Albatros czarnobrewy
| Thalassarche melanophris[1] | |||
| (Temminck, 1828) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
albatros czarnobrewy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Albatros czarnobrewy[3] (Thalassarche melanophris[4]) – gatunek dużego ptaka z rodziny albatrosów (Diomedeidae), przebywającego w południowych częściach Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego oraz w północnej części Oceanu Południowego. Gniazduje na Falklandach, wyspach u południowych wybrzeży Chile oraz na odległych wyspach oceanicznych np. Auckland, Tristan da Cunha czy Georgia Południowa; na wielu z nich nie ma praktycznie żadnych wrogów.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjnie wyróżnia się dwa podgatunki T. melanophris[3][5], jednak wielu autorów w oparciu o prace m.in. z 2004 i 2010 roku, traktuje je jako osobne gatunki[6].
- T. m. melanophris Temminck, 1828 – albatros czarnobrewy – oceany południowe, od przylądka Horn na wschód po Wyspy Antypodów
- T. m. impavida (Mathews, 1912) – albatros żółtooki – Wyspy Campbella (na południe od Nowej Zelandii)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny: Nieznaczny dymorfizm płciowy. Dziób długi, żółty, haczykowato wygięty z różowym koniuszkiem. Małymi nozdrzami wydziela nadmiar soli i soki żołądkowe. Gatunek ten zawdzięcza swoją nazwę ciemnej prędze piór wokół oczu, wyraźniejszej u dorosłych ptaków. Obie płcie mają brązowawe pióra na wierzchniej stronie skrzydeł, ciemne lotki, szary ogon i ciemny skraj spodniej strony skrzydeł. Reszta jest biała.
Rozmiary: Długość ciała – 80–95 cm. Rozpiętość skrzydeł – 2–2,35 m.
Masa ciała: 3–5 kg.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Mimo swoich rozmiarów albatros czarnobrewy ma dość słabo rozwinięte mięśnie pomagające w locie. Podczas latania skazany jest na wiatr, dlatego spotyka się go zazwyczaj w regionach pomiędzy 30 a 60° szerokości południowej, gdzie wieją dość silne wiatry, konieczne do szybowania nad morzem. Najchętniej lata w regionach subarktycznych, na południe od 40 równoleżnika. Chłodne wody są też bogatsze w ryby. Albatrosy z mórz południowych niechętnie pokonują równikowe pasmo bezwietrzne, ale albatros czarnobrewy jest wyjątkiem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Oceany półkuli południowej. Gniazduje na Falklandach, wyspach u południowych wybrzeży Chile (m.in. Diego Ramírez, Diego de Almagro, niektóre wysepki Archipelagu Ziemi Ognistej) oraz na odległych wyspach oceanów: Spokojnego, Atlantyckiego oraz Indyjskiego. Najliczniejsze kolonie podgatunku nominatywnego znajdują się na Falklandach, gniazduje tam około 72% jego populacji[2]. Podgatunek T. m. impavida gniazduje na północnym i zachodnim wybrzeżu Wyspy Campbella oraz na sąsiedniej wysepce Jeanette Marie[7].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej szybuje z rozciągniętymi skrzydłami na wysokości 15–20 m nad morzem. Na tej wysokości może najskuteczniej wykorzystywać prądy powietrzne i obserwować ewentualną zdobycz. Albatros czarnobrewy żywi się głównie ośmiornicami, kalmarami, skorupiakami i wieloma gatunkami ryb. Czasem chwyta też mniejsze ptaki. Poza tym ten gatunek albatrosa uwielbia odpady i nierzadko widuje się stada tych albatrosów podążające za statkami w oczekiwaniu na resztki wyrzucone za burtę. Albatros pije wodę morską i potężnymi gruczołami nosowymi wydziela z ciała nadmiar silnie stężonego roztworu soli.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Gniazduje w niewielkich koloniach, na wyspach odległych od lądu. Pary tworzą się na całe życie, ale spotykają się tylko raz na rok w okresie lęgowym. Samiec pierwszy dociera na gniazdowisko. Kiedy powróci samica, ptaki rozpoczynają taniec godowy, któremu towarzyszy głośne nawoływanie. Ptaki krążą wokół siebie z szeroko rozpostartymi skrzydłami i kłapią głośno dziobami. Para albatrosów czarnobrewych wybiera na gniazdo wyżej położone miejsca. Buduje gniazdo z błota lub gliny. Samica składa potem jedno jajo. Najpierw zaczyna je wysiadywać samiec, a samica odlatuje na żer na morze. Po wykluciu się pisklęcia oboje rodzice karmią je częściowo strawionym pokarmem. Para dzieli pracę w ten sposób, że kiedy jedno z rodziców pilnuje potomka, drugie posila się i przynosi pokarm młodemu.
Dojrzałość płciowa: W 4–7 roku.
Pora lęgowa: Raz na dwa lata.
Jaja: Samica znosi zawsze tylko jedno, duże jajo z rudo-brązowymi cętkami.
Okres wysiadywania: Ok. 2 miesięcy.
Wychowywanie piskląt: Ponad 9 miesięcy.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje oba podgatunki za osobne gatunki i klasyfikuje albatrosa ciemnogłowego jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[2], a albatrosa żółtookiego jako gatunek narażony (VU – Vulnerable)[7]. Liczebność populacji albatrosa ciemnogłowego szacuje się na około 700 tysięcy par lęgowych[2], a albatrosa żółtookiego na około 21,6 tysiąca par lęgowych[7]. Główne zagrożenia dla gatunku to zaplątywanie się w sieci rybackie, zmiany klimatu oraz obecność na niektórych wyspach introdukowanych i zawleczonych ssaków takich jak norka amerykańska czy zdziczałe koty[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Thalassarche melanophris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Thalassarche melanophris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-11].
- ↑ Nunn, Gary B.; Cooper, John; Jouventin, Pierre; Robertson, Chris J. R. & Robertson Graham G.. Evolutionary relationships among extant albatrosses (Procellariiformes: Diomedeidae) established from complete cytochrome-b gene sequences. „Auk”. 113 (4), s. 784-801, 1996.
- ↑ Black-browed Albatross (Diomedea melanophris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-17]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Thalassarche impavida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-11] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia zwierząt od A do Z. Warszawa: IMP, 1999. ISBN 83-908277-3-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).