Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
60 m² |
| Data otwarcia | |
| Data ostatniego pochówku | |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Gdów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
 49°55′03,6″N 20°11′53,7″E/49,917667 20,198250
| |
Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów – austriacki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w miejscowości Gdów w powiecie wielickim, województwie małopolskim. Należy do okręgu X (Limanowa) Oddziału Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Jest jednym z 400 cmentarzy tego oddziału, z tego w okręgu limanowskim cmentarzy tych wybudowano 36[1].
Opis cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się w północnej części miejscowości Gdów. Projektował go Gustaw Ludwig. Jest to niewielka kwatera na cmentarzu parafialnym obok Kopca-mogiły powstańców 1846 roku oraz pomnika upamiętniającego poległych we wrześniu 1939 r. Miejsce to jest głównym miejscem pamięci narodowej mieszkańców Gdowa[2].
Cmentarz wykonano na planie prostokąta o wymiarach 10 × 6 m. Ogrodzenie tworzą niskie betonowe słupki połączone masywnymi metalowymi rurami. Wejście przez bardzo niską jednoskrzydłową, metalową furtkę. Na przeciwległym do niej boku cmentarza masywny betonowy krzyż o wysokości 2,6 m z tablicą inskrypcyjną. Na placu cmentarza 9 rozmieszczonych promieniście nagrobków z żeliwnymi krzyżami z wieńcem laurowym. Na nagrobku żołnierza armii rosyjskiej jest to prawosławny krzyż dwuramienny, na pozostałych ośmiu nagrobkach żołnierzy armii austriackiej są to jednoramienne krzyże maltańskie[2].
Polegli[edytuj | edytuj kod]
Pochowano na nim 12 żołnierzy armii austriackiej z 34 IR, 55 IRi 80 IR pułków piechoty, z 3. pułku strzelców i 30. pułku ciężkiej artylerii polowej oraz 1 żołnierza armii rosyjskiej z 166. pułku piechoty. Z nazwiska znanych jest 12, jeden jest nieznany. Ułan Paul Wojtowicz z I Regimentu Ułanów zmarł w 1917 r., kapral Franz Kopera z krakowskiego 2 Regimentu Artylerii Fortecznej zmarł 2 stycznia 1915 r., wszyscy pozostali zginęli podczas ciężkich walk toczonych w okolicy Gdowa w listopadzie i grudniu 1914 r.[3]
-
Bramka wejściowa -
Nagrobek żołnierza rosyjskiego -
Mogiła żolnierza austriackego
Losy cmentarza[edytuj | edytuj kod]
Austriacy wybudowali cmentarz w 1916 r. W 1917 r. na cmentarzu pochowano jeszcze ułana Paula Wojtowicza, ale miejsce pochówku jest nieznane. W 50 rocznicę budowy, czyli w 1966 r. dokonano jego remontu. Zamontowano nowe rury ogrodzenia, nową furtkę i na nowo wykonano betonowe daszki na słupkach ogrodzenia. Pod centralnym krzyżem zamontowano nową talicę inskrypcyjną w języku polskim (oryginalna była zniszczona i w języku niemieckim) i uzupełniono brakujące żeliwne krzyże[2].
W 2018 r. cmentarz jest wyremontowany i jest w bardzo dobrym stanie, jednak układ nagrobków odbiega od pierwotnego. Drogomir opierając się na zachowanym planie cmentarza podaje, że szeregowy żołnierz rosyjski Avras Trochin pochowany był w grobie nr 10 (pierwszy na prawo od furtki), tymczasem obecnie dwuramienny krzyż rosyjski jest na innym nagrobku (w rogu cmentarza). Według zachowanych planów miał to być nagrobek Josefa Walknera z II Regimentu Strzelców Cesarskich. Ponadto nagrobków było 11, obecnie jest tylko 9. Część krzyży żeliwnych zamiast daty 1914 ma datę 1915. Do zamiany nagrobków i krzyży doszło zapewne podczas remontu w 1966 r. Wówczas też zapewne nie odtworzono 2 zniszczonych mogił. Nasadzone na nagrobkach bukszpany i berberysy są współczesne[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
- ↑ a b c d Strażnicy czasu. [dostęp 2018-04-08].
- ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005. ISBN 83-85988-57-2.