Dolina Jarząbcza
 Widok na Dolinę Jarząbczą z Trzydniowiańskiego Wierchu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości | |
| Wydarzenia historyczne | |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°12′59,0400″N 19°47′29,0400″E/49,216400 19,791400 | |
Dolina Jarząbcza – jedna z trzech odnóg w górnej części Doliny Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich.
Wyrzeźbiona została przez lodowiec. Jej dnem płynie Jarząbczy Potok; po połączeniu się z Wyżnim Chochołowskim Potokiem tworzą Chochołowski Potok[1].
Opis ogólny[edytuj | edytuj kod]
Górna część doliny (Jarząbcza Rówień) to porastający kosówką kocioł polodowcowy. W jego otoczeniu znajdują się położone w grzbiecie głównym: Łopata, Niska Przełęcz, Jarząbczy Wierch, Jarząbcza Przełęcz i Kończysty Wierch. Od zachodu dolina ograniczona jest grzbietem Czerwonego Wierchu, oddzielającym ją od Doliny Chochołowskiej Wyżniej, od wschodu północną granią Kończystego Wierchu i północno-zachodniego grzbietu Trzydniowiańskiego Wierchu, oddzielającymi ją od Doliny Starorobociańskiej i Doliny Trzydniowiańskiej[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa pochodzi od góralskiego rodu Jarząbków, do których należały okoliczne polany. Pierwotne nazewnictwo w Tatrach związane było z polanami (terenami wykorzystanymi gospodarczo przez człowieka). Nazwa Hala Jarząbcza związana była niegdyś z obecnymi polanami Wyżnia i Niżnia Jarząbcza Polana, położonymi w Dolinie Chochołowskiej, z czasem przeniosła się w górę, na inne obiekty, np. Jarząbcze Szałasiska i Jarząbcze Rówienki[1].
Na Polanie Jarząbczej został zastrzelony w 1897 r. przez austriackiego żandarma Jasiek Stękała, uważany za ostatniego zbójnika tatrzańskiego. Jako dezerter ukrywał się na polanie przez 3 lata[3].
23 czerwca 1983 r. Jan Paweł II odbył wycieczkę z Polany Chochołowskiej przez Dolinę Jarząbczą. W pobliżu Jarząbczych Szałasisk, w miejscu, do którego dotarł, znajduje się krzyż i pamiątkowa tablica[4].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
przez Wyżnią Polanę Jarząbczą i Jarząbcze Szałasiska na Trzydniowiański Wierch. Czas przejścia: 2:25 h, ↓ 1:55 h
szlak papieski (znakowany inaczej niż szlaki turystyczne) do Doliny Jarząbczej, biegnący razem ze szlakiem czerwonym przez Wyżnią Jarząbczą Polanę. Czas przejścia: 55 min, ↓ 45 min
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5.
- ↑ Józef Nyka. Tatry Polskie. Przewodnik. wyd.13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Dolina Jarząbcza [online] [dostęp 2021-05-14].
