Czartorysk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czartorysk
Ilustracja
Ruiny kościoła dominikańskiego przed adaptacją na cerkiew prawosławną
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 wołyński

Rejon

maniewicki

Powierzchnia

2,55 km²

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


1829
717,25 os./km²

Nr kierunkowy

3376

Kod pocztowy

44636

Tablice rejestracyjne

AC

Położenie na mapie obwodu wołyńskiego
Mapa konturowa obwodu wołyńskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Czartorysk”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Czartorysk”
Ziemia51°13′27″N 25°52′57″E/51,224167 25,882500
Strona internetowa

Czartorysk (ukr. Чарторийськ, Czartoryjśk) – wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie maniewickim, nad rzeką Styr. W 2001 roku liczyła ok. 1,8 tys. mieszkańców.

Do 2021 roku miejscowość nosiła nazwę Stary Czartorysk (ukr. Старий Чорторийськ, Staryj Czortoryjśk)[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ruiny zamku Czartoryskich w XIX w.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1100 roku, kiedy władzę nad miejscowością uzyskał kniaź Dawid Igorewicz. W 1228 roku miejscowość przypadła Danielowi Halickiemu, ale niedługo przeszła na własność kniaziów pińskich.

W 1431 roku doszło tu do rozejmu pomiędzy królem Władysławem Jagiełłą i zbuntowanym księciem Świdrygiełłą.

W latach 1442-1601 było to gniazdo rodzinne rodziny Czartoryskich. Następnie ród ten sprzedał miejscowe dobra Pacom. Kolejnymi właścicielami byli Leszczyńscy, Wiśniowieccy, Radziwiłłowie (po 1725 roku), a od połowy XIX wieku rząd rosyjski[2]. W latach 1915-1916 w pobliżu miasteczka miały miejsce walki z udziałem Legionów Polskich; od tego wydarzenia pochodzi nazwa jednego ze wzgórz w okolicy, znanego jako Góra Polaków[2].

Stempel Agencji Pocztowo-Telegraficznej Czartorysk 2

W II Rzeczypospolitej miejscowość posiadała status miasteczka i należała do powiatu łuckiego w województwie wołyńskim.

Czartorysk posiadał połączenie kolejowe. Dworzec kolejowy Czartorysk będący jednocześnie placówką pocztową leżał na linii Kowel-Sarny. Placówka ta jest wymieniona w „Spisie urzędów i agencji pocztowych, telegraficznych i telefonicznych” z 1933 roku, jako agencja pocztowo-telegraficzna pierwszego stopnia. Oznaczało to, że w okresie roku przewidywano wykonanie przez nią od 8 do 12 tysięcy usług (np. przyjętych poleconych przesyłek pocztowych, listów wartościowych, paczek lub telegramów). Drugi stopień przewidywał wykonanie od 4 do 8 tysięcy usług rocznie.

Przed II wojną światową w miasteczku przeważała ludność ukraińska. Oprócz Ukraińców mieszkało tu kilka rodzin polskich[3] i żydowskich[4].

We wrześniu 1939 roku Czartorysk znalazł się pod okupacją sowiecką. 29 czerwca 1941 roku został zajęty przez Wehrmacht. Niemcy eksterminowali Żydów z Czartoryska – około 300 osób rozstrzelano na uroczysku Kotelcy 27 lipca 1942 roku[4]. W następnym roku Polacy mieszkający w miasteczku zostali zabici przez ukraińskich nacjonalistów podczas rzezi wołyńskiej[3].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Dawny klasztor dominikański

Urodzeni w Czartorysku[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Про перейменування села Старий Чорторийськ Камінь-Каширського району Волинської області. Верховна Рада України – Законодавство України. [dostęp 2021-10-16]. (ukr.).
  2. a b c J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.44-45
  3. a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 579, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
  4. a b Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.946
  5. Свято-Хрестовоздвиженський Чарторийський чоловічий монастир. orthodox.lutsk.ua. [dostęp 2013-03-10]. (ukr.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]