Dom ariański w Rakowie

Dom ariański w Rakowie

nr rej. 508 z 18.09.1957 oraz 456 z 15.04.1967
Dom Wójta
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Miejscowość	Raków
Adres	ul. Jana Sienieńskiego 6
Styl architektoniczny	późny renesans (wnętrze)
Ukończenie budowy	przełom XVI i XVII wieku
Pierwszy właściciel	Jan Siekierzyński i Netta Theodorikówna
Kolejni właściciele	Samuel Goryszowski, Andrzej Mokronowski, rodzina Kuraszewiców, Jan i Ignacy Kossowscy, Ignacy i Marianna Praszkiewiczowie.
Obecny właściciel	Urząd Gminy Raków
Położenie na mapie gminy Raków Dom ariański w Rakowie
Położenie na mapie Polski Dom ariański w Rakowie
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Dom ariański w Rakowie
Położenie na mapie powiatu kieleckiego Dom ariański w Rakowie
50°40′34,25″N 21°02′36,88″E

Dom ariański w Rakowie (zwany też Domem wójta) – późnorenesansowy budynek znajdujący się na rogu ul. Sienieńskiego i Kościelnej w Rakowie.

Historia

Najokazalszy i największy, zachowany do dnia dzisiejszego, budynek z czasów ariańskich został wzniesiony na przełomie XVI i XVII wieku. Pierwotnie należał do Jana Siekierzyńskiego i jego żony Netty Theodorikówny. W 1634 Siekierzyńscy sprzedali go aptekarzowi i wójtowi Rakowa – Samuelowi Goryszowskiemu. Następnie dom stał się własnością Andrzeja Mokronowskiego, właściciela połowy miasta Rakowa i starosty radzyńskiego, który następnie w 1683 sprzedał go rodzinie Kuraszewiców. W 1757 Jan i Ignacy Kossowscy sprzedali dom ariański Ignacemu i Mariannie Praszkiewiczom, którzy urządzili w nim karczmę.

W latach 50. XX wieku w budynku mieścił się magazyn nawozów sztucznych, potem Gminna Biblioteka Publiczna. W 2015 roku zakończono rewitalizację budynku.

Architektura

Budynek jest murowany, parterowy, podpiwniczony, wzniesiony na rzucie prostokąta. Dach pierwotnie pokryty gontem, obecnie blaszany. Na zewnątrz bezstylowy, wewnątrz ślady architektury późnorenesansowej; od południa znajduje się sala przez całą szerokość budynku, o sklepieniu kolebkowym z lunetami, pokrytym późnorenesansową stiukową dekoracją żebrową, z rozetami; delikatny rysunek zworników wykazuje wysoką klasę artystyczną, a ornamentyka nie zawiera żadnych motywów religijnych. W tejże sali znajduje się okienko w obramieniu późnorenesansowym. W niektórych pozostałych pomieszczeniach zachowały się sklepienia kolebkowo-krzyżowe.

Bibliografia

• Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom III, Województwo kieleckie, zeszyt 7, Powiat opatowski, Warszawa 1959.
• S. Malanowicz, Zabudowa miasta Rakowa, [w:] Raków ognisko arianizmu, pod red. S. Cynarskiego, Kraków 1968.
• W. Urban, Poszukiwanie zabytków poariańskich, [w:] Odrodzenie i Reformacja w Polsce, tom I, Warszawa 1956.