Dąbie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Dąbie nad Nerem)
Dąbie
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Ratusz
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

kolski

Gmina

Dąbie

Prawa miejskie

przed 1391

Burmistrz

Tomasz Ludwicki[1]

Powierzchnia

8,86 km²

Wysokość

91 m n.p.m.

Populacja (30.06.2018)
• liczba ludności
• gęstość


2004[2]
229,2 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 63

Kod pocztowy

62-660

Tablice rejestracyjne

PKL

Położenie na mapie gminy Dąbie
Mapa konturowa gminy Dąbie, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dąbie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dąbie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Dąbie”
Położenie na mapie powiatu kolskiego
Mapa konturowa powiatu kolskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Dąbie”
Ziemia52°05′26″N 18°49′20″E/52,090556 18,822222
TERC (TERYT)

3009044

SIMC

0948992

Urząd miejski
pl. Mickiewicza 1
62-660 Dąbie
Strona internetowa

Dąbie (niekiedy także Dąbie nad Nerem) – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, nad Nerem, w Kotlinie Kolskiej, siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Dąbie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego. Dąbie należy do Związku Miast Polskich.

Według danych z 30 czerwca 2018 roku miasto liczy 2004 mieszkańców[2].

Dąbie leży w historycznej ziemi łęczyckiej[3]. Uzyskało lokację miejską przed 1391 rokiem[4]. Miasto królewskie w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku[5]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone w 1827 roku w powiecie łęczyckim, obwodzie łęczyckim województwa mazowieckiego[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Grób nieznanego żołnierza
Kościół ewangelicki

Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1232 r. jako własność klasztoru Norbertanek w Strzelnie. W dokumencie z 1397 r. nazwana miastem. Na prawie magdeburskim lokował Dąbie Władysław Jagiełło w 1423 r.; miasto stanowiło już wówczas własność królewską. Było niewielkim miasteczkiem, na wojnę polsko-krzyżacką wystawiło zaledwie jednego piechura. W 1578 roku był w mieście tylko jeden szynkarz, 2 rzeźników i 4 innych rzemieślników[7]. Sytuacja gospodarcza miasta pogorszyła się jeszcze bardziej w wyniku potopu szwedzkiego. W 1774 r. liczyło ono tylko 300 mieszkańców. Pomyślny rozwój miasta, związany z rozkwitem produkcji rzemieślniczej, rozpoczął się w XIX wieku. Ludność miasta wzrosła do 998 osób w 1816 r. i do 1722 – w 1825 r. Dąbie było wówczas silnym ośrodkiem rzemieślniczym, w 1860 roku pracowały tu 43 warsztaty tkackie[7]. W połowie XIX wieku poważną rolę w życiu miasta odgrywał również handel. 14 kwietnia 1864 r. w pobliżu miasta miała miejsce potyczka zbrojna powstańców z wojskami rosyjskimi. W 1902 r. Dąbie liczyło 4850 mieszkańców. Czynne tutaj wówczas były dwa młyny, istniała również spółka rolniczo-handlowa „Zorza”. W czasie I wojny światowej miasto zostało zniszczone w wyniku bitwy prusko-rosyjskiej. W okresie międzywojennym mieściło się tu kilka drobnych przedsiębiorstw przemysłowych, m.in.: pięć młynów, cztery wiatraki, destylarnia, browar i cegielnia. Część ludności znajdowała zatrudnienie także w rolnictwie. W roku 1939 władze niemieckie zmieniły nazwę miasta na Eichstädt. Latem 1940 roku okupanci niemieccy utworzyli w Dąbiu getto otwarte dla Żydów[8]. W czasie okupacji niemieckiej wielu mieszkańców miasta pochodzenia żydowskiego zamordowano w pobliskim obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Ograbiono kościół parafialny i całkowicie zniszczono żydowską synagogę. Dąbie zostało zajęte przez Armię Czerwoną 21 stycznia 1945 roku. Obecnie miasto stanowi zaplecze usługowo-handlowe dla rolniczej okolicy. W okresie PRL-u największymi zakładami przemysłowymi były: zakład produkcyjny Fabryki Osprzętu Samochodowego "Polmo" w Łodzi oraz zakład wikliniarsko-koszykarski Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Produkcji Wikliniarskiej "Las"[7].

Ludność i prognoza ludności w latach 2018–2050[edytuj | edytuj kod]

Rekordowa liczba ludności w Dąbiu wynosiła 2198 mieszkańców (według danych z 31 grudnia 1998 roku). Według danych z 31 grudnia 2018 roku dąbian było tylko 2008. W 2020 roku populacja spadnie do 1979 mieszkańców. GUS prognozuje, że w Dąbiu w 2025 roku ma liczyć 1906 mieszkańców, w 2030 roku – 1863 mieszkańców. Natomiast w 2035 roku populacja spadnie do 1799 mieszkańców, w 2040 roku poziom ludności ma osiągnąć 1642 mieszkańców, w 2045 roku – 1527 mieszkańców. W 2050 roku Dąbie nie będzie miastem nawet półtoratysięcznym – wtedy zaledwie mówimy o 1484 mieszkańcach.

