Douglas Fairbanks Jr.

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Douglas Fairbanks Jr.
Ilustracja
Douglas Fairbanks Jr. (aut. Allan Warren; 1973)
Imię i nazwisko

Douglas Elton Ulman Fairbanks Junior

Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1909
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

7 maja 2000
Nowy Jork

Zawód

aktor, producent

Współmałżonek

Joan Crawford
(1929–1933; rozwód)
Mary Lee Epling
(1939–1988; jej śmierć)
Vera Shelton
(1991–2000; jego śmierć)

Lata aktywności

1916–1997

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Douglas Elton Fairbanks Jr. (ur. 9 grudnia 1909 w Nowym Jorku, zm. 7 maja 2000 tamże) – amerykański aktor, producent filmowy i odznaczony oficer marynarki z czasów II wojny światowej.

8 lutego 1960 otrzymał trzy własne gwiazdy w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdujące się przy Hollywood Boulevard – 6318 (film), 6661 (telewizja) i 6710 (radio)[1][2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Nowym Jorku jako syn Anny „Beth” Elizabeth (z domu Sully) i aktora kina niemego Douglasa Fairbanksa[3]. Jego dziadek ze strony matki, Daniel John Sully, był bogatym przemysłowcem i urodził się w Rhode Island w rodzinie Anglików i Szkotów[4], a dziadek ze strony ojca, Hezekiah Charles Ullman, urodził się w Pensylwanii i był Żydem aszkenazyjskim[4]. Jego rodzice rozwiedli się, gdy miał dziewięć lat i oboje ponownie zawarli nowe związki[5]. Mieszkał z matką w Nowym Jorku, Kalifornii, Paryżu i Londynie[6]. Fairbanks Jr. rozpoczął swoją edukację w hollywoodzkiej szkole dla chłopców w Los Angeles[7]. Po tym, jak jego matka i ojczym przeprowadzili się do Nowego Jorku, uczęszczał do Bovee School, prywatnej szkoły średniej dla chłopców i przez rok do Knickerbocker Greys na Manhattanie. Po powrocie do Kalifornii naukę kontynuował do Harvard Military School, a następnie studiował na politechnice w Pasadenie. Po tym, jak jego matka i on przeprowadzili się do Francji, Fairbanks kształcił się w Lycée Janson-de-Sailly[8].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W wieku siedmiu lat po raz pierwszy wystąpił na ekranie w roli gazeciarza w niemym komediodramacie przygodowym Arystokracja amerykańska (2016)[9] u boku ojca. Jako 12–latek trafił do obsady ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa Trzej muszkieterowie (1921) w reż. Freda Niblo[10]. Mając 12 lat w 1923 otrzymał kontrakt z Paramount Pictures na 1000 dolarów tygodniowo przez trzy lata i występował w filmach niemych: komedii Stephen Steps Out (1923), dramacie Henry’ego Kinga Stella Dallas (1925), melodramacie Clarence’a Browna Władczyni miłości (1928) i dramacie Franka Capry The Power of the Press (1928)[11] z Mildred Harris.

Zanim skończył 20 lat, napisał zabawny artykuł o hollywoodzkiej scenie dla magazynu „Vanity Fair[12]. W 1929 Fairbanks Jr. zadebiutował na scenie w Los Angeles w sztuce teatralnej Young Woodley, która przekonała krytyków, że naprawdę ma talent i nie jest tylko dodatkiem do sławy ojca[12]. W 1934 wystąpił na scenie w Londynie w przedstawieniu Światło księżyca jest srebrne[13].

W 1935 założył własną firmę produkcyjną Criterion Films – pierwszą z sześciu takich firm utworzonych pod imprimatur Fairbanks[12]. Zwrócił na siebie uwagę w dramacie Johna Cromwella Więzień królewski (The Prisoner of Zenda, 1937), w którym był na przemian czarujący i zimnokrwisty jako nikczemny Rupert z Hentzau[12].

Po śmierci ojca w 1939 Fairbanks Jr. zaczął rozszerzać swoją działalność na politykę i służbę swojemu krajowi. Pomógł zorganizować hollywoodzki oddział Białego Komitetu Williama Allena, mający na celu pomoc sojusznikom w wojnie europejskiej. W latach 1939–1944 Fairbanks, zawsze anglofil, kierował londyńskimi Douglas Voluntary Hospitals, które otaczały szczególną opieką uchodźców wojennych. Fairbanks został wyznaczony przez prezydenta Roosevelta na wysłannika misji specjalnej do Ameryki Południowej w 1940, a rok później został mianowany porucznikiem w Marynarce Wojennej. W 1942 był szefem Operacji Specjalnych, a w 1943 brał udział w Operacji Husky na Sycylię i Elbę[12]. Fairbanks przeszedł drogę od porucznika marynarki wojennej do dowódcy, a w 1954 do kapitana[12].

