Dębniki (Kraków)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dębniki
Ilustracja
Dębniki widziane ze Wzgórza Wawelskiego. Wisła, Bulwar Poleski, od lewej Muzeum Manggha, Hotel Poleski, w tle wieża kościoła św. Stanisława Kostki
Państwo

 Polska

Miasto

Kraków

Dzielnica

VIII Dębniki

Poprzednia nazwa

Dzielnica XI Dębniki

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dębniki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dębniki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Dębniki”
Ziemia50°02′58″N 19°55′25″E/50,049444 19,923611
Multimedia w Wikimedia Commons
Rynek Dębnicki

Dębniki – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VIII Dębniki. Położone są na prawym, południowym brzegu Wisły, ograniczony ul. Monte Cassino od mostu Grunwaldzkiego, ul. Zielną, ul. Norymberską i rzeką Wisłą. Dębniki zostały włączone do Krakowa w 1909 roku jako XI dzielnica katastralna.

Wieś położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[1], należała do wielkorządów krakowskich[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Stara kamienica w Dębnikach
Rynek Dębnicki

Pierwsze wzmianki o Dębnikach, wcześniej znanych jako oddzielna wieś, pochodzą z 1254 r. Być może w końcu XIV w. włączono do Dębnik położoną w rejonie Skał Twardowskiego Zawadę. W wieku XIX wieś Rybaki połączyła się z Dębnikami. W 1888 r. Austriacy wznieśli na Wiśle most kolei obwodowej Kraków – Bonarka, przebudowany w 1910 r. na drogowy, wysadzony w 1945 r. przez Niemców, odbudowany w roku 1952.

W 1889 r. przy ul. Barskiej 12 powstałą Fabryka Pieców Kaflowych Józefa Niedźwieckiego i Spółki, produkująca ceramikę użyteczną i artystyczną. Związani z nią byli m.in. rzeźbiarz i profesor Akademii Sztuk Pięknych Konstanty Laszczka, architekt Józef Pokutyński, Beata z Matejków Kirchmayerowa (córka Jana Matejki) i Stefan Matejko (bratanek mistrza). [3] Dyrektorem fabryki do 1908 r. był Jan Sławiński, a modelarzem i konstruktorem pieców jego brat, Tadeusz Sławiński. Pomimo wysokiej wartości artystycznej wyrobów fabryka została zlikwidowana w 1919 r. [4]

W początkach XX wieku, po przyłączeniu do Krakowa, powstał niezrealizowany projekt przeistoczenia Dębnik w dzielnicę ogród.

W 1938 roku do domu Feliksa Kaczorowskiego, na ul. Tynieckiej 10 wprowadził się Karol Wojtyła i mieszkał tam do zakończenia wojny. Przy ul. Różanej 11 mieszkał Jan Tyranowski przewodnik duchowy młodego Karola Wojtyły.

W roku 1990 utworzono dzielnicę VIII Dębniki. W jej skład, poza obszarem dawnej wsi o tej nazwie, weszły również włączone do Krakowa w 1941 r. dawne wsie: Kostrze, Bodzów, Skotniki i Pychowice. W skład dzielnicy weszły również Zakrzówek oraz osiedla Podwawelskie i Ruczaj-Zaborze.

Nad Wisłą na terenie Dębnik powstał Park Dębnicki.

Przy ul. Tynieckiej 39 znajduje się Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego, przy którym mają siedziby: Salezjańskie Centrum Wychowania i Duszpasterstwa Młodzieży oraz Salezjański Wolontariat Misyjny „Młodzi Światu”.

Kościół Św. Stanisława Kostki

Kościół św. Stanisława Kostki[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Parafia św. Stanisława Kostki w Krakowie.

Murowany kościół zgromadzenia salezjanów wybudowany został w latach 1932–1938 w stylu modernistycznym. W 2002 roku kościół odwiedził papież Jan Paweł II, gdyż w tym kościele odprawił on, w dniu 3 listopada 1946 roku, swoją mszę prymicyjną. Przy kościele znajduje się inspektorat zakonu i salezjańskie organizacje młodzieżowe Saltrom i Salos.

Szkoły[edytuj | edytuj kod]

  • Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 33
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 2
  • Szkoła Podstawowa z oddziałami integracyjnymi nr 30
  • Szkoła Podstawowa nr 151
  • Gimnazjum nr 22
  • Gimnazjum nr 23
  • Zespół Szkół Łączności
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących

Instytucje i obiekty[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, k. 1.
  2. ↑ Franciszek Leśniak, Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku, Kraków 1996, s. 18–19.
  3. ↑ Katarzyna Łomnicka, Ceramika z krakowskich Dębnik, Sztuki Piękne, 19 marca 2021 [dostęp 2022-09-01] (pol.).
  4. ↑ Zduńskie Opowieści | Portal o kaflach, piecach, kominkach, garncarstwie i ceramice » Krótko o krakowskiej kaflarni Józefa Niedźwieckiego… [dostęp 2022-09-01] (pol.).
  5. ↑ Słup Dębnicki.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Kraków – Dzielnica VIII Dębniki
Dawne wsie (później dzielnice)
Osiedla

herb Krakowa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dębniki_(Kraków)&oldid=70738714”