Cracoviae Merenti
Medal Cracoviae Merenti – wyróżnienie nadawane przez Radę Miasta Krakowa osobom, organizacjom i instytucjom szczególnie zasłużonym dla miasta Krakowa. Został ustanowiony uchwałą Rady Miasta Krakowa w 1992[1]. Posiada trzy klasy: medal złoty, srebrny i (od 1998) brązowy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Medal ustanowiony w 1992 roku początkowo przyznawała Rada Miasta na wniosek Kapituły Medalu, która składała się z Prezydenta Miasta jako Przewodniczącego i członków wybieranych przez Radę Miasta na okres 6 lat spośród osób wyróżnionych medalem. Kapituła ustalała szczegółowe zasady przyznawania medalu oraz regulamin określający sposób jego noszenia. Wprowadzono dwie klasy medalu: złoty i srebrny. Medal miał być przyznawany w liczbie 3 złote w ciągu 3 lat i 6 srebrnych rocznie[2]. W 1993 roku zamieniono Kapitułę na Komisję Medalu „Cracoviae Merenti”[3].
W 1997 roku ustanowiono, że medal złoty przyznany w 1993 roku Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, będzie jedynym Złotym Medalem „Cracoviae Merenti” przyznanym osobie. Od tego momentu otrzymują go tylko organizacje lub instytucje szczególnie zasłużone dla Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa[4]. Od 1998 roku medal posiada trzy klasy: złoty, srebrny i brązowy. Zmieniono także przepis dotyczący liczby przyznawanych medali: 1 złoty, 3 srebrne i 6 brązowych w okresie kadencji Rady Miasta[5]. Liczba przyznawanych medali może się zmienić po uchwaleniu osobnej uchwały np. w kadencji 1998–2002 z uwagi na przypadające jubileusze Rada Miasta Krakowa zdecydowała o przyznaniu 2 medali złotych[6]. Podobne decyzje zapadły także w innych kadencjach. W 2006 roku ustalono, że do Komisji Medalu oprócz prezydenta miasta wchodzić będą metropolita krakowski i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego[7].
Wygląd medalu
[edytuj | edytuj kod]Jest to krążek o średnicy 60 mm. Na awersie medalu widnieje herb Krakowa, Wzgórze Wawelskie[8] i napis „CRACOVIAE MERENTI” („zasłużony dla Krakowa”), na rewersie natomiast wizerunek królowej Jadwigi według portretu Jana Matejki i napis „HEDVIGIS REGINA POLONIAE PRINCEPS LITHUANIAE et HERES RUSIAE” („Jadwiga królowa Polski, księżna Litwy i dziedziczka Rusi”). Każdy przyznany medal otrzymuje kolejny numer, który wytłacza się na rancie, na prawo od awersu[2].
Autorem projektu medalu wyłonionym w konkursie w latach 90. jest artysta rzeźbiarz Kazimierz Adamski[9].
Lista laureatów
[edytuj | edytuj kod](numer kolejny oznacza numer medalu jaki został przyznany i podany w tytule odpowiedniej uchwały[10]).