Po zakończeniu wojny przez pięć lat był prezesem organizacji CARE, wysyłającej żywność i pomoc do krajów ogarniętych wojną. Powrócił przed kamery w roli tytułowej w Sindbad Żeglarz (1947). Napisał scenariusz do romantycznego musicalu przygodowego Maxa Ophülsa Wygnaniec (The Exile, 1948), gdzie zagrał Karola II Stuarta][14]. Był prowadzącym/narratorem konsorcjalnego programu radiowego The Silent Man (1951-1952). Wyprodukował także i zagrał w wysokiej jakości antologii telewizyjnej NBC Douglas Fairbanks Jr. zaprasza (1952–1955) z udziałem gwiazd ekranu takich jak Diana Dors, Sebastian Cabot, Barry Foster, Yvonne Furneaux, Buster Keaton, Anouk Aimée, Bill Owen, Joan Hickson czy Christopher Lee[15]. W 1975 trafił na Broadway w przedstawieniu Uroczysty hołd dla Joshuy Logana[16] u boku Henry’ego Fondy i José Ferrera.

Zdobył wiele nagród wojskowych i humanitarnych. Opublikował także dwie autobiografie, The Salad Days w 1988[17] i A Hell of a War w 1993[18].

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

3 czerwca 1929 zawarł związek małżeński z Joan Crawford[3]. 29 kwietnia 1933 doszło do rozwodu[19]. Po rozwodzie romansował m.in. z Gertrude Lawrence, Liz Paget i Marlene Dietrich oraz był zaręczony z Dorothy Fell[20]. 23 kwietnia 1939 poślubił Mary Lee Eppling, z którą miał trzy córki: Daphne Nancy–Beth (ur. 8 kwietnia 1940), Victorię Susan (ur. 1942) i Melissę Louise (ur. 25 października 1947)[3]. Pozostał jej oddany aż do jej śmierci 14 września 1988[3]. 30 maja 1991 ożenił się z Verą Lee Shelton[21].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 7 maja 2000 w Nowym Jorku na zawał mięśnia sercowego w wieku 90 lat[22].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Film[edytuj | edytuj kod]

Seriale[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Douglas Fairbanks Jr.. Walk of Fame. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  2. Myrna Oliver: Hollywood Star Walk: Douglas Fairbanks Jr.. „Los Angeles Times”, 2000-05-08. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  3. a b c d Douglas Fairbanks, Jr. Biography (1909–2000). FilmReference.com. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  4. a b Douglas Fairbanks Jr. Ethnicity of Celebs. EthniCelebs.com, 2017-11-14. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  5. Douglas Fairbanks Jr., Film Star, TV Producer and Good-Will Ambassador, Dies at 90. „The New York Times”. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  6. Commander Douglas Elton Fairbanks Jr., USNR. Naval Historical Foundation, 2006-06-14. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  7. Jay Jorgensen: Edith Head: The Fifty-Year Career of Hollywood’s Greatest Costume Designer. Running Press Book Publishers, 2010, s. 18. ISBN 978-0-7624-3805-1.
  8. Art Evans: World War II Veterans in Hollywood. McFarland & Company, 2020, s. 68. ISBN 978-1-4766-3967-3.
  9. American Aristocracy (1916) w bazie IMDb (ang.)
  10. The Three Musketeers (1921) w bazie IMDb (ang.)
  11. Douglas Fairbanks Jr.. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  12. a b c d e f Douglas Fairbanks Jr. Biography. AllMovie. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  13. NEWS OF THE STAGE; Gertrude Lawrence and Douglas Fairbanks Jr. to Appear Here -- „Porgy” Off Until Next Season.. „The New York Times”, 1934-10-17. [dostęp 2023-08-06]. (ang.).
  14. The Exile (1948) w bazie IMDb (ang.)
  15. Douglas Fairbanks Jr. Presents (1951–1955) w bazie IMDb (ang.)
  16. Douglas Fairbanks Jr.. Internet Broadway Database. [dostęp 2023-08-06]. (ang.).
  17. Douglas Fairbanks Jr.: The Salad Days. Doubleday, 1988. ISBN 978-0385174046.
  18. Douglas Fairbanks Jr.: A Hell of a War. St Martins Pr, 1993. ISBN 978-0312088071.
  19. Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005, s. 145. ISBN 83-89533-37-5.
  20. Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005, s. 146–151. ISBN 83-89533-37-5.
  21. Ronald Bergan: Obituary: Douglas Fairbanks Jr. „The Guardian”, 2000-05-08. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  22. Myrna Oliver: Screen Idol Douglas Fairbanks Jr. Dies at 90. „Los Angeles Times”, 2000-05-08. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Thomas McNulty: Errol Flynn: the Life and Career. McFarland and Company Inc., 2004. ISBN 978-0-7864-1750-6.
  • James Wise: Stars in Blue: Movie Actors in America’s Sea Services. Naval Institute Press, 1997. ISBN 1-55750-937-9.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]