Szczuroskoczek dłutozębny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Dipodomys microps)
Szczuroskoczek dłutozębny
Dipodomys microps[1]
(Merriam, 1904)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

bobrokształtne

Rodzina

karłomyszowate

Podrodzina

szczuroskoczki

Rodzaj

szczuroskoczek

Gatunek

szczuroskoczek dłutozębny

Synonimy
  • Perodipus microps Merriam, 1904[2]
  • Perodipus microps levipes Merriam, 1904[2]
  • Perodipus microps preblei E.A. Goldman, 1921[3]
  • Dipodomys microps woodburyi Hardy, 1942[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15]

Szczuroskoczek dłutozębny[16] (Dipodomys microps) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Szczuroskoczek dłutozębny występuje w Stanach Zjednoczonych zamieszkując w zależności od podgatunku[17]:

  • D. microps microps – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (drenaż rzeki Owens zachodnia część pustyni Mojave, południowa Kalifornia).
  • D. microps alfredi – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Gunnison, Wielkie Jezioro Słone, Utah).
  • D. microps aquilonius – zachodnie Stany Zjednoczone (niższe wzniesienia Great Basin Desert, północno-wschodnia Kalifornia i północno-zachodnia Nevada).
  • D. microps bonnevillei – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, północno-wschodnia Nevada i północno-zachodnie Utah, zasięg ściśle odpowiada dawnemu zarysowi plejstoceńskiego jeziora Bonneville).
  • D. microps celsus – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (prawdopodobnie rozłączne populacje w Virgin River Valley, południowo-zachodnie Utah i przylegająca północno-zachodnia Arizona).
  • D. microps centralis – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, środkowa i wschodnia Nevada).
  • D. microps idahoensis – zachodnie Stany Zjednoczone (Snake River Valley, południowo-zachodnie Idaho).
  • D. microps leucotis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (między Vermilion Cliffs a brzegiem Marble Canyon, rzeka Kolorado, północna Arizona).
  • D. microps levipes – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Panamint Valley, południowa Kalifornia).
  • D. microps occidentalis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, zachodnia i południowa Nevada oraz w nieliczne, ograniczone populacje w zachodniej części pustyni Mojave, południowo-wschodnia Kalifornia).
  • D. microps preblei – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, południowo-wschodni Oregon i północno-zachodnia Nevada).
  • D. microps russeolus – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Dolphin, Wielkie Jezioro Słone, Utah).
  • D. microps subtenuis – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspy Badger, Carrington i Stansbury, Wielkie Jezioro Słone, a na południe w głąb lądu do Cedar Valley, północno-środkowe Utah).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1904 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perodipus microps[2]. Holotyp pochodził z Lone Pine, w Owens Valley, w hrabstwie Inyo, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych[18].

Dipodomys microps należy do grupy gatunkowej heermanni[17]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzynaście podgatunków[17].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”[19][20].
  • microps: gr. μικρος mikros „mały”[21]; ωψ ōps, ωπος ōpos „wygląd, oblicze”[22].
  • alfredi: Alfred Marshall Bailey (1894–1978), amerykański ornitolog, pracownik terenowy, kolekcjoner, dyrektor Chicago Academy of Sciences w latach 1927–1936, dyrektor Denver Museum of Natural History w latach 1936–1969[5][20].
  • aquilonius: łac. aquilonius „północny, z północy”, od aquilo, aquilonis „północny wiatr, północ”[20].
  • bonnevillei: jezioro Bonneville, Stany Zjednoczone[7].
  • celsus: łac. celsus „wyniosły, wysoki, dostojny”, od zanikającego cellere „podnieść”[23].
  • centralis: łac. centralis, centrale „środkowy, centralny”, od centrum „środkowy punkt, środek”, od gr. κεντρον kentron „ostry punkt”[20].
  • idahoensis: Idaho, Stany Zjednoczone[20].
  • leucotis: gr. λευκος leukos „biały”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[20].
  • levipes: łac. levipes, levipedis „chyży, lekko stąpający”, od levis „zwinny”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[20].
  • occidentalis: łac. occidentalis „zachodni”, od occidens, occidentis „zachodni”, od occidere „ustawić”[20].
  • preblei: Edward Alexander Preble (1871–1957), amerykański przyrodnik i ekolog[24].
  • russeolus: późnołac. russeolus „trochę czerwony, czerwonawy”, od łac. russus „czerwony”[20].
  • subtenuis: łac. subtenuis „raczej cienki, cieniutki”, od sub „nieco, trochę”; tenuis „cienki”[20].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 110–120 mm, długość ogona 135–175 mm, długość ucha 13 mm, długość tylnej stopy 42 mm; masa ciała 40–70 g[25].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Szczuroskoczek dłutozębny występuje głównie na średnich wysokościach, choć zdarzały się stwierdzenia na wysokości do 3200 m n.p.m. w hrabstwie Inyo.

