Szczuroskoczek flagoogonowy

Szczuroskoczek flagoogonowy
	Dipodomys spectabilis
	Merriam, 1890
	; Ilustracja autorstwa Fuertesa z 1918 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	bobrokształtne
Rodzina	karłomyszowate
Podrodzina	szczuroskoczki
Rodzaj	szczuroskoczek
Gatunek	szczuroskoczek flagoogonowy
Synonimy
	Dipodomys spectabilis clarencei E.A. Goldman, 1933;
	Dipodomys spectabilis clarencei E.A. Goldman, 1933;
Podgatunki
	D. s. spectabilis Merriam, 1890; D. s. baileyi E.A. Goldman, 1923; D. s. cratodon Merriam, 1907; D. s. intermedius Nader, 1965; D. s. perblandus E.A. Goldman, 1933; D. s. zygomaticus E.A. Goldman, 1923;
	D. s. spectabilis Merriam, 1890; D. s. baileyi E.A. Goldman, 1923; D. s. cratodon Merriam, 1907; D. s. intermedius Nader, 1965; D. s. perblandus E.A. Goldman, 1933; D. s. zygomaticus E.A. Goldman, 1923;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczuroskoczek flagoogonowy^[10] (Dipodomys spectabilis) – gatunek ssaka z podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Szczuroskoczek flagoogonowy występuje w Ameryce Północnej zamieszkując w zależności od podgatunku^[11]^[12]:

D. spectabilis spectabilis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone i północny Meksyk (strefa przejściowa między pustyniami Sonora i Chihuahua w południowo-wschodniej Arizonie i południowo-zachodnim Nowym Meksyku do północnej części pustyni Chihuahua w Chihuahua).
D. spectabilis baileyi – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Nowy Meksyk i zachodni Teksas); dawniej w północno-wschodniej Arizonie, ale obecnie została wytępiona.
D. spectabilis cratodon – północny Meksyk (rozproszona populacja w południowej części pustyni Chihuahuan na Wyżynie Meksykańskiej w Zacatecas, zachodnie San Luis Potosi i Aguascalientes).
D. spectabilis intermedius – północno-zachodni Meksyk (pustynia Sonora w środkowej części Sonory).
D. spectabilis perblandus – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone i północno-zachodni Meksyk (pustynia Sonora w południowo-środkowej Arizonie i północno-środkowej Sonorze).
D. spectabilis zygomaticus – północny Meksyk (pustynia Chihuahua w południowo-środkowej części Chihuahua i ewentualnie północno-środkowe Durango).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1890 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam na łamach czasopisma North American fauna i nadając mu nazwę Dipodomys spectabilis^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Merriam wskazał Dos Cabezos, w hrabstwie Cochise, w Arizonie, w Stanach Zjednoczonych^[2]^[8]. Holotypem był samiec odłowiony 22 listopada 1889 roku przez Vernona Baileya^[2].

D. spectabilis należy do grupy gatunkowej spectabilis wraz z D. nelsoni, z którym wcześniej uważany był za gatunek konspecyficzny^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków^[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”^[13]^[14].
spectabilis: łac. spectabilis „niezwykły, efektowny”, od spectare „obserwować”, od specere „patrzeć”^[14].
baileyi: Vernon Orlando Bailey (1864–1942), amerykański przyrodnik i etnograf^[15].
cratodon: gr. κρατος kratos „siła, moc”^[16]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[17].
intermedius: łac. intermedius „pośredni, coś pomiędzy”^[14].
zygomaticus: łac. zygomaticus „jarzmowy”^[18].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 130–141 mm, długość ogona 180–208 mm, długość ucha średnio 16 mm, długość tylnej stopy 40–46 mm; masa ciała 98–132 g (samice są nieco mniejsze i lżejsze od samców)^[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dipodomys spectabilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.H. Merriam. Descriptions of three new kangaroo rats, with remarks on the identity of Dipodomys ordii of Woodhouse. „North American fauna”. 4, s. 46, 1890. (ang.).
↑ Goldman 1933 ↓, s. 467.
↑ ^a ^b E.A. Goldman. Three new kangaroo rats of the genus Dipodomys. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 36, s. 140, 1923. (ang.).
↑ C.H. Merriam. Descriptions of ten new kangaroo rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 20, s. 75, 1907. (ang.).
↑ I.A. Nader. Two new subspecies of kangaroo rats, genus Dipodomys. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 78, s. 50, 1965. (ang.).
↑ Goldman 1933 ↓, s. 466.
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Dipodomys spectabilis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-15].
↑ R.R. Timm R.R. i inni, Dipodomys spectabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-08] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 217. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 300. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 223. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b ^c The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 25–26. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 61.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 256, OCLC 637083062 (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.A. Goldman. New mammals from Arizona, New Mexico, and Colorado. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 23 (10), s. 463–473, 1933. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Dipodomys spectabilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Merriam1890-2] C.H. Merriam. Descriptions of three new kangaroo rats, with remarks on the identity of Dipodomys ordii of Woodhouse. „North American fauna”. 4, s. 46, 1890. (ang.).

[CITEREFGoldman1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/39917569_467]-3] Goldman 1933 ↓, s. 467.

[Goldman1923-4] E.A. Goldman. Three new kangaroo rats of the genus Dipodomys. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 36, s. 140, 1923. (ang.).

[Merriam1907-5] C.H. Merriam. Descriptions of ten new kangaroo rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 20, s. 75, 1907. (ang.).

[Nader-6] I.A. Nader. Two new subspecies of kangaroo rats, genus Dipodomys. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 78, s. 50, 1965. (ang.).

[CITEREFGoldman1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/39917568_466]-7] Goldman 1933 ↓, s. 466.

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Dipodomys spectabilis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-15].

[iucn-9] R.R. Timm R.R. i inni, Dipodomys spectabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-08] (ang.).

[Cichocki&inni-10] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 217. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 300. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Hafner-12] D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 223. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).

[Jobling-14] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Beolens&inni-15] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 25–26. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=91_61]-16] Jaeger 1944 ↓, s. 61.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-17] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[Jaeger-18] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 256, OCLC 637083062 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[8]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]