Czyżewszczyzna (obwód brzeski)
52°09′58″N 24°09′43″E/52,166111 24,161944
.jpg) Cerkiew św. Włodzimierza Wielkiego w Czyżewszczyźnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2023) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
225112 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 52°09′58″N 24°09′43″E/52,166111 24,161944
| |
Czyżewszczyzna (biał. Чыжэўшчына, Czyżeuszczyna; ros. Чижевщина, Cziżewszczina) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie żabineckim, w sielsowiecie Leninski, nad Trościanicą i przy drodze magistralnej M1.
Współcześnie w skład wsi wchodzą także dawne wsie Krupczyce i Rykowicze. Historyczna Czyżewszczyzna stanowi dziś południową część wsi, Krupczyce środkową, dawne Rykowicze zlokalizowane są natomiast w północnej części wsi, przy autostradzie[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W Rzeczypospolitej Obojga Narodów leżały w województwie brzeskolitewskim, w powiecie brzeskolitewskm. 17 września 1794 pod Krupczycami powstańcy kościuszkowscy pod dowództwem gen. Karola Sierakowskiego stoczyli bitwę z korpusem rosyjskim gen. Aleksandra Suworowa[3].
W wyniku III rozbioru Polski znalazły się w Rosji, w ramach której w XIX i w początkach XX w. położone były w guberni grodzieńskiej, w powiecie kobryńskim. Przebiegała tędy granica gmin – wieś i osada Czyżewszczyzna oraz wieś (osada cerkiewna) i folwark Krupczyce leżały w gminie Oziaty, natomiast wieś i folwark Rykowicze w gminie Rohoźna.
W dwudziestoleciu międzywojennym leżały w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie kobryńskim[4]:
- wsie Czyżewszczyzna i Krupczyce położone były w gminie Oziaty – w 1921 obie miejscowości liczyły łącznie 110 mieszkańców, zamieszkałych w 20 budynkach, w tym 58 Polaków, 49 Białorusinów i 3 osoby innej narodowości[a]. Wszyscy mieszkańcy byli wyznania prawosławnego[4];
- wieś i folwark Rykowicze do 18 kwietnia 1928 położone były w gminie Rohoźna, następnie w gminie Oziaty[5] – w 1921 wieś liczyła 65 mieszkańców, zamieszkałych w 6 budynkach. Folwark liczył zaś 4 mieszkańców, zamieszkałych w 1 budynku. Mieszkańcami obu miejscowości byli wyłącznie Białorusini wyznania prawosławnego[4].
Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi. Połączenia miejscowości dokonano po 1945.
Religia
[edytuj | edytuj kod]W XVII w., czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w Krupczycach powstał kościół katolicki oraz klasztor ojców karmelitów, licznie odwiedzany z okazji odpustów. W II połowie XVIII w. staraniem kasztalena Nestorowicza biskup wileński Ignacy Jakub Massalski erygował tu parafię. Wówczas rozbudowano także klasztor, przy którym działała szkoła. Parafia posiadała kaplicę filialną w Oziatach. Klasztor został zamknięty przez Rosjan po upadku powstania listopadowego. Parafia została zlikwidowana przez władze carskie w 1865, w ramach represji po upadku powstania styczniowego. Kościół został wówczas przejęty przez Cerkiew prawosławną i spłonął wraz z dawnym klasztorem jeszcze w XIX w.[3][6]
Współcześnie w Czyżewszczyznie, na terenie dawnych Krupczyc, znajduje się cerkiew prawosławna pw. św. Włodzimierza Wielkiego z 1894[7].
Na miejscu bitwy pod Krupczycami w 2004 zbudowano czasownie, upamiętniającą wszystkich żołnierzy w niej poległych[7].
-
Ruiny dawnego klasztoru karmelitów w 1899 -
Czasownia
.jpg)
.jpg)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Innej niż polska, białoruska, rusińska, tutejsza (poleska), niemiecka i żydowska. Wśród osób innych narodowości zamieszkujących gminę Oziaty było 4 Rosjan i 1 Francuz. Skorowidz nie wyszczególnia narodowości osób z grupy inne z podziałem na miejscowości.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ленинский сельсовет. Żabinecki Rejonowy Komitet Wykonawczy. [dostęp 2023-02-27]. (ros.).
- ↑ Mapa WIG Żabinka. [dostęp 2023-02-27]. (pol.).
- ↑ a b Krupczyce (1), pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 728.
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VIII – Województwo Poleskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 46, poz. 452.
- ↑ Рэлігія і царква на Беларусі. Энцыклапедычны даведнік. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2001, s. 167, 168.
- ↑ a b Чижевщина. Глобус Беларуси. Архитектурные и иные достопримечательности Беларуси. [dostęp 2023-02-27]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czyżewszczyzna (1), pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 382.
- Krupczyce (1), pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 728.
- Krupczyce (1), pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 172.
- Rykowicze, pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 93.
- Rykowicze, pow. kobryński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 565.
- Mapa WIG Żabinka. [dostęp 2023-02-27]. (pol.).