Szczuroskoczek dłutozębn występuje na terenach pustynnych dolin, porośniętych głównie zaroślami tworzonymi przez Atriplex confertifolia. Pojawia się także na terenach porośniętych przez Coleogyne ramosissima. Preferuje tereny pokryte roślinnością krzewiastą i zwykle unika terenów pokrytych wydmami.

Kopie nory w taki sposób, by otwór wejściowy znajdował się przy korzeniach krzewów. Według danych z Kalifornii okres godowy trwa zwykle od lutego do połowy marca. Ciąża trwa 30 do 34 dni. Samica rodzi od 1 do 4 młodych (najczęściej 2). Zwykle występuje jeden miot, jednakże w korzystnych warunkach samica może urodzić drugi miot[15].

Szczuroskoczki dłutozębne żyją samotnie. Ich areał osobniczy obejmuje od mniej niż 1 ha do około 5 ha. Żywią się głównie liśćmi (z których przy pomocy przystosowanych do tego dolnych siekaczy usuwają epidermę, zawierającą dużo soli[26]) i nasionami Atriplex confertifolia. Są to zwierzęta nocne. Są aktywne przez cały rok.

Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Nie ma poważniejszych zagrożeń dla populacji tego gatunku[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dipodomys microps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c C.H. Merriam. New and little known kangaroo rats of the genus Perodipus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 145, 1904. (ang.). 
  3. E.A. Goldman. Two new rodents from Oregon and Nevada. „Journal of Mammalogy”. 2 (4), s. 233, 1921. DOI: 10.2307/1373557. (ang.). 
  4. R. Hardy. Three new rodents from southern Utah. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 55, s. 89, 1942. (ang.). 
  5. a b Goldman 1937 ↓, s. 221.
  6. G. Willett. A new kangaroo rat from northeastern California. „Journal of Mammalogy”. 16 (1), s. 63, 1935. DOI: 10.2307/1374532. (ang.). 
  7. a b Goldman 1937 ↓, s. 222.
  8. E.A. Goldman. Two new kangaroo rats from Arizona. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 14 (15), s. 372, 1924. (ang.). 
  9. Hall i Dale 1939 ↓, s. 52.
  10. Hall i Dale 1939 ↓, s. 53.
  11. E.A. Goldman. Three new rodents from Arizona and New Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 44, s. 135, 1931. (ang.). 
  12. Hall i Dale 1939 ↓, s. 56.
  13. Goldman 1939 ↓, s. 353.
  14. Goldman 1939 ↓, s. 354.
  15. a b c F. Cassola, Dipodomys microps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  16. W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  17. a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 304. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  18. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys microps. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-14].
  19. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.). 
  20. a b c d e f g h i j The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  21. Jaeger 1944 ↓, s. 136.
  22. Jaeger 1944 ↓, s. 155.
  23. Jaeger 1944 ↓, s. 44.
  24. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 329. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  25. D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 230–231. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  26. R. Thomas Palo, Charles T. Robbins: Plant defenses against mammalian herbivory. CRC Press, 1991, s. 179. ISBN 978-0-683-30577-7.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]