Dobiesław Oleśnicki

Dobiesław z Oleśnicy i Sienna
	; Ryngraf z herbem Dębno
Rodzina	Oleśniccy herbu Dębno
Data śmierci	1440
Żona	Katarzyna Oleśnicka,
Dzieci	Mikołaj, Dymitr, Andrzej, Jakub, Jan, Paweł, Zygmunt, Wiktor, Zbigniew, Marcin, Maciej, Dorota

Dobiesław Oleśnicki (Dobiesław z Oleśnicy i Sienna, Dobko z Oleśnicy) herbu Dębno (zm. 1440) – kasztelan wojnicki (1411-1433), lubelski (1433), sandomierski (1435), starosta krakowski (1438), podczaszy krakowski (1438-1439), wojewoda sandomierski (1438-1440) uczestnik bitwy pod Grunwaldem i dowódca oblężenia Malborka, budowniczy nowego zamku w Rymanowie, fundator kościołów. Protoplasta rodu Sienieńskich.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był bratem Jaśka Oleśnickiego i rycerzem króla Jagiełły^[1]. W roku 1404 Dobiesław towarzyszył Jagielle w zjeździe z wielkim mistrzem krzyżackim Konradem von Jungingenem. W turnieju zorganizowanym przez wielkiego mistrza na cześć króla konkurowali ze sobą rycerze z orszaku Jagiełły z Krzyżakami i przedniejszymi rycerzami zachodnich państw. Dobiesław na wezwanie króla dosiadł konia ostatni. Zadziwił wszystkich nie tylko rynsztunkiem i dworskimi obyczajami, ale też siłą, wytrzymałością i kunsztem rycerskim, które nie miały sobie równych. Dobiesław kolejno zrzucił z siodeł wszystkich wcześniejszych zwycięzców pojedynków. Konrad von Jungingen stawiał przeciwko niemu kolejnych rycerzy, którzy w potyczce z Dobiesławem kolejno spadali z koni. Walki w pełnym rynsztunku i przy blasku pochodni przeciągnięto do trzeciej w nocy, mimo to nie znalazł się nikt spośród elity europejskiego rycerstwa, kto powaliłby Dobiesława^[2]

Wśród 50 polskich chorągwi w bitwie pod Grunwaldem, Długosz jako 38. wymienia chorągiew oleśnicką^[3] z białym krzyżem na czerwonym polu. Wystawił ją, jak na średniowiecznego, możnego rycerza przystało, własnym sumptem i dowodził nią w bitwie Dobiesław z Oleśnicy. W bitwie towarzyszył mu syn Piotr, łowczy sandomierski.

Dobiesław z Oleśnicy był drugim obok Jana Kobylańskiego herbu Grzymała, rycerzem, który wtargnął do oblężonego Malborka i jak pisze Jan Długosz, "pewno zdobyliby miasto, gdyby pomogło wojsko"^[4].

Był sygnatariuszem aktu unii horodelskiej zawartej w 1413^[5]. W 1413 roku poślubił Katarzynę, córką podskarbiego koronnego Dymitra z Goraja. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju czerwińskiego w 1422 roku^[6]. Był sygnatariuszem pokoju mełneńskiego 1422 roku^[7]. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju jedlneńskiego w 1430^[8].

3 lipca 1431, w czasie wyprawy łuckiej wysłał listy wypowiednie wielkiemu księciu litewskiemu Świdrygielle z obozu wojskowego w Bystrzycy na ziemi lubelskiej^[9]. 31 grudnia 1435 podpisał akt pokoju w Brześciu Kujawskim^[10].

Dobiesław Oleśnicki zmarł w 1440 roku. Został pochowany najprawdopodobniej w gotyckiej krypcie w prezbiterium kościoła w Siennie. W klasztorze na Świętym Krzyżu umieszczono jego epitafium.

Główną rezydencją Dobiesława Oleśnickiego było Sienno w ówczesnym województwie sandomierskim, gdzie znajdował się zamek Oleśnickich. W 1431 roku w Siennie Dobiesław ufundował murowany kościół pw. św. Zygmunta, który ukończono w 1442 roku. Na tablicy erekcyjnej tego kościoła znajduje się jedyny znany portret Dobiesława oraz jego żony Katarzyny. Dzięki małżeństwu z Katarzyną z Goraja, został właścicielem Rymanowa. Wraz z rodziną często przebywał w tym mieście. W 1441 roku po śmierci Dobiesława właścicielką zamku w Rymanowie stała się wdowa. Kolejnymi właścicielami miasta byli syn Oleśnickiego Andrzej Sienieński (zm. 1494) i wnuk Wiktoryn.

