Dom firmy „Krusche-Ender” w Łodzi
 nr rej. A/349 z 14 lutego 1994 roku[1]
| |
 widok współczesny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Piotrkowska 143 |
| Typ budynku |
biuro sprzedaży, obecnie -sklepy, biura, mieszkania |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°45′39,51″N 19°27′28,74″E/51,760975 19,457983
| |
Dom firmy „Krusche-Ender” – kamienica znajdująca się przy ul. Piotrkowskiej 143 w Łodzi.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kamienica została wzniesiona według projektu architekta Dawida Landego w latach 1898–1899, pierwotnie jako dwupiętrowy budynek[2]. Powstał jako główne biuro sprzedaży dla jednej z największych pabianickich firm „Krusche & Ender”[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Fasada jest eklektyczna z elementami renesansowymi, neogotyckimi i manierystycznymi. Na czwartej osi drugiej, trzeciej i czwartej kondygnacji ma wykusz oraz wysoki szczyt nad pierwszą i drugą osią[4]. Początkowo kamienica była dwupiętrowa i miała jako element dekoracyjny polichromię ścienną, która była określana w łódzkiej prasie jako modernistyczna. W latach 1923–1924 została podwyższona o dwa piętra, prawdopodobnie również według projektu Dawida Landego. Podczas przebudowy zamalowano polichromię, którą odsłonięto w roku 1996 podczas renowacji budynku[2]. Charakterystyczne są wysokie kondygnacje z zagospodarowanym poddaszem. Brama wjazdowa usytuowana jest w północnej skrajnej osi z wykuszem zwieńczonym iglicowym hełmem po prawej stronie.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Zabytki Pabianic zabudowania fabryczne, biuro zakładów bawełnianych „Krusche-Ender” oraz dawny pałac rodziny Enderów
- Niemcy w Pabianicach opis działalności „Krusche & Ender”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 43 [dostęp 2011-08-22].
- ↑ a b Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3.
- ↑ Leszek Skrzydło: Rody fabrykanckie. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1999, s. 91. ISBN 83-87522-23-6.
- ↑ Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 205, ISBN 978-83-939822-4-0.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Regionalna Organizacja Turystyczna województwa Łódzkiego
- R. Adamek, Krusche, Ender, Kindler, królowie bawełny w Pabianicach XIX–XX wiek, katalog wystawy, 1998
- Tekst stałej wystawy znajdującej się w ewangelicko-augsburskim kościele św. Piotra i św. Pawła w Pabianicach: Pabianiczanie pochodzenia niemieckiego w dziejach Pabianic (do 1939)