Drzewiak jednobarwny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Dendrolagus dorianus)
Drzewiak jednobarwny
Dendrolagus dorianus
Ramsay, 1883[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Rodzina

kangurowate

Podrodzina

kangury

Plemię

Dendrolagini

Rodzaj

drzewiak

Gatunek

drzewiak jednobarwny

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Drzewiak jednobarwny[6], drzewiak doria[7] (Dendrolagus dorianus) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Drzewiak jednobarwny występuje w centralnej części gór południowo-wschodniej Papui-Nowej Gwinei[8].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1883 roku australijski zoolog Edward Pierson Ramsay nadając mu nazwę Dendrolagus dorianus[1]. Miejsce typowe to obszar Astrolabe Range, w pobliżu Port Moresby, Papua-Nowa Guinea[1][9][10][8][11]. Okazy typowe to seria syntypów z kolekcji Macleay Museum, przy University of Sydney: są to oprawione skóry i czaszki (z pozostałościami czaszek wewnątrz skór) dorosłej samicy (sygnatura MMUS M.376), dorosłego samca (sygnatura MMUS M.377) oraz na wpół dorosłego samca (sygnatura MMUS M.378)[11]. Inne potencjalne syntypy to trzy okazy z kolekcji Muzeum Australijskiego: oprawiona skóra bez czaszki osobnika o nieznanej płci (sygnatura AM M.792) zarejestrowany 8 grudnia 1892 roku; skóra i czaszka dorosłego samca (sygnatura AM M.1048) zarejestrowany w marcu 1896 roku; skóra bez głowy i czaszki na wpół dorosłego samca (sygnatura AM M.1049) zarejestrowany w marcu 1896 roku[12].

Badania oparte o dane genetyczne umieszczają D. dorianus jako gatunek bazalny kladu dorianus obejmującego D. notatus, D. stellarum i D. scottae[13]. Tradycyjnie taksony mayri, notatus i stellarum traktowane są jako podgatunki[9], ale dane genetyczne i morfologiczne potwierdzają ich odrębność jako gatunki[13]. Gatunek monotypowy[14][8].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Dendrolagus: gr. δενδρον dendron „drzewo”; λαγως lagōs „zając”[15].
  • dorianus: Giacomo Doria (1840–1913), włoski zoolog[16].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 59,6–77 cm, samców 55–78 cm, długość ogona samic 45–66,2 cm, samców 49,7–60 cm; masa ciała samic 8,2–11,8 kg, samców 9,1–13,4 kg[14][17]. Sierść ciemnobrązowa i wełnista, częściowo z ciemną pręgą na grzbiecie. Budowa ciała krępa i silna. Ogon stosunkowo krótki i jaśniej ubarwiony. Zwierzęta te mają dużo krótsze tylne kończyny, proste i umięśnione ramiona, pierwszy i drugi palec są przeciwstawne pozostałym. Stopy zaopatrzone są w szerokie modzele zapobiegające ślizganiu się podczas wspinaczki oraz w silne, zagięte pazury. Ogon służy do utrzymywania równowagi podczas skoków wśród gałęzi.

Środowisko życia[edytuj | edytuj kod]

Lasy deszczowe rejonów górzystych na wysokości od 600 do 4000 m n.p.m.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Są aktywne o zmierzchu i w nocy. Odżywiają się głównie liśćmi i korą. W przeciwieństwie do innych drzewiaków żyją w grupach społecznych. Grupa taka składa się przeważnie z dominującego samca i kilku samic. Drzewiak ten nie jest najlepszym wspinaczem. Porusza się na czterech kończynach; nie potrafi skakać na dwóch nogach. Jest najsłabiej z wszystkich drzewiaków przystosowany do życia na drzewach. Wszystko wskazuje na to, że gatunek ten wtórnie przystosował się do życia na ziemi.

Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (zagrożony)[5]. Głównymi zagrożeniami dla tego gatunku są polowania z psami urządzane przez miejscową ludność[5] oraz utrata siedlisk i degradacja środowiska[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c E.P. Ramsay. Contributions to the zoology of New Guinea. Part VII. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 8, s. 17, 1884. (ang.). 
  2. ↑ W. Rothschild & G. Dollman. The genus Dendrolagus. „Transactions of the Linnean Society of London”. Second Series. Zoology. 21, s. 490, 1936. (ang.). 
  3. ↑ Troughton i Le Souef 1936 ↓, s. 388.
  4. ↑ Troughton i Le Souef 1936 ↓, s. 389.
  5. ↑ a b c d T. Leary, L. Seri, T. Flannery, D. Wright, S. Hamilton, K. Helgen, R. Singadan, J. Menzies, A. Allison & R. James, Dendrolagus dorianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-16] (ang.).
  6. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ J.H. Reichholf & G. Steinbach (red.); autorzy tekstów: J. Diller, S. Graf, W. Hagen, H. Hagen, U. Heckner-Bisping, P. Hey-Reidt, K. Janke, E. Keller, B.P. Kremer, J. Markl, B. Markl, H.F. Moeller, J.H. Reichholf, M. Schmitt, A. Sigl & U. Weinhold: Ssaki. Cz. 1. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 53, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7227-610-2. (pol.).
  8. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 96. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Dendrolagus dorianus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-16].
  10. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dendrolagus dorianus Ramsay, 1883. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
  11. ↑ a b H. Parnaby & A.C. Gill. Mammal type specimens in the Macleay Collections, University of Sydney. „Zootaxa”. 4975 (2), s. 201–252, 2021. DOI: 10.11646/zootaxa.4975.2.1. (ang.). 
  12. ↑ H.E. Parnaby, S. Ingleby & A. Divljan. Type specimens of non-fossil mammals in the Australian Museum, Sydney. „Records of the Australian Museum”. 69 (5), s. 331–332, 2017. (ang.). 
  13. ↑ a b M.D.B. Eldridge, S. Potter, K.M. Helgen, M.H.Sinaga, K.P. Aplin T.F. Flannery & R.N. Johnson. Phylogenetic analysis of the tree-kangaroos (Dendrolagus) reveals multiple divergent lineages within New Guinea. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 589–599, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.05.030. (ang.). 
  14. ↑ a b M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 704–704. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  15. ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 222, seria: North American Fauna. (ang.).
  16. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 114. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  17. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 64. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Drzewiak_jednobarwny&oldid=71033775”