Cmentarz wojenny nr 147 – Golanka
 nr rej. A-1454/M z 04.02.2016[1]
| |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
357 m² |
| Liczba pochówków |
108 |
| Liczba grobów |
8+49 |
| Data otwarcia | |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Gromnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°50′40,5″N 20°59′12,0″E/49,844583 20,986667
| |
Cmentarz wojenny nr 147 w Golance – cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się w miejscowości Golanka, w gminie Gromnik, powiecie tarnowskim, województwie małopolskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu Tarnów cmentarzy tych jest 63[2].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz znajduje się w lesie, na południowych zboczach wzgórza nad rzeką Białą. Przez las z Golanki prowadzi wąska i stroma asfaltowa droga, ślepo kończąca się przy domach na szczycie wzgórza (przysiółek Ptasi Dzioł). Po jej lewej stronie, poniżej szczytu wzgórza znajduje się tabliczka informacyjna o cmentarzu. Jest on z tej drogi niewidoczny. Prowadzi do niego droga leśna. Po prawej stronie cmentarza znajduje się głęboki jar potoku uchodzącego do Białej[3].
Opis cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz ma kształt podobny do półkola. Na środku pomnik centralny w postaci dużego i masywnego betonowego krzyża. Wokół niego umieszczono w trzech półkolach mogiły. Są na nich betonowe stele zwieńczone różnymi rodzajami i dwóch wielkości krzyżami. Są to[4]:
- żeliwne krzyże lotaryńskie
- żeliwne krzyże łacińskie
- krzyże lotaryńskie wykonane z płaskowników stalowych z ramką u podstawy i glorią na ramionach krzyży
- krzyże łacińskie wykonane z płaskowników stalowych z ramką u podstawy i glorią na ramionach krzyży.
Polegli[edytuj | edytuj kod]
W 8 grobach zbiorowych i 49 pojedynczych pochowano tu 74 żołnierzy austro-węgierskich i 34 żołnierzy rosyjskich. Łącznie 108 żołnierzy. Zidentyfikowano 42 żołnierzy austro-węgierskich. Walczyli oni głównie w 80 Pułku Piechoty, który nosił imię Wilhelm Ernst Großherzog v. Sachsen-Weimar-Eisenach, Herzog zu Sachsen. Ich okręgiem uzupełnień był Złoczów. Byli to Rusini (68%) i Polacy (25%). Wszyscy zginęli 2 maja 1915 r. Ponadto przy części poległych widnieje data śmierci 28.12.1914 r. Trzej żołnierze należeli do 31 Pułku Piechoty k.k. Landwehry, przemianowanego później na 31 Schützen-Regimenter Teschen. Wśród poległych żołnierzy rosyjskich zidentyfikowano tylko trzech[4].
Losy cmentarza[edytuj | edytuj kod]
W 1915 r. po wygranej bitwie pod Gorlicami i przepędzeniu Rosjan dalej na wschód, monarchia austro-węgierska przystąpiła do budowy cmentarzy. Po II wojnie światowej nie dbano o cmentarze z I wojny. Ulegały naturalnemu niszczeniu przez czynniki przyrody, zdarzały się także akty wandalizmu[2] Cmentarz nr 147 zachował się w dość dobrym stanie, wymaga jednak remontu. Stan w 2015 roku: brak ogrodzenia (zachowały się z niego tylko dwa pochylone słupki bramki wejściowej), betonowe stele pochylone i zarastające mchami i glonami, krzyże rdzewieją, ich część jest odłamana, tabliczki imienne są ledwie czytelne. Planowany jest remont cmentarza[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-04-30].
- ↑ a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa (okręgi V-VII). Pruszków: Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-04-01].
- ↑ a b J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918) : wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. T. 2, Tarnów : Muzeum Okręgowe, 2005. s. 85 – 86
- ↑ Golanka cmentarz wojenny nr 147. [dostęp 2015-12-02].