Dźwierzchno
52°52′11″N 18°04′44″E/52,869722 18,078889| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Dźwierzchno[2] |
| Liczba ludności (31 grudnia 2013[3]) |
95 |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
88-180[4] |
| Tablice rejestracyjne |
CIN |
| SIMC |
0100240 |
Położenie na mapie gminy Złotniki Kujawskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego  | |
| 52°52′11″N 18°04′44″E/52,869722 18,078889[1]
| |
Dźwierzchno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Złotniki Kujawskie[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Dawna nazwa[edytuj | edytuj kod]
W czasie zaborów miejscowość ta nosiła nazwę Kaisertreu. W roku 1920 dekretem ministra W. Seydy z 30 stycznia 1920 r. nastąpiła zmiana nazwy na Dźwierzchno[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dźwierzchno to jedna z najstarszych wsi w Polsce, wspominana jest w dokumentach kościelnych z X wieku[7].
Źródła historyczne podają nazwę wsi w formach Dźwierzhno alias Dzwierzno, Dzvirstino, Drwisna; w roku 1390 pisano także Dzwirdzino. W XIX wieku wieś położona była w powiecie inowrocławskim[7].
Według katalogu biskupów kujawskich pierwszy biskup kruszwicki, Lucidus, założył tu kościół i przy nim został pochowany. Datę śmierci podaje katalog na rok 993[7].
Również i następcy jego: Laurentius (zmarły 1014) i Marcellinus (zmarły 1033) tu mają spoczywać (Mon. Pol. IV, 25)[7].
W dokumentach z roku 1250 własność kościoła inowrocławskiego. W roku 1268 otrzymuje wieś drogą zamiany Ziemomysł, książę kujawski, wraz z młynem, jeziorem i winnicą. Kaplica kościelna pozostanie własnością prepozytury kruszwickiej (wieś posiada wówczas 17 łanów chłopskich Dok. 187, 13 i 213, 38). Wieś wspominana jest także w dokumentach z roku 1390 (K. W., n. 1894)[7].
Wieś pierwotnie znajdowała się tam, gdzie dziś jest cmentarz - kilkaset metrów od dzisiejszego kościoła pw. Św. Katarzyny. Miejsce pierwotnego kościoła (pod tym samym wezwaniem) oznaczone jest drewnianym krzyżem. Znajduje się tam też tablica informacyjna mówiąca o istnieniu w tym miejscu grodu, drewnianego kościoła - miejsca rezydowania i pochowania wspomnianych powyżej biskupów kujawskich.
W wieku XIX wieś posiadała 8 domów, 80 mieszkańców w tym 60 ewangelików, 20 katolików. Analfabetów było 22. Kościół parafialny należał do dekanatu inowrocławskiego i administrowany był wspólnie z kościołem w Tucznie. Ówczesna stacja pocztowa i kolei żelaznych w Złotnikach (Guldenhof) była odległa o 7 kilometrów[8].
Współczesny kościół pw. Św. Katarzyny jest w stylu gotyckim, wg tablicy informacyjnej wewnątrz został ufundowany sumptem króla pruskiego w 1905r., wyświęcony 24.07.1907r. Odbudowany w 1978r. po pożarze z 13.10.1975 r.
W wieku XIX prowadzono na terenie wsi wykopaliska archeologiczne – pod wsią na roli gospodarza Michalskiego odkopano grób kamienny a w nim urnę czarną[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29328
- ↑ Wykaz sołectw, wsi wchodzących w skład sołectwa, sołtysów i przewodniczących rad sołeckich. Gmina Złotniki Kujawskie. [dostęp 2014-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-16)].
- ↑ Stan ludności gminy Złotniki Kujawskie na dzień 31.12.2013 r.. Gmina Złotniki Kujawskie, 10 lutego 2014. [dostęp 2014-12-16].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 246 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2013-10-26].
- ↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej z 28 lutego 1920 r. nr 9 poz. 74 str. 175
- ↑ a b c d e Dźwierzchno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 467.
- ↑ a b Dźwierzchno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 305.
- Siedziba gminy: Złotniki Kujawskie
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Nazwy zniesione |
|
