Dipsas oligozonata
Dipsas oligozonata[1] | |||
(Orcés & Almendáriz, 1989) | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Nadrodzina |
Colubroidea | ||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
Dipsas oligozonata | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
![]() |
Dipsas oligozonata – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-zachodniej części Ameryki Południowej, prawdopodobnie endemicznie w Ekwadorze. Prowadzi głównie zmierzchowy i nocny tryb życia[3].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1989 roku ekwadorscy herpetolodzy Orcés i Almendáriz na łamach „Revista Politécnica”. Autorzy nadali mu nazwę Sibynomorphus oligozonata. Jako miejsce typowe wskazali Zhila w prowincji Azuay w Ekwadorze (3°39′45″S 79°17′26″W/-3,662500 -79,290556, wysokość 2250 m n.p.m.). Holotyp ma oznaczenie MEPN 3612 (pierwotnie EPN 3612)[a], to dorosły samiec o długości 358 mm[4][5]. W 2018 roku A. Arteaga i współpracownicy przenieśli gatunek do rodzaju Dipsas[6].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Dipsas: gr. ὀλίγος dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”[7].
- oligozonata: gr. διψας oligos – „mały, drobny, nieistotny”, łac. zonata – „opasana”[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jest to niewielki wąż o krótkiej głowie, spłaszczonym pysku, dosyć dużych oczach o ciemnych tęczówkach i czarnych źrenicach. Charakteryzuje się ubarwieniem od szarego do szarobrązowego, z szerokimi w przedniej części ciała i coraz bardziej zwężającymi się w stronę ogona ciemnymi poprzecznymi pasami. W obrębie ogona paski są tylko szczątkowe. Brzuch bez plam lub z ciemnymi plamkami i cętkami[3][8]. Gatunek ten może być mylony z Dipsas jamespetersi, Dipsas oswaldobaezi i Dipsas oreas. Różni się od Dipsas jamespetersi tym, że nie posiada tarczki przedocznej, innym ubarwieniem brzucha, inną charakterystyką plam na ciele i mniejszą liczbą tarczek nadwargowych, których posiada 6–7, a Dipsas jamespetersi 8. Od Dipsas oreas różni się brakiem tarczki przedocznej i brakiem eliptycznych plam na całej długości ciała[3].
Samiec | Samica | |
Długość całkowita (mm) | 766 | 772 |
Długość SVL[b] (mm) | 632 | 618 |
Łuski grzbietowe (rzędy) | 15 | 15 |
Tarczki brzuszne | 145–163 | 177 |
Tarczki podogonowe | 66–68 | 66 |
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Według najnowszych ustaleń Dipsas oligozonata występuje tylko w południowym Ekwadorze na obszarze około 1425 km² w górnym biegu rzeki Río Jubones. Występuje na wysokościach powyżej 2100 m n.p.m. aż do około 3150 m n.p.m.[8] Wcześniejsze stwierdzenia z innych obszarów w południowym Ekwadorze oraz z północnego Peru są obecnie przypisywane opisanemu w 2018 roku Dipsas oswaldobaezi[2][6].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten występuje w górskich zaroślach i łąkach, w tropikalnych wilgotnych lasach górskich, ale czasami spotykano go także na plantacjach i w wiejskich ogrodach[3]. Prowadzi głównie nocny tryb życia. Największą aktywność wykazuje o zmierzchu i w pierwszych godzinach nocnych – od około 18:30 do 22:00. Żeruje najczęściej na powierzchni gruntu, a jego dieta składa się ze ślimaków i owadów o miękkim ciele. W ciągu dnia odpoczywa pomiędzy zaroślami, pod pniami czy w stosach liści[3]. Jest gatunkiem jajorodnym. Nie ma wielu informacji o rozrodzie tego gatunku, ale w lęgu stwierdzono po 4 jaja[3].
Status
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas oligozonata jest klasyfikowany jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable). Gatunek ten jest opisywany jako bardzo rzadki. Liczebność ani trend populacji nie zostały oszacowane[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dipsas oligozonata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Dipsas oligozonata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-29] (ang.).
- ↑ a b c d e f g A. Arteaga , Short-banded Snail-eating Snake (Dipsas oligozonata), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/IIXV1820 (ang.).
- ↑ G. Orces V., A. Almendariz, Presencia en el Ecuador de los Colubridos del Genero Sibynomorphus, „Revista Politécnica, Biología”, XIV (2), 1989, s. 51–57 (hiszp.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas oligozonata (ORCÉS & ALMENDÁRIZ, 1989), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-27] (ang.).
- ↑ a b A. Arteaga i inni, Systematics of South American snail-eating snakes (Serpentes, Dipsadini), with the description of five new species from Ecuador and Peru, „ZooKeys”, 766, 2018, s. 79–147 (ang.).
- ↑ Edmund C. Jaeger , Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ a b c G. Pazmiño-Otamendi , Dipsas oligozonata Caracoleras de pocas bandas, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).
- ↑ J.E. Cadle , The snake genus Sibynomorphus (Colubridae: Dipsadinae: Dipsadini) in Peru and Ecuador, with comments on the systematics of Dipsadini, „Bull. Mus. Comp. Zool. Harvard”, 2007, s. 183–284 (ang.).
- ↑ Mark Henry Sabaj , Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).