Dzięcioł białogrzbiety
(Przekierowano z Dendrocopos leucotos)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Dendrocopos leucotos[1] | ||
| (Bechstein, 1802) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | dzięciołowe | |
| Rodzina | dzięciołowate | |
| Podrodzina | dzięcioły | |
| Rodzaj | Dendrocopos | |
| Gatunek | dzięcioł białogrzbiety | |
| Synonimy | ||
| ||
| Podgatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 Zasięg występowania[4] | ||
Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos) – gatunek średniej wielkości osiadłego ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Zamieszkuje pas lasów liściastych Eurazji od Renu po Pacyfik.
- Podgatunki
Wyróżnia się 11[2] lub 12[1][5] podgatunków:
- dzięcioł białogrzbiety (D. leucotos leucotos) (Bechstein, 1802) – podgatunek nominatywny, występuje w północnej, środkowej Europie oraz dalej na wschód przez południową Rosję po Kamczatkę, Sachalin, północno-wschodnie Chiny i Półwysep Koreański. W Polsce bardzo nielicznie lęgowy niemal wyłącznie na wschód od Wisły[6]. W latach 2004–2012 jego liczebność na terenie kraju szacowano na 1000–1300 par[7].
- D. l. uralensis (Malherbe, 1860) – zachodni Ural do jeziora Bajkał
- dzięcioł łuskogrzbiety[8] (D. leucotos lilfordii) (Sharpe & Dresser, 1871) – Pireneje, środkowe Włochy, Bałkany, Azja Mniejsza i Kaukaz.
- D. l. tangi Cheng, 1956 – zachodnio-środkowe Chiny
- D. l. subcirris (Stejneger, 1886) – Hokkaido (Japonia)
- D. l. stejnegeri (Kuroda, Nagamichi, 1921) – północne Honsiu (Japonia)
- D. l. namiyei (Stejneger, 1886) – południowe Honsiu, Kiusiu i Sikoku (Japonia)
- D. l. takahashii (Kuroda & Mori, 1920) – wyspa Ullŭng-do (Korea Południowa)
- dzięcioł większy[8] (D. leucotos owstoni) (Ogawa, 1905) – północna część archipelagu Riukiu[5]; przez Handbook of the Birds of the World uznawany jest za osobny gatunek[2].
- D. l. quelpartensis (Kuroda & Mori, 1918) – wyspa Jeju-do (Korea Południowa)
- D. l. fohkiensis (Buturlin, 1908) – południowo-wschodnie Chiny
- D. l. insularis (Gould, 1863) – Tajwan
- Cechy gatunku
- Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Samiec ma białe czoło z czerwonym nalotem i czerwoną czapeczkę, samica białe czoło i czarną czapeczkę. Obie płci mają górną część grzbietu czarną, dolną zaś białą. Skrzydła czarne z białymi poprzecznymi pręgami. Czarny ogon ze skrajnymi sterówkami biało-czarnymi. Spód biały z czarnymi podłużnymi kreskami. Podogonie czerwone.
- Wymiary średnie
- Długość ciała ok. 25–26 cm
- Rozpiętość skrzydeł 44–45 cm
- Masa ciała ok. 100 g.
- Biotop
- Luźne drzewostany liściaste, zazwyczaj w pobliżu rzek i ich rozlewisk.
- Gniazdo
- W wilgotnym, zbutwiałym drzewie, zazwyczaj brzozie lub osice. Zazwyczaj poniżej 5 m nad ziemią.
- Jaja
- Jeden lęg w roku, w kwietniu lub maju składa 3 do 5 jaj.
- Wysiadywanie i pisklęta
- Jaja wysiadywane są przez okres około 15 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 21 dniach.
- Pożywienie
- Owady, a zimą i jesienią również nasiona i jagody.
- Ochrona
- Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymaga ochrony czynnej[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dendrocopos leucotos, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Winkler, H. & Christie, D.A.: White-backed Woodpecker (Dendrocopos leucotos). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-09].
- ↑ Dendrocopos leucotos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International and NatureServe (2014) Bird Species Distribution Maps of the World. 2014. Dendrocopos leucotos. In: IUCN 2014. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.3. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 27 May 2015.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker (red.): Woodpeckers (ang.). IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-09-09].
- ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 520. ISBN 83-919626-1-X. Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego bardzo nieliczny oznacza zagęszczenie 0,1–1 par na 100 km2
- ↑ T. Chodkiewicz i inni. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. „Ornis Polonica”. 56, s. 149–189, 2015.
- ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: PICINAE Leach, 1820 - DZIĘCIOŁY. W: Kompletna lista ptaków świata. Wersja: 2019-07-29 [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-09-09].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: MULTICO, 2007, s. 176. ISBN 978-83-7073-474-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dendrocopos leucotos (Dzięcioł białogrzbiety). W: M. Gromadzki (red.).: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 276–279. ISBN 83-86564-43-1.