Dajakolot sundajski
| Dyacopterus spadiceus[1] | |||
| (O. Thomas, 1890) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dajakolot sundajski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Dajakolot sundajski[4] (Dyacopterus spadiceus) – gatunek ssaka z podrodziny Cynopterinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1890 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Cynopterus spadiceus[2]. Holotyp pochodził z Baram, w Sarawak, w północno-zachodnim Borneo, w Malezji[5].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Dyacopterus: Dayak, rdzenna ludność z Borneo; gr. πτερον pteron „skrzydło”[7].
- spadiceus: nowołac. spadiceus „kasztanowo-brązowy”, od łac. spadix, spadicis „kasztanowy, daktylowy”, od gr. σπαδιξ spadix, σπαδικος spadikos „w kolorze palmy, wawrzyn”, od σπαω spaō „zrywać”[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Dajakolot sundajski występuje w półwyspowej części Malezji i Tajlandii, na Sumatrze oraz zachodnim, północnym i wschodnim Borneo[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 106–130 mm, długość ogona 16–26 mm, długość ucha 18–21 mm, długość tylnej stopy 15 mm, długość przedramienia 74–81,5 mm; masa ciała 70–100 g[9]. Dajakolot sundajski to najmniejszy gatunek z rodzaju dajakolot, a wśród nietoperzy owocożernych zalicza się do mniejszych lub średnich. Grzbietowa strona ciała pokryta krótkim, ciemnym futrem o barwie brązowoszarej; strona brzuszna zwykle jaśniejsza. Błona skrzydeł opiera się o drugie palce tylnych kończyn. Krótki ogon, duże oczy[10]. Brak dymorfizmu płciowego, samce mają powiększone gruczoły mleczne, które mogą produkować niewielkie ilości mleka.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Dajakolot sundajski występuje w tropikalnych lasach deszczowych, w szczególności w starodrzewiach, gdzie występuje obfitość owoców, funkcjonując w rejonie koron drzew. Jako miejsca spoczynku wybiera wapienne jaskinie, pobliże rzek i drzew owocowych, zaobserwowano je także w dziuplach drzew[10].
Skąpe informacje na temat rozrodu; być może gatunek monogamiczny. Dojrzałość płciową osiągają po osiągnięciu masy ok. 70 g. Matki rodzą jedno do dwóch młodych; ciężarne samice obserwowano między czerwcem i wrześniem. Niewiele wiadomo o długości ciąży i laktacji, laktację zaobserwowano u osobników obu płci między czerwcem i sierpniem. Pomimo stwierdzenia laktacji u samców nie ma pewności, czy samce biorą udział w opiece nad potomstwem i czy wydzielina gruczołów mlecznych jest przez nie używana do karmienia młodych. Laktacja samców może być związana ze spożywaniem pokarmu bogatego w fitoestrogeny[10] lub stanowić unikalną cechę naturalnego cyklu rozrodu[6].
Brak informacji na temat długości życia bądź naturalnych wrogów. Duże znaczenie w diecie odgrywają owoce roślin z rodzaju Ficus. Mają duże zęby dostosowane do pokarmu złożonego z dużych, twardych owoców. Używają zębów do zgniatania owoców, celem wyciśnięcia z nich soku. Jako gatunek owocożerny odgrywają rolę w roznoszeniu nasion[10].
Prowadzą nocny tryb życia, mimo to podobnie jak inne gatunki z tego rodzaju, dajakoloty sundajskie nie używają echolokacji, polegając na wzroku. Mają także dobrze rozwinięty węch. Gatunek niemigrujący, jednak populacje na różnych terenach mogą fluktuować ze względu na zmiany w dostępności pokarmu. Gatunek społeczny, jednakże o niezbadanej strukturze społecznej[10].
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek bliski zagrożenia, głównie z powodu wylesiania[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dyacopterus spadiceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b O. Thomas. Diagnosis of a new Cynopterus from Borneo. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 5 (27), s. 235, 1890. (ang.).
- ↑ Dyacopterus spadiceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 79. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dyacopterus spadiceus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-05-05].
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 90. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ K. Anderson: Catalogue of the Chiroptera in the collection of the British Museum. Wyd. 2. Cz. 1: Megachiroptera. London: The Trustees, 1912, s. 651. (ang.).
- ↑ spadiceus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-05-05] (ang.).
- ↑ N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 71. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ a b c d e f A. Bourassa, Dyacopterus spadiceus (Dyak fruit bat) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2021-08-08] (ang.).