Długi Marsz (NOVJ)
| II wojna światowa na Bałkanach | |||
| |||
| Czas |
21 czerwca – 4 listopada 1942 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium |
okupowana Jugosławia | ||
| Przyczyna |
potrzeba przegrupowania sił NOVJ | ||
| Wynik |
sukces partyzantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Długi Marsz – marsz partyzantów Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii (NOVJ), trwający od czerwca do listopada 1942 w czasie II wojny światowej.
Tło operacji[edytuj | edytuj kod]
20 kwietnia 1942 na terenie Bośni, Hercegowiny i Czarnogóry rozpoczęła się trzecia ofensywa antypartyzancka. Zadaniem wojsk niemieckich, włoskich, ustaszy i czetników było rozbicie na tych terenach jednostek partyzanckich i zlikwidowanie dowództwa NOVJ. Partyzanci Josipa Broza Tity wycofując się zostali okrążeni w rejonie Fočy (Bośnia). W tej krytycznej sytuacji Tito nakazał swoim czterem brygadom (wraz z rannymi i uchodźcami), wyruszyć w nocy z 21 na 22 czerwca spod Fočy w dwóch kolumnach na północny zachód, aby pod Banja Luką i Bihaciem połączyć się z oddalonymi o około 350 kilometrów partyzantami NOVJ, a podczas marszu przez zachodnią Bośnię i północno-zachodnią Chorwację zyskać wzmocnienia w ludziach i uzbrojeniu.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ów marsz odbywający się głównie nocą, biegł przez góry równolegle do wybrzeża Adriatyku i był słabo obsadzony (czetnicy i wojska chorwackie), na terenach okupowanych przez Włochy. Pojedyncze jednostki, działające na skrzydłach maszerujących kolumn, atakowały urządzenia telekomunikacyjne, wysadzały mosty i „oczyszczały” składy z zaopatrzeniem dla wojsk chorwackich.
Ważniejsze wydarzenia marszu[edytuj | edytuj kod]
- 3 lipca prawa, południowa kolumna marszu zaatakowała ważny szlak kolejowy Sarajewo-Mostar i zniszczyła go.
- 7 lipca lewa, północna kolumna marszu zdobyła ważne strategicznie miasto Konjic.
Kolumny zbliżyły się do Livna, gdzie nawiązały kontakt z grupami partyzanckimi operującymi w rejonie Drvar-Petrovac.
- 6 sierpnia Livno zostało zdobyte, po ciężkich walkach z wojskami włoskimi i jednostkami ustaszów.
- 24 sierpnia prawa, południowa kolumna marszu zdobyła leżący na południe od Banja Luki Mrkonjić Grad i unieruchomiła na kilka dni ważny szlak kolejowy Sarajewo-Mostar.
- 25 września prawa, południowa kolumna marszu zdobyła zajęte przez ustaszów Jajce.
- 4 listopada partyzanci Tity po dwudniowych walkach z wojskami chorwackimi zdobyli Bihać.
Wraz ze zdobyciem Bihacia „długi marsz” zakończył się – Narodowa Armia Wyzwolenia Jugosławii osiągnęła duży sukces, wyzwalając prawie 1/6 Jugosławii od okupantów.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Piekałkiewicz: Wojna na Bałkanach 1940–1945. Janki koło Warszawy: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007. ISBN 978-83-7250-297-1. OCLC 189517515.