W rzeczywistości spis powszechny z 2021 określił liczbę mieszkańców na 1787, co oznacza 14,5% spadek w porównaniu z 2021[9]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kościół[edytuj | edytuj kod]

Kościół parafialny Świętego Mikołaja

Murowany kościół parafialny Świętego Mikołaja Biskupa wzniesiony został w latach 1807–1809 według projektu Hilarego Szpilowskiego. Poprzedni kościół wybudowany został w XVII wieku, z fundacji Celestyna Dunina, a spalony w 1793 r. Świątynię gruntownie odnowiono w 1948 r. Budynek orientowany, otynkowany. Kościół jednonawowy z węższym prezbiterium, zamkniętym prosto. Wewnątrz świątyni strop. Ponad dachem wznosi się wieżyczka na sygnaturkę. Elewacja zachodnia i szczyt mają charakter barokowy. Wyposażenie wnętrza głównie rokokowe. Ołtarz główny z obrazem Opłakiwanie, z herbem Podkowa i datą 1736. Okna ostrołukowe. Dwa konfesjonały rokokowe. Tablica nagrobna proboszcza dąbskiego Adama Wężyka z pierwszej połowy XIX wieku. Obok świątyni ustawiona jest murowana dzwonnica z XIX wieku. W jej osi znajduje się brama wiodąca na przykościelny dziedziniec.

Ratusz[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ratusz w Dąbiu.

Dąbski ratusz zbudowany został w stylu klasycystycznym w 1814 r. Budynek murowany jest z cegły, otynkowany. Złożony z głównego budynku na planie kwadratu i dwóch wolnostojących prostokątnych pawilonów. Korpus główny ratusza jest dwukondygnacyjny, podpiwniczony, pięcioosiowy. Na osi wgłębny portyk dwukolumnowy w wielki porządku, z wejściem, nad którym znajduje się balkon. Przyziemie boniowane, między kondygnacjami gzyms kordonowy i parapetowy, gzyms wieńczący z ząbkowaniem. Dach czterospadowy z wystawką od frontu i cylindryczną wieżyczką w formie latarni zwieńczonej kopułą. Układ wnętrza trzytraktowy. W niektórych pomieszczeniach zauważalne są fasety.

Kamienice[edytuj | edytuj kod]

Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury, były budynek stażnicy OSP z 1907 r.

W mieście zachowało się kilka domów klasycystycznych. Przy ulicy Kolskiej wznoszą się dwie analogiczne budynki ustawione kalenicowo naprzeciwko siebie. Domy te kryte są dachami naczółkowymi i mają wejścia ujęte kolumnami. Na fasadzie jednego z nich widnieje data 1828.

Cmentarze[edytuj | edytuj kod]

W Dąbiu istnieje także kilka zabytkowych cmentarzy:

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W mieście działa Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury, który zajmuje się kształtowaniem życia kulturalnego miasta i gminy. Działa przy nim wiele sekcji sportowych, plastycznych i tanecznych. Do najważniejszych wydarzeń w mieście należy coroczna organizacja m.in. finałów Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Dni Miasta i Gminy Dąbie oraz różnego rodzaju festynów i koncertów. Od 1995 roku w mieście działa Młodzieżowa Miejsko – Strażacka Orkiestra dęta oraz folklorystyczny zespół Nadnerzanki.

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Przedszkola:

  • Przedszkole Miejskie

Szkoły podstawowe:

  • Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II

Biblioteki:

  • Biblioteka Publiczna przy Miejsko – Gminnym Domu Kultury

Dąbskie Błota[edytuj | edytuj kod]

Dąbskie Błota to kompleks łąkowo-błotny o powierzchni około 700 ha. Swym zasięgiem obejmuje miasto Dąbie, a także niektóre wsie, m.in. Krzewo, Domanin czy Wiesiołów. Został on włączony do sieci Natura 2000 jako obszar specjalnej ochrony ptaków – Pradolina Warszawsko-Berlińska oraz obszar specjalnej ochrony siedlisk – Pradolina Bzury i Neru. Dąbskie Błota to jeden z najwartościowszych terenów awifaunistycznych w całej dolinie Neru pomiędzy Łęczycą, a ujściem Warty. Ma on doskonałą lokalizację do rozwoju turystyki ornitologicznej (można tu obserwować ponad 100 gatunków ptaków). Można tu spotkać wiele gatunków ptaków. Teren ten to królestwo żurawi, chruścieli oraz czapli. Spotkamy tutaj także kszyki, rycyki, krwawodzioby, niezwykle płochliwe bociany czarne czy kuliki wielkie. Do najcenniejszych gatunków jakie bytują na terenie Dąbskich Błot należy wodniczka, zagrożony wyginięciem ptak z rzędu wróblowych.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piramida wieku mieszkańców Dąbia w 2014 roku[2].


