Diana Reiter
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 6 listopada 1902 Drohobycz | |
| Data i miejsce śmierci | 1943? KL Płaszów | |
Diana Reiter, także Diana Reiterówna (ur. 6 listopada 1902 w Drohobyczu, zm. 1943? w KL Płaszów) – polska architekt żydowskiego pochodzenia, jedna z pierwszych kobiet-architektów w Krakowie[1].
W 1927 roku ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. W latach 1928–1931 pracowała w Dyrekcji Robót Publicznych Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie[2]. W Biurze Konstrukcyjnym projektowała wspólnie z dwojgiem zatrudnionych w nim architektów, Zdzisławem Kowalskim oraz Adamem Moschenim. W latach 1930–1931 pełniła obowiązki urzędnika technicznego, opiniowała projekty budynków nowo powstających w Krynicy i zajmowała się odwołaniami osób prywatnych od decyzji władz budowlanych Krakowa. Na zlecenie wojewódzkiego konserwatora zabytków zajmowała się restauracją zamku królewskiego w Niepołomicach. Po likwidacji Biura Konstrukcyjnego w 1931, została przydzielona do Oddziału Budowlanego. W związku z kryzysem ekonomicznym i redukcją etatów zwolniona z pracy z końcem 1931. W latach 1932–1934 pracowała w biurze Kazimierza Kulczyńskiego, wykonując rysunki architektoniczne. W 1932 na podstawie zdanego egzaminu otrzymała koncesję na wykonywanie zawodu budowlanego pozwalające na samodzielną pracę w zawodzie architekta[3].
W 1928 roku projekt, nad którym pracowała wraz ze Zdzisławem Kowalskim oraz Adamem Moschenim, otrzymał III miejsce w konkursie na gmach Biblioteki Jagiellońskiej[4]. W latach 1931–1934 członkini Związku Architektów Województwa Krakowskiego, przemianowanego na Stowarzyszenie Architektów Rzeczypospolitej Polskiej, oraz Związku Inżynierów Żydów (od 1937). Do dziś istnieją dwa zaprojektowane przez nią budynki: przy ul. Beliny-Prażmowskiego 26 (1933–1935) oraz ul. Pawlikowskiego 16 (1937–1939) – kamienica czynszowa realizowana dla Józefa i Eleonory Elsnerów. Od sierpnia 1940 roku pracowała w biurze projektowym inż. Kazimierza Kulczyńskiego i wraz z matką mieszkała przy ul. Królewskiej, aż do utworzenia getta w marcu 1941 roku[5].
Diana Reiter zginęła w obozie koncentracyjnym Kraków-Płaszów w 1943 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Reiterówna Diana [krótka wzm. biograf.], [w:] Krakowscy artyści i ich sztuka w latach 1939–1945 / Maria Zientara, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2013, s. 550.
- ↑ Ewa Furgał, Diana Reiter, [w:] Krakowski szlak kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek. T. 2, Ewy Furgał (red.), Kraków ; Szczawnica: Fundacja Przestrzeń Kobiet, 2013, s. 105–122.
- ↑ Tomasz Kunz, Architektki, wyd. Wydanie I, Kraków, ISBN 978-83-63464-11-0, OCLC 978697617 [dostęp 2019-10-18].
- ↑ Hasło przedmiotowe: Reiterówna Diana (1902–1943). Architektura jest najważniejsza. Architektki, red. Tomasz Kunz, Ewa Mańkowska-Grin / Tom II, Tomasz Kunz (red.), Kraków, Wydawnictwo EMG, 2016.
- ↑ Kody Miasta – Kraków Miasto Literatury UNESCO, kody.miastoliteratury.pl [dostęp 2017-10-11].