Dąb barwierski

Dąb barwierski
	; Liście dębu barwierskiego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	dąb
Gatunek	dąb barwierski
	Nazwa systematyczna
	Quercus velutina Lam.; Encycl. 1:721. 1785
Synonimy
	Quercus discolor Aiton; Quercus leiodermis Ashe; Quercus missouriensis Ashe; Quercus tinctoria Bartram;
	Quercus discolor Aiton; Quercus leiodermis Ashe; Quercus missouriensis Ashe; Quercus tinctoria Bartram;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dąb barwierski (Quercus velutina Lam.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Występuje we wschodniej i środkowej części Ameryki Północnej. Rośnie we wszystkich stanach nadbrzeżnych Stanów Zjednoczonych od Maine na północy do Teksasu na południu, a wewnątrz kraju w Minnesocie, Nebrasce, Kansas i Oklahomie. Na terenie Kanady spotkamy go jedynie w południowej części Ontario^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Dorasta do 30 m wysokości. Korona szeroka i rozłożysta. Gałęzie sztywne, lekko skierowane do góry.
Pień: Kora ciemnobrązowa pokryta bruzdami.
Liście: Sztywne, grube, eliptyczne do 25 cm długości i 15 cm szerokości. Najczęściej złożone z siedmiu zaostrzonych klap. Z góry ciemnozielone, od spodu jaśniejsze z delikatnym brązowym owłosieniem u zbiegu nerwów^[6].
Kwiaty: Męskie w postaci kotków z żółtymi pręcikami, żeńskie na krótkich szypułkach, pojedynczo lub w grupach.
Owoce: Czerwonobrązowe żołędzie 2,5 cm długości, w głębokich miseczkach^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina wiatropylna kwitnąca wczesną wiosną. Rośnie w miejscach suchych i na zboczach górskich. W Appalachach spotykany do wysokości 1200 m n.p.m.

Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Nazwa nawiązuje do dużego stężenia taniny w wewnętrznych warstwach kory, której używa się do barwienia skór i tkanin na żółto bądź brązowo^[6]^[7]. W Ameryce znany jest jako eastern black oak (wschodni czarny dąb) lub po prostu jako black oak (czarny dąb).

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rdzenni Amerykanie używali dębu barwierskiego w celach leczniczych na niestrawność, biegunki, środek antyseptyczny i wymiotny^[8].
W garbarstwie i przemyśle farbiarskim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-05-14] (ang.).
↑ ^a ^b Quercus velutina. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-05-14].
↑ Quercus velutina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 155. ISBN 97883242-0842-5.
↑ B. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 126. ISBN 83-7129-141-8.
↑ Quercus velutina. Flora in North America, 2011.12.15. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-05-14] (ang.).

[grin-3] Quercus velutina. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2013-05-14].

[iucn-5] Quercus velutina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[russel-6] Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 155. ISBN 97883242-0842-5.

[kremer-7] B. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 126. ISBN 83-7129-141-8.

[NA-8] Quercus velutina. Flora in North America, 2011.12.15. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]