Dmitrij Fiłosofow
 Portret pędzla Leona Baksta | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
Dmitrij Władimirowicz Fiłosofow (ros. Дми́трий Влади́мирович Филосо́фов; ur. 26 marca?/7 kwietnia 1872 w Sankt Petersburgu, zm. 4 sierpnia 1940 w Otwocku) – rosyjski publicysta, krytyk literacki, emigrant polityczny, jedna z najważniejszych postaci rosyjskiej diaspory w Polsce międzywojennej[1].
Pochodził z arystokratycznej rodziny. Jego ojciec, Władimir Dmitriewicz Fiłosofow był w latach 1861 – 1881 głównym prokuratorem wojskowym, matka, poetka i działaczka społeczna Anna Pawłowna Fiłosofowa, z domu Diagilewa, była spokrewniona z impresario Siergiejem Diagilewem.
Po ukończeniu w 1890 petersburskiego gimnazjum ukończył 1895 studia prawnicze na Uniwersytecie Petersburskim. W roku 1896 studiował na uniwersytecie w Heidelbergu.
1897 zaczął publikować artykuły w prasie rosyjskiej: „Siewiernyj wiestnik” i „Trudowaja pomoszcz’”.
Był od 1898 do 1904 redaktorem działu literackiego "Świata Sztuki". Po porażce rewolucji 1905 roku propagował filozofię religijno-mistyczną[2]. Był przyjacielem Dmitrija Mereżkowskiego i jego żony Zinaidy Gippius. Wraz z Mereżkowskimi przebywał w latach 1906-1908 w Paryżu.
W latach 1918—1919 pracował w bibliotece publicznej. W grudniu 1919 przedostał się wraz z Mereżkowskimi przez front wojny polsko-bolszewickiej do Wilna, w połowie stycznia 1920 do Mińska. Na początku marca 1920 znaleźli się w Warszawie. Mereżkowscy pojechali do Paryża, Fiłosofow pozostał w Polsce.
W Warszawie redagował emigracyjną prasę rosyjską. Był prywatnym doradcą Józefa Piłsudskiego w sprawach rosyjskich i ukraińskich. Protestował przeciwko ekscesom antysemickim[3]. W latach 1934-1936 kierował rosyjsko-polskim klubem literackim „Domek w Kołomnie”. Po roku 1936 Fiłosofow zniechęcony niepowodzeniami zaprzestał działalności literackiej i politycznej.
Zmarł w drugim roku wojny w Otwocku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Iwona Krycka-Michnowska. EMIGRACJA ROSYJSKA W MIĘDZYWOJENNEJ WARSZAWIE: ALEKSANDR CHIRIAKOW. „Acta Neophilologica”. XX (1), s. 187-197, 2018. ISSN 1509-1619. [dostęp 2022-04-23]. (pol.).
- ↑ Szczipanow 1969 ↓, s. 549.
- ↑ Piotr Mitzner, Rosyjski goj w międzywojennej Warszawie, „Nigdy Więcej”, nr 22, 2016, ISSN 1428-0884.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Biografia, teksty, archiwalia. russianresources.lt. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)].
- Ziemowit Fedecki: Symboliczny krzyż na grobie Dymitra Fiłosofowa, Kultura 3/1996, str. 127-128
- Iwan Szczipanow: Filozofia idealistyczna w Rosji w drugiej połowie XIX w. i na początku XX wieku. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 538-559. (pol.).