Sport[edytuj | edytuj kod]

Stadion KP Zryw Dąbie, podczas meczu derbowego z Olimpią Koło

W Dąbiu działa Klub Piłkarski „Zryw”, który w sezonie 2020/2021 grał w klasie okręgowej, gr. wielkopolskiej III, po czym wycofał się z rozgrywek[10].

Wyniki klubu w ostatnich latach:

Sezon Liga Poz. M. Pkt. Mecze Bramki Uwagi
zw.  rem. por. zdob. str. 
1999/00 klasa okręgowa 2. 26 60 - - - 81 13
2000/01 klasa okręgowa 1. 30 69 - - - 92 36 awans
2001/02 IV liga 11. 26 26 7 5 14 31 68
2002/03 IV liga 17. 34 18 4 6 24 33 98 spadek
2003/04 klasa okręgowa 3. 30 59 17 8 5 65 31
2004/05 klasa okręgowa 7. 30 48 13 9 8 45 33
2005/06 klasa okręgowa 7. 30 44 12 8 10 42 39
2006/07 klasa okręgowa 6. 30 44 11 11 8 52 46
2007/08 klasa okręgowa 2. 30 68 21 6 3 90 22 awans
2008/09 IV liga 13. 32 41 11 8 13 38 51 wygrane baraże o utrzymanie
2009/10 IV liga 11. 30 37 9 10 11 48 47
2010/11 IV liga 16. 30 9 2 3 25 11 43 spadek[a]
2011/12 klasa A 16. 30 43 14 1 15 73 61 [b]
2015/16 klasa B 5. 14 16 5 1 8 49 33
2016/17 klasa B 1. 14 37 12 1 1 57 11 awans
2017/18 klasa A 1. 24 57 18 3 3 66 33 awans
2018/19 klasa okręgowa 10. 28 38 11 5 12 47 52
2019/20 klasa okręgowa 14. 15 11 2 5 8 20 36 [c]
2020/21 klasa okręgowa 11. 32 44 13 5 14 72 77 [d]

Transport[edytuj | edytuj kod]

Kilka kilometrów od miasta przebiega linia kolejowa tzw. Magistrala węglowa, łącząca Gdynię ze Śląskiem, na której znajduje się stacja kolejowa Dąbie nad Nerem. W Dąbiu rozpoczynała się, zlikwidowana obecnie, linia wąskotorowa Dąbie – KołoSompolno.

Dąbie jest znacznym węzłem drogowym. Krzyżują się tu drogi wojewódzkie i powiatowe:

Dwa kilometry na południe od miasta, przy drodze na Łask, znajduje się węzeł drogowy Dąbie ze zjazdem na autostradę A2, łączącą Łódź z Poznaniem.

Współpraca zagraniczna[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2008 roku gmina Dąbie podpisała dokumenty o umowie partnerskiej z gminą Wielka Dymerka na Ukrainie. Głównym celem tej umowy stało się rozwijanie współpracy na wielu płaszczyznach, m.in. kulturalnej, edukacyjnej, handlowej czy przemysłowej. Dzięki umowie gmina Dąbie prowadzi z gminą Wielka Dymierka wspólną wymianę młodzieży.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Zryw zrezygnował z udziału w klasie okręgowej i przystąpił do rozgrywek klasy A.
  2. Zryw wycofał się po rundzie jesiennej.
  3. Ze względu na pandemię koronawirusa rozgrywki zostały przedwcześnie zakończone.
  4. Zryw wycofał się po sezonie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe 2014. Państwowa Komisja Wyborcza, 2014-12-01. [dostęp 2014-12-01]. (pol.).
  2. a b c w oparciu o dane GUS.
  3. Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Kwiatkowski, Adam Szweda, Sobiesław Szybkowski, Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411, Muzeum Zamkowe w Malborku, Malbork 2010, ISBN 978-83-60518-33-5, s. 173.
  4. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26–27.
  5. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
  6. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 89.
  7. a b c Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 140-142, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
  8. Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-09-27].
  9. Najmniejsze gminy w Wielkopolsce. Nie uwierzycie, ile mają mieszkańców!
  10. Skarb - Zryw Dąbie [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-01-14].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Czesław Nowak, Koło, Kłodawa, Uniejów, Dąbie, Przedecz oraz okolice – przewodnik turystyczny, Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1987, ISBN 83-85034-05-6, OCLC 69476907.
  • Piotr Maluśkiewicz, Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Konin: Apeks, 1997, ISBN 83-86139-28-5, OCLC 750945451.
  • Miasto Dąbie w XIX i XX wieku, Józef Stanisław Mujta, Konin 1998, ISBN 83-86139-59-5.
  • 100 lat w służbie Społecznej Ochotniczej Straży Pożarnej w Dąbiu, Józef Lewiński, Dąbie 2002
  • Edmund Czapliński 1874-1953. Szkic biograficzny, Piotr Gołdyn, Konin 2004, ISBN 83-918693-2-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]