Cmentarz wojenny nr 185 – Lichwin
Widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ cmentarza |
wojenny |
Stan cmentarza |
nieczynny |
Powierzchnia cmentarza |
12 400 m² |
Liczba pochówków |
614 (616) |
Liczba grobów |
51+215 |
Data otwarcia | |
Architekt | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego | |
Położenie na mapie gminy Pleśna | |
49°52′48″N 20°56′03″E/49,880000 20,934167 |
Cmentarz wojenny nr 185 Lichwin – austriacki cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Lichwin w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VII okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63. Cmentarz nr 185 jest największym z cmentarzy w całym okręgu tarnowskim[1].
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Znajduje się na Pogórzu Rożnowskim, na szczycie wzgórza Gródek o wysokości 436 m n.p.m. Północno-wschodnimi stokami tego wzgórza, w odległości 50 m od jego wierzchołka biegnie asfaltowa droga gminna z Siedlisk. Drogą tą wiedzie także znakowany szlak turystyki rowerowej. Od drogi na cmentarz prowadzi stroma, nieoznakowana ścieżka przez las. Obecnie wzgórze porośnięte jest lasem[2], w czasie I wojny światowej było jednak bezleśne i przez żołnierzy austriackich nazywane było Głową Cukru (niem. Zuckerhut). Obecnie z terenów cmentarza nadal rozpościera się ograniczona przez las panorama widokowa na wschodnią i południową stronę[3].
Opis cmentarza
[edytuj | edytuj kod]Cmentarz zaprojektowany przez Heinricha Scholza zajmuje wierzchołek wzgórza. Ma kształt nieregularnego siedmioboku. Na samym szczycie wzgórza stoi masywny, murowany z kamienia łupanego pomnik o kształcie antycznego pylonu. Na każdej z czterech jego ścian jest kamienny napis w języku niemieckim. Ogrodzenie zachowało się tylko częściowo. Od strony wejścia jest to kamienny mur z dwoma słupkami bez bramki. Na słupach wejściowych znajdują się tablice informacyjne w językach: polskim i niemieckim, przedstawiające historię bitwy o wzgórze. Na przeciwległym do wejścia końcu cmentarza są dwie duże mogiły zbiorowe, a na nich ławy pomnikowe z napisami i żeliwnymi tablicami z nazwiskami poległych. Groby żołnierzy rozlokowane są rzędami w wielu grupach umieszczonych pod różnymi kątami na stokach wzgórza. Są na nich różnego rodzaju krzyże, a na wielu tabliczki z nazwiskami poległych[3][1].
Polegli
[edytuj | edytuj kod]W 51 grobach zbiorowych i 215 pojedynczych pochowano 273 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 341 żołnierzy armii rosyjskiej. Łącznie 614 żołnierzy[4]. Tablica informacyjna na bramie cmentarza podaje nieco inne liczby: 273 żołnierzy austro-węgierskichi 343 rosyjskich[5]. Wśród poległych obydwu tych armii są Polacy[6]. Wśród żołnierzy armii austro-węgierskiej polegli walczyli głównie w c i k 59 pułku piechoty (arcyksiążę Rainer. Salzburg). c.i k. 14 pułku piechoty (wielki książę von Hessen. Grn. Austria) i c.i k. 2 Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich)[5]. Oprócz tych wymienionych na tablicy informacyjnej oddziałów pochowano tutaj także żołnierzy z wielu innych jednostek: 10. 15., 16., 31., 32. pułki piechoty landszturmu, 18. pułk piechoty landwehry oraz 15. i 36. pułki piechoty. Ci żołnierze rosyjscy, których udało się zidentyfikować walczyli m.in. w 129. Besarabskim, 132. Benderskim, 145. Nowoczerkaskim, 158. Kutajskim, 173. Kamienieckim, 160. Abchazkim, 131. Tyraspolskim i 279. Łochwickim pułkach piechoty[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Duża liczba pochowanych na tym cmentarzu żołnierzy ma związek ze strategicznym znaczeniem wzgórza Gródek. Odbywały się o nie zażarte walki. Nocą 3 maja żołnierze armii austro-węgierskiej zdobyli wzgórze. O godzinie 11 żołnierze rosyjscy przeprowadzili gwałtowny kontratak i odzyskali wzgórze. Następnego dnia o godz 4 rano austriaccy żołnierze ponowili atak i znów odbili wzgórze[5]. Był to fragment wielkiej ofensywy sprzymierzonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich zwanej bitwą pod Gorlicami, w czasie której przełamali oni obronę wojsk rosyjskich i wypędzili ich z tych terenów daleko na wschód[7].
Losy cmentarza
[edytuj | edytuj kod]Cmentarz ukończono w 1916 r. Projektant cmentarza postanowił pozostawić na nim leje po pociskach i niezasypane linie okopów. Miało to na celu uzmysłowienie odwiedzającym cmentarz jak wyglądało pole walki i jak zażarte boje tutaj się toczyły. Cmentarz był wielokrotnie odnawiany. Pierwotnie ogrodzony był drewnianym płotem. Nie został po nim żaden ślad[3]. Ostatniego remontu dokonano w 2012 r. dzięki przychylności władz gminy Pleśna, Austriackiemu Czarnemu Krzyżowi -Stowarzyszenie Opieki nad Grobami Wojennymi (oddział Salzburg – Tyrol) i sekcjom tradycji pułków austro-węgierskich biorących udział w zdobyciu wzgórza Gródek. Na tablicy informacyjnej przy wejściu na cmentarz jest napis "Ojczyzna nie zapomniała o swych poległych synach"[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa (okręgi V-VII). Pruszków: Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-04-01].
- ↑ a b c d Cmentarze I wojny swiatowej. [dostęp 2015-05-06].
- ↑ Komputerowa baza danych. Metryka cmentarza nr 185. [dostęp 2015-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)].
- ↑ a b c d Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej na bramie cmentarza
- ↑ Lista zidentyfikowanych poległych na cmentarzu nr 185. [dostęp 2015-05-06].
- ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914- 1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.