Dobiesław Oleśnicki wraz z bratem Jaśkiem i bratankami Zbigniewem (późniejszym kardynałem) i Janem Głowaczem, uczynili z Oleśnickich jeden z najpotężniejszych późnośredniowiecznych rodów polskich.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Katarzyna Gorajska lub Sienieńska - żona,
Dymitr z Sienna - syn,
Mikołaj z Sienna - syn.
Jan z Sienna - syn,
Jakub z Sienna - syn, biskup włocławski, arcybiskup gnieźnieński.
Paweł z Sienna - syn,
Andrzej Sienieński (zm. 1494) - syn,
Dorota Oleśnicka z Sienna - córka, wychowawczyni córek króla Kazimierza Jagiellończyka
Zygmunt - syn (zmarł młodo),
Wiktor - syn (zmarł młodo),
Zbigniew - syn (zmarł młodo),
Marcin - syn (zmarł młodo),
Maciej - syn (zmarł młodo), (PSB)
Jan Oleśnicki (zm. 1413) – brat, starosta wileński, sędzia krakowski,
Dobiesław Kurozwęcki - dziadek,
Jan Koniecpolski - zięć,
Jan Sienieński - wnuk,
Wiktoryn Sienieński (ok. 1463- 31 marca 1530) - wnuk, kasztelan małogoski
Jan Sienieński - wnuk.

Piotr – łowczy sandomierski, Zygmunt z Sienna, Wiktor z Sienna, Zbigniew z Sienna, Marcin z Sienna, Maciej z Sienna^{[potrzebny przypis]}

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Maurycy Dzieduszycki porównuje życie Dobiesława Oleśnickiego do życia bohaterów Ariosta. Zob. M. Dzieduszycki, Zbigniew Oleśnicki, Kraków 1853.
↑ Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Wiek szesnasty w Oleśnicko-Zborowskich losach", s. 56, 57.
↑ H.Samsonowicz: Polska Jana Długosza, Warszawa 1984, s.223
↑ H. Samsonowicz: Polska Jana Długosza, Warszawa 1984, s.249
↑ Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.
↑ Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis / edidit Joannes Vincentius Bandtkie, Warszawa 1831, s. 223.
↑ Maciej Dogiel, Codex Diplomaticus Regni Poloniae Et Magni Ducatus Litvaniae : In Quo Pacta, Foedera, Tractatus Pacis, Mutuae Amicitiae, Subsidiorum, Induciarum, Commerciorum Nec Non Conventiones [...] Aliaque Omnis Generis Publico Nomine Actorum, Et Gestorum Monumenta. T. 4, In Quo Totius Prussiae Res Continentur, Wilno 1764, s. 114.
↑ Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.
↑ Dariusz Wróbel, Przyczynek prozopograficzny do dziejów tzw. wyprawy łuckiej w 1431 roku, w: Res Historica, nr 41, 2016, s. 244.
↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dodgiel, t. 4, Wilno 1764, s. 133.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Opis Bitwy pod Grunwaldem- źródła historyczne. album-grunwaldzki.iq.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-10)].
Ci wielcy Polacy to nasza rodzina – Dobiesław Oleśnicki

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

FeliksF. Kiryk FeliksF., Dobiesław Oleśnicki herbu Dębno, t. XXIII, Polski Słownik Biograficzny, 1978 .

[1] Maurycy Dzieduszycki porównuje życie Dobiesława Oleśnickiego do życia bohaterów Ariosta. Zob. M. Dzieduszycki, Zbigniew Oleśnicki, Kraków 1853.

[2] Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Wiek szesnasty w Oleśnicko-Zborowskich losach", s. 56, 57.

[3] H.Samsonowicz: Polska Jana Długosza, Warszawa 1984, s.223

[4] H. Samsonowicz: Polska Jana Długosza, Warszawa 1984, s.249

[5] Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.

[6] Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis / edidit Joannes Vincentius Bandtkie, Warszawa 1831, s. 223.

[7] Maciej Dogiel, Codex Diplomaticus Regni Poloniae Et Magni Ducatus Litvaniae : In Quo Pacta, Foedera, Tractatus Pacis, Mutuae Amicitiae, Subsidiorum, Induciarum, Commerciorum Nec Non Conventiones [...] Aliaque Omnis Generis Publico Nomine Actorum, Et Gestorum Monumenta. T. 4, In Quo Totius Prussiae Res Continentur, Wilno 1764, s. 114.

[8] Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.

[9] Dariusz Wróbel, Przyczynek prozopograficzny do dziejów tzw. wyprawy łuckiej w 1431 roku, w: Res Historica, nr 41, 2016, s. 244.

[10] Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dodgiel, t. 4, Wilno 1764, s. 133.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]