- Złote medale
- Jan Paweł II – 1993
- Biskupstwo Krakowskie – 1999
- Uniwersytet Jagielloński – 1999
- Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe” w Krakowie – 2005
- Szpital Zakonu Bonifratrów św. Jana Grandego w Krakowie – 2009
- Krakowska Kongregacja Kupiecka – 2010
- Zamek Królewski na Wawelu – 2020
- Srebrne medale
- Krzysztof Penderecki – 1993
- Karolina Lanckorońska – 1995
- Krystyna Zachwatowicz-Wajda i Andrzej Wajda – 1995
- Jerzy Turowicz – 1995
- Jerzy Wyrozumski – 1995
- Peter Schönlein – 1996
- Karl Dedecius – 1997
- Jan Deszcz – 1997
- Ludwik Piechnik – 1997
- Jacek Woźniakowski – 1997
- Jan Nowak-Jeziorański – 1997
- Jerzy Nowosielski – 1999
- Józef Mońko – 2000
- Zbigniew Stanisław Chojnacki – 2000
- Miejska Straż Pożarna w Krakowie – 2003
- Akademia Ekonomiczna w Krakowie – 2004
- Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie – 2005
- Klub Sportowy „Cracovia” i Towarzystwo Sportowe „Wisła” – 2006
- Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa – 2007
- Chorągiew Krakowska Związku Harcerstwa Polskiego oraz Okręg Małopolski Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej – 2008
- Akademicki Związek Sportowy w Krakowie – 2009
- Krakowskie Pogotowie Ratunkowe – 2011
- Małopolski Cech Rzemieślników i Przedsiębiorstw Budowlanych – 2012
- Radio Kraków – 2012
- Arka Pana – Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Krakowie – 2012
- Komisja Robotnicza Hutników NSZZ Solidarność – 2013
- Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie – 2013
- Franciszek Macharski – 2015
- Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa – 2017
- Jan Andrzej Kłoczowski – 2017
- Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, obecnie Muzeum Krakowa – 2019
- Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie – 2020
- Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – 2020
- Tygodnik Powszechny – 2022
- Muzeum Narodowe – 2022
- Wodociągi Miasta Krakowa S.A. – 2022
- Brązowe medale
- Kazimierz Fugiel – 1998
- Elie Gervois – 1998
- Marjorie Salisbury – 1998
- Karol Paluch – 2000
- Jerzy Bryła – 2001
- Tadeusz Piekarz – 2001
- Adam Bielański – 2002
- Stanisław Małysiak – 2002
- Czesław Marchewczyk – 2002
- Władysław Godyń – 2004
- Józef Skotnicki – 2004
- Edward Szymański – 2004
- Stanisław Jan Gałoński – 2005
- Bronisław Chromy – 2005
- Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – 2007
- Hospicjum św. Łazarza – 2007
- Zofia Żelazny i Zdzisław Żelazny – 2007
- Zdzisław Żygulski – 2007
- Chór Mariański – 2008
- Eugeniusz Waniek – 2008
- Andrzej Kosiniak-Kamysz – 2012
- Stefan Dousa – 2013
- Jadwiga Romańska-Gabryś – 2013
- Stanisława Centkowska – 2013
- Wincenty Kućma – 2014
- Małopolska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych – 2014
- Opera Krakowska – 2015
- Sobiesław Zasada – 2015
- Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie – 2016
- Towarzystwo Lekarskie Krakowskie – 2017
- Studencki Komitet Solidarności – 2017
- Okręgowa Izba Radców Prawnych w Krakowie – 2018
- Komitety Obywatelskie – 2018
- Wojciech Plewiński – 2018
- Antoni Borgosz – 2018
- Krzysztof Wielgus – 2019
- Jan Ostrowski – 2020
- Mieczysław Kozłowski – 2020
- Kazimierz Barczyk – 2020
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Uchwała nr LIV/370/92 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 1992 r. w sprawie ustanowienia Medalu „CRACOVIAE MERENTI” za zasługi dla Miasta Krakowa.
- ↑ a b Uchwała Nr LIV/370/92 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 1992 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Uchwała Nr LXXX/512/93 Rady Miasta Krakowa z dnia 2 kwietnia 1993 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Uchwała Nr LXXXIV/795/97 Rady Miasta Krakowa z dnia 4 czerwca 1997 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Uchwała Nr CIII/954/98 Rady Miasta Krakowa z dnia 7 stycznia 1998 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Uchwała Nr XIX/143/99 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 maja 1999 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Uchwała Nr CX/1101/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 24 maja 2006 roku. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ medal „Cracovia Merenti”. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ medal „Cracovia Merenti”. [dostęp 2021-12-27].
- ↑ Laureaci Cracoviae Merenti.