Czterdziestu męczenników z Sebasty

Świętych
Czterdziestu męczenników z Sebasty

męczennicy
Czterdziestu męczenników z Sebasty (XVIII-wieczna ikona)
Miejsce urodzenia	Kapadocja
Data i miejsce śmierci	9 marca 320 Sebasta
Czczeni przez	Kościół katolicki, kościoły ewangelickie, Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, Apostolski Kościół Ormiański, Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	9 lub 10 marca, 9/22 marca

Czterdziestu męczenników z Sebasty (cs. Со́рок Севасти́йских му́чеников; zm. 9 marca 320 w Sebaście) – rzymscy żołnierze Legio XII Fulminata (legionu rzymskiego, zwanego „Piorunującym”), męczennicy chrześcijańscy i święci Kościoła katolickiego, ewangelickiego, koptyjskiego, ormiańskiego oraz prawosławnego.

W historii

Byli kapadockimi chrześcijanami w czasach rządów św. Konstantyna i Licyniusza. W 313 obydwaj cesarze wydali Edykt mediolański, wprowadzający swobodę wyznania w Cesarstwie Rzymskim, jednak rządzący we wschodniej części cesarstwa Licyniusz kilka lat później przestał go respektować. Na swoim obszarze władzy rozpoczął prześladowania przed spodziewanym konfliktem zbrojnym z Konstantynem. Obawiając się przejścia oddziałów chrześcijańskich na stronę nieprzyjaciela, chciał zmusić żołnierzy XII legionu do złożenia ofiary bogom pogańskim, a tym samym do wyrzeczenia się wiary. Część legionistów odmówiła, zbiorowo odmawiając modlitwy. Ponieważ nie udało się ich ukamienować, wystawiono ich na mróz bez odzienia, aż do zamarznięcia na śmierć, a następnie ciała spalono w okolicach Sebasty.

Kult

Pamięć świętych czterdziestu męczenników w Kościele prawosławnym czci się zawsze podczas Wielkiego Postu; w ten dzień sprawowana jest liturgia uprzednio poświęconych darów.

Do rozpowszechnienia kultu męczenników przyczyniła się cesarzowa św. Pulcheria z Konstantynopola, w VI wieku poświadczał go również św. Grzegorz z Tours. W swych homiliach wspominali o nich Bazyli Wielki, Grzegorz z Nyssy i Efrem Syryjczyk.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne tych męczenników w Kościele katolickim obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci za Martyrologium Rzymskim (9 marca).

Po wprowadzeniu reformy liturgicznej w 1969 roku (po Soborze watykańskim II) nie ujęto ich w kalendarzu rzymskim, chociaż nie podważa się faktu ich męczeństwa i występują w wydaniu Martyrologium z 2001 roku.

Kościół ewangelicki i katolicki w Polsce wspominają męczenników 10 marca.

Kościoły wschodnie, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają męczenników 9/22 marca, tj. 22 marca według kalendarza gregoriańskiego.

W tym samym dniu w Polsce obchodzone jest nieformalne święto świeckie Dzień Mężczyzn. Prawdopodobnie lokalnie dzień ten świętowany był już przed 2000 rokiem w miejsce zniesionego wspomnienia męczenników.

Wykaz imienny

Czterdziestu męczenników z Sebasty znanych jest z imion, jednakże w źródłach występują rozbieżności. Erhard Gorys w Lexikon der Heiligen podaje jak niżej:

• Akacjusz
• Aecjusz
• Aleksander
• Angias
• Atanazy
• Chudion
• Cyryl
• Cyriusz
• Domicjan
• Domnus (lub Juwenalis)

• Ekdytiusz
• Eunojkus
• Eutyches
• Eutychiusz
• Filoktymon
• Flawiusz
• Gorgoniusz
• Helianus
• Helias
• Herakliusz

• Hezychiusz
• Jan (lub Julian)
• Kajus
• Kandidus
• Klaudiusz
• Ksanteas
• Leoncjusz
• Lizymach
• Meliton
• Mikołaj

• Pryskus
• Sacerdon
• Sewerian
• Syzynus
• Smaragdus (lub Bazylides)
• Teodul
• Teofil
• Walens
• Walerian
• Wibian

Zobacz też

• Czterdziestu męczenników z Sebasty i trzej młodzieńcy w piecu ognistym (ikona)
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

Bibliografia

• Sebastia (Sebasta) na stronie DEON.pl (SJ i Wydawnictwo WAM)
• Piotr Makal (opr.): 40 męczenników z Sebasty na stronie cerkiew.pl
• ks. Stanisław Hołodok: Czterdziestu Świętych Męczenników z Sebasty na stronie opoka.org.pl