Dialekty języka norweskiego
północnonorweski
Trøndelag (trøndersk)
wschodnionorweski
zachodnionorweski
Dialekty języka norweskiego – odmiany języka norweskiego funkcjonujące niezależnie od dwóch oficjalnych standardów tego języka: bokmål i nynorsk. Obecnie można wyróżnić dwie tendencje: z jednej strony zwiększającą się regionalizację językową, z drugiej – coraz większą akceptację dla dialektów terytorialnych, mimo ogólnej tendencji do zacierania różnic gwarowych[1].
Wyróżnia się 4 zasadnicze grupy dialektów: północnonorweskie (nordnorsk), Trøndelag (trøndersk), zachodnionorweskie (vestnorsk) i wschodnionorweskie (østnorsk). Dodatkowo wyodrębnia się czasami grupę dialektów środkowonorweskich (innlandsmål). Główna linia podziału przebiega między dialektem wschodnio- i zachodnionorweskim i jest związana z granicą geograficzną wzdłuż głównego łańcucha Gór Skandynawskich[2].
Poszczególne dialekty są przeważnie wzajemnie zrozumiałe. Dialekty lokalne używane są zwykle na wsiach i w mniejszych miastach, przede wszystkim w formie mówionej.
Dialekty norweskie odegrały dużą rolę w opracowaniu standardu języka norweskiego. W drugiej połowie XIX wieku Ivar Aasen na podstawie kompilacji dialektów norweskich opracował ogólnonorweską odmianę języka nynorsk[3]. Dbał przy tym, aby wybierać dialekty jak najmniej skażone obcymi wpływami, aby osiągnąć maksymalnie „czysty” język norweski, zbliżony do języka staronordyjskiego.
Dialekty zachodnio- i wschodnionorweskie[edytuj | edytuj kod]
Głównym czynnikiem różnicującym wschodnio- i zachodnionorweskie dialekty jest długość samogłosek. W zachodnich dialektach długość samogłosek nie ma większego znaczenia dla wyrazu. Inną ważną cechą jest wymowa samogłoski /i/: w dialektach wschodnich istnieje wariant tej samogłoski, tzw. grube /i/, który nie pojawia się w dialektach zachodnich.
Zachodnionorweskie[edytuj | edytuj kod]
Dzielą się na trzy grupy południowe z południowo-zachodniego Telemarku, Aust-Adger i Vest-Adger.
Północnonorweskie[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniają się specjalną intonacją i operują akcentem tonicznym, choć nie wszystkie – nie mają go dialekty Nord Troms i Finnmark[2].
Wschodnionorweskie[edytuj | edytuj kod]
Dialekty z tej grupy są pod silnym wpływem odmian języka z Oslo. Dążą w stronę standardów miejskich, czego dowodem jest akcent na pierwszej sylabie w wyrazach zapożyczonych: 'banan, 'universitet – zamiast akcentu na drugą sylabę. W wymowie obowiązuje r typu flap (jednorazowe pociągnięcie języka przez wał dziąsłowy. W czasie przeszłym występuje przegłos: np. kjem (poszedł)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dialects in Norway – catching up with the rest of Europe (ang.). [dostęp 2011-11-1].
- ↑ a b norsk – dialekter (norw.). [dostęp 2011-11-1].
- ↑ Michael G. Clyne: Undoing and redoing corpus planning (ang.). [dostęp 2011-10-30].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- En norsk dialektprøvedatabase på nettet Dźwiękowa baza dialektów norweskich
| ||||||||||||||||||||||
