Potoccy
- ks. Maciej Andrzejowski, proboszcz w Buczaczu
- Józef Chlebek, nauczyciel, profesor w miejscowym gimnazjum
- Lesław Chlebek, wojskowy i nauczyciel, syn Józefa
- Michał Dąbrowski, proboszcz w Buczaczu[3][4]
- dr Edward Krzyżanowski, lekarz, honorowy obywatel miasta Buczacza
- Emil Schutt, c. k. starosta, obywatel honorowy miasta Buczacza
- Józef Popkiewicz, c. k. starosta i sędzia powiatowy
- Jozio Zych, wykonawca nagrobka firma Henryka Perier we Lwowie
- Gustawa Janicka, matka Jerzego Janickiego[5]
- Michał Kazimierz Wrzak (1877-1931)[6] – polski nauczyciel, dyrektor szkoły powszechnej im. A. Mickiewicza w Buczaczu[7]
Ukraińcy[edytuj | edytuj kod]
- Olha Dubiwna (wzgl. Olga Dubówna), nauczycielka
- Kłymentij Rohozyńskyj, posadnik Buczacza
- Teodor Markiw (wzgl. Teodor Marków), naczelnik sądu powiatowego w Buczaczu w 1911, radca wyższego sądu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii[8], sędzia powiatowy czasów Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL)
- Wołodymyr Woroniuk, malarz
Austriacy[edytuj | edytuj kod]
- Ludwig Keller
-
kaplica prawosławna -
kaplica Potockich, widok frontalny -
kaplica Potockich -
widok na cmentarz ze ściany zamku -
nagrobki Rohozyńskich -
tabliczka nagrobna Melanii Rohozyńskiej -
nagrobek J. Popkiewicza -
nagrobek T. Markowa z małżonką -
grobowiec Lewickich -
nagrobek kam. Aleksandra Mrozowskiego -
nagrobek Emila Schutta -
nagrobek E. Krzyżanowskiego -
nagrobek ks. Macieja Andrzejowskiego -
nagrobek N. Czerwińskiej -
nagrobek A. Kobylańskiego -
pomnik żołnierzy radzieckich -
wandalizm
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Czyż A. S., Gutowski B. (Warszawa), Cmentarze Podola – źródło do badań nad sztuką i historią. repcyfr.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]., s. 182
- ↑ dr inż. Władysław Szklarz. [dostęp 2015-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-29)].
- ↑ Sadok Barącz: Pamiątki buczackie. Lwów : Drukarnia «Gazety narodowej», 1882, s. 104—105.
- ↑ obok kaplicy Potockich (z lewa od frontu) znajduje się zdewastowana płyta nagrobna bez żadnych napisów
- ↑ Zamki kresowe Rzeczypospolitej - Buczacz (ok. 16:20). [dostęp 2017-02-27]
- ↑ Czyż, Gutowski, s. 159–160.
- ↑ Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego. 1931, s. 416.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów, 1911, s. 149.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Sylwia Czyż, Bartłomiej Gutowski: Cmentarz miejski w Buczaczu. Seria C, zeszyt 3. Warszawa: drukarnia «Franczak» (Bydgoszcz), 2009, 254 s., 118 il. seria: Zabytki kultury polskiej poza granicami kraju. ISBN 978-83-60976-45-6.
- Stan badań nad wielokulturowym dziedzitwem... Białystok, 2010.
- Buczacz. Fotoputiwnyk / autor tekstu Mykoła Kozak, litredaktor Petro Bubnij. Tarnopol: OSA «Збруч», 2010, 64 s. (ukr.)