Pustyniogwan
| ||
| Dipsosaurus dorsalis | ||
| (Baird & Girard), 1852 | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Gromada | gady | |
| Rząd | łuskonośne | |
| Rodzina | legwanowate | |
| Rodzaj | Dipsosaurus | |
| Gatunek | pustyniogwan | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Pustyniogwan (Dipsosaurus dorsalis) – gatunek jednej z najpospolitszych jaszczurek na pustyniach: Sonora i Mojave w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych i w północno-zachodnim Meksyku. Występuje także na kilku wyspach Zatoki Kalifornijskiej.
Spis treści
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został pierwotnie opisany w Catalog of North American Reptiles Spencera Fullertona Birda i Charlesa Frédérica Girarda w 1853. Edward Hallowell przeklasyfikował Crotaphytus dorsalis, dwa lata później, pod nazwę Dipsosaurus dorsalis[2]. Nazwa rodzaju pochodzi od kombinacji dwóch greckich słów – Dipsa(δίψα) ("spragniona") i sauros(σαῦρος) ("jaszczurka"). Drugi człon nazwy naukowej – dorsalis pochodzi od łacińskiego słowa dorsum, oznaczającego "plecy", co odnosi się do rzędu powiększonych łusek na środku grzbietu jaszczurki. Dipsosaurus jest rodzajem monotypowym – D. dorsalis jest jedynym wyróżnianym gatunkiem.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pustyniogwan osiąga średnią wielkość w porównaniu z innymi przedstawicielami rodziny legwanowatych. Dorasta do 40 cm (razem z ogonem)[3]. Ubarwienie matowoszare z jasnobrązowym, siatkowanym wzorem na grzbiecie. Przy tylnych nogach, wzór zamienia się w pasy, przebiegające przez cały ogon, który jest zwykle około jeden i pół raza dłuższy niż reszta ciała. Podbrzusze jest jasne. W czasie sezonu rozrodczego u obu płci boki stają się różowawe.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Preferowany habitat często pokrywa się z obszarami na których występuje roślina Larrea tridentata – to przeważnie suche, piaszczyste obszary porośnięte zaroślami. Mogą być także znajdowane w pobliżu skalistych koryt rzecznych. W południowej części środowiska, na którym występuje, jaszczurka zamieszkuje obszary wysuszonego, podzwrotnikowego buszu oraz tropikalne lasy liściaste.
Pustyniogwany wytrzymują wysokie temperatury, dlatego wychodzą na powierzchnię, podczas gdy inne jaszczurki kryją się w norach. Często w celach obronnych wspinają się na krzewy. Nory zazwyczaj są kopane we wzgórkach piasku, który gromadzi się w pobliżu krzaków, takich jak Larrea tridentata. Mogą używać gotowych nor lisów długouchych i żółwi Gopherus agassizii.
Pożywienie i rozród[edytuj | edytuj kod]
Jaszczurki te rozmnażają się wczesną wiosną. Uważa się, że raz w roku, składają od trzech do ośmiu jaj[4]. Młode wykluwają się koło września[4].
Pustyniogwany są głównie zwierzętami roślinożernymi, żywią się pąkami, owocami i liśćmi wielu roślin – zarówno jednorocznych, jak i wieloletnich[4]. Jednym z ich ulubionych pokarmów są żółte kwiaty Larrea tridentata[4]. Czasami jedzą owady, kał (ssaków i jaszczurek) oraz padlinę[4].
Drapieżniki polujące na jaszczurki, bądź zjadające ich jaja to: ptaki drapieżne, lisy, szczury, łasice, niektóre węże i ludzie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dipsosaurus dorsalis. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ Baird,S.F. and Girard,C. (1852). Characteristics of some new reptiles in the Museum of the Smithsonian Institution, part 2. Proceedings at the Acadamey of Natural Science, Philadelphia. 6: 125-129
- ↑ Robert Stebbins: Western Reptiles and Amphibians. Nowy Jork: 2003, s. 338–339, 537. ISBN 0-395-98272-3.
- ↑ a b c d e f Lemm, Jeffrey.(2006) Field Guide to Amphibians and Reptiles of the San Diego Region (California Natural History Guides). University of California Press.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Frost, D.E. and R.E. Etheridge (1989) A Phylogenetic Analysis and Taxonomy of Iguanian Lizards (Reptilia: Squamata). Univ. Kansas Mus. Nat. Hist. Misc. Publ. 81
- Frost, D.R., R. Etheridge, D. Janies and T.A. Titus (2001) Total evidence, sequence alignment, evolution of Polychrotid lizards, and a reclassification of the Iguania (Squamata: Iguania). American Museum Novitates 3343: 38 pp.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| |||||||||||
