Dorożka
Dorożka (potocznie drynda[1]) – lekki, jedno- lub dwukonny, czterokołowy pojazd zaprzęgowy ze składaną budą i kozłem dla dorożkarza używany do przewozu 1–4 pasażerów, wprowadzony w Rosji na początku XIX wieku. Dorożka była środkiem regularnego transportu miejskiego w odróżnieniu od fiakra, który stanowił pojazd wykorzystywany wyłącznie na zasadzie wynajmu (odpowiednik dzisiejszej taksówki). Obecnie dorożka służy do wynajmu (za opłatą) w komunikacji miejskiej i jest atrakcją turystyczną wielu miast jako element lokalnego folkloru[2].
Dorożki w Polsce do lat 50. XX wieku posiadały tablice rejestracyjne.
Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
W Polsce, na terenach byłego zaboru rosyjskiego i pruskiego, dorożkami są nazywane wszystkie pojazdy o kształcie powozu. Na terenach dawnego zaboru austriackiego dorożki są zwane fiakrami[3].
Dorożka w literaturze[edytuj | edytuj kod]
Przykłady za Słownikiem języka polskiego opracowanego i opublikowanego przez grupę naukowców pod przewodnictwem profesora Witolda Doroszewskiego[4]:
- Zatrzymał się opodal postoju dorożek.
- Od Senatorskiej i Wierzbowej śmigały dorożki na gumach i prywatne powozy.
- Jednokonna dorożka z woźnicą znużonym i zagrzebanym w kożuch wlokła się ulicami.
- Z ulicy dochodził turkot dorożek.
- Deszcz mżył drobny, lecz gęsty i buda dorożki całkowicie była podniesiona.
W 1948 ukazał się tom poetycki Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego pod tytułem Zaczarowana dorożka.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ drynda, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-02-13].
- ↑ Dorożki (pol.). W: Magiczny Kraków [on-line]. [dostęp 2020-02-13].
- ↑ Nowa encyklopedia powszechna PWN. T. 2, D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 108. ISBN 83-01-11965-9.
- ↑ Dorożka (pol.). W: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego [on-line]. [dostęp 2020-02-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nowy typ dorożek w Warszawie. „Nowości Illustrowane”. R. XI. 2, s. 3, 10 stycznia 1914.
- Leszek Mazan, Mieczysław Czuma: Jacy? Tacy! Czyli 100 pytań i odpowiedzi o Krakowie. Kraków: Anabasis, 2002. ISBN 83-85931-09-0.
- Jan Adamczewski: Mała Encyklopedia Krakowa. Kraków: Wydawnictwo WANDA, 1996. ISBN 83-87023-01-9.