54°34′50″N 25°16′00″E/54,580556 25,266667Czarny Bór (Litwa)
| ||
| ||
| Państwo |  Litwa
| |
| Okręg | wileński | |
| Rejon | wileński | |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
1744 | |
| Kod pocztowy | LT-14001 | |
Położenie na mapie Litwy   Czarny Bór | ||
| 54°34′50″N 25°16′00″E/54,580556 25,266667
| ||
Portal  Litwa, Łotwa i Estonia
| ||
Czarny Bór (lit. Juodšiliai) – osiedle na południe od Wilna w rejonie wileńskim przy trakcie kolejowym z Wilna do Lidy. Siedziba gminy. 1744 mieszk. (2011).
Znajduje tu się przystanek kolejowy Czarny Bór, położony na linii Równe – Baranowicze – Wilno.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Swą nazwę osiedle zawdzięcza gęstym, otaczającym go ze wszystkich stron lasom. W 1914 roku, gdy żołnierze wojsk kajzerowskich prowadzili tu wyręby lasów, ułożono tory kolejowe i zbudowano stację kolejową Reslerowo. Nazwa upamiętniała inicjatora budowy Reislera, dyrektora „Poleskich Żelaznych Dróg”. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, po 1920 roku, przywrócono starą nazwę „Czarny Bór”[1].
Malowniczą miejscowość nad rzeką Waką upodobała ówczesna wileńska twórcza inteligencja. Założono tu letnisko. W latach 1924–1946 był w Czarnym Borze klasztor sióstr urszulanek. Zakonnice prowadziły szkołę początkową i sierociniec. W 1934 roku otwarto gimnazjum[2]. W czasie II wojny światowej korzystając z pomocy sióstr urszulanek w Czarnym Borze[3], przez 2 lata ukrywał się ks. Michał Sopoćko[4]. Gestapo ścigało go za pomaganie Żydom. Mieszkańcy znali go jako Wacława Rodziewicza, stolarza i cieślę[5]. Po kryjomu u sióstr urszulanek odprawiał msze święte i spowiadał.
W 1948 roku władze Litwy sowieckiej umieściły w Czarnym Borze zgromadzenia zakonne z Litwy, w tym wileńskie wizytki. Każdemu zgromadzeniu przydzielono dom po „repatriowanych” Polakach. Stąd sporo z nich udało się potem wprost do Polski.
Akcja powieści Józefa Mackiewicza Droga donikąd zawiera jego przeżycia z Czarnego Boru po czerwcu 1940, gdzie pracował jako drwal i woźnica[6][7].
W miejscowości znajduje się szpital.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W 1919 roku w Czarnym Borze została założona szkoła powszechna. W 1992 roku szkoła została zreorganizowana na rosyjską (Nr 1) i polską (Nr 2). Powstała samodzielna polska Szkoła Średnia w Czarnym Borze. W 2002 roku szkoła otrzymała imię Urszuli Ledóchowskiej. W 2014 roku szkoła otrzymała status gimnazjum[8]. Gimnazjum ma filię nauczania początkowego w Wołczunach[9].
Kościół katolicki[edytuj | edytuj kod]
Fundamenty pod budowę kościoła na terenie klasztoru urszulanek zostały założone jeszcze przed II wojną światową. Po wojnie w miejscu, gdzie miał stanąć kościół, działał dom dziecka, następnie szpital i przychodnia. Po pożarze w 1991 roku, który zniszczył budynek, mieszkańcy postanowili dokończyć dzieło zainicjowane przez urszulanki - zebrali środki i w 2003 roku rozpoczęli budowę kościoła. Jesienią 2012 roku sprowadzone zostały relikwie bł. Sopoćki, a przy domu, w którym podczas wojny się ukrywał, umieszczono tablicę pamiątkową[10]. 15 lutego 2016 roku kościół został konsekrowany pod wezwaniem bł. ks. Michała Sopoćki przez abp Gintarasa Grušasa[11]. Kościół leży w parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Dobrej Rady w Rudaminie[12].
Znane osoby[edytuj | edytuj kod]
W Czarnym Borze urodził się litewski polityk Petras Auštrevičius.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Czarny Bór na skrzyżowaniu ludzkich losów, Wierzę Ufam Miłuję [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Nasza Gazeta, archiwum2000.tripod.com [dostęp 2016-02-16].
- ↑ NIEZWYKŁE LISTY Z CZARNEGO BORU bl. ks. Michała Sopoćki w recenzji Leonarda Drożdżewicza, http://tmwizw.masternet.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=188:q-znad-wilii-q, 2015.goły link w tytule
- ↑ Leonard Drożdżewicz: Czarny Bór i inni, http://www.wilnoteka.lt/artykul/kolejny-numer-kwartalnika-quotznad-wiliiquot-3.goły link w tytule
- ↑ Zgromadzenie Siostr Jezusa Milosiernego, Biografia - Ksiądz Sopoćko - Profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, www.faustyna.eu [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Zbigniew S. Siemaszko. Józef Mackiewicz na tle Rzeczypospolitej wielu narodów
- ↑ Antoni Radczenko, W Czarnym Borze powstanie plac imienia Józefa Mackiewicza, Delfi [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Juodšilių šv. Uršulės Leduchovskos vidurinė mokykla, www.leduchovskos.vilniausr.lm.lt [dostęp 2016-02-16].
- ↑ "Żyć dla szczęścia innych…" w Czarnym Borze | Wilnoteka, www.wilnoteka.lt [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Litwa upamiętnia księdza Michała Sopoćko, PolskieRadio.pl [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Konsekracja kościoła pw. bł. Michała Sopoćki w Czarnym Borze | Wilnoteka, www.wilnoteka.lt [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Vilniaus arkivyskupija | Parafia, www.vilnensis.lt [dostęp 2016-02-16].