Draç

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Draç
Ilustracja
„Draç” w Stambule w 1910 roku
Klasa

torpedowiec

Typ

Antalya

Historia
Stocznia

Ansaldo, Genua

Położenie stępki

kwiecień 1904

Wodowanie

1904

 Imperium Osmańskie
Wejście do służby

8 stycznia 1907

 Turcja
Wejście do służby

1924

Wycofanie ze służby

1924

Los okrętu

złomowany w 1936

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna: 165 ton

Długość

całkowita: 51 metrów
między pionami: 50,5 metra

Szerokość

5,7 metra

Zanurzenie

1,4 metra

Napęd
2 maszyny parowe o łącznej mocy 2700 KM
2 kotły, 2 śruby
Prędkość

26 węzłów

Uzbrojenie
2 działka kal. 37 mm (2 x I)
4 torpedy
Wyrzutnie torpedowe

2 × 450 mm (2 x I)

Załoga

30

Draç – turecki torpedowiec z początku XX wieku, jedna z siedmiu zbudowanych we Włoszech jednostek typu Antalya. Okręt został zwodowany w 1904 roku w stoczni Ansaldo w Genui, a w skład marynarki Imperium Osmańskiego wszedł 8 stycznia 1907 roku. Torpedowiec wziął udział w I wojnie bałkańskiej i I wojnie światowej, a następnie służył pod banderą Republiki Turcji do 1924 roku. W 1926 roku okręt przebudowano na barkę, a złomowany został w 1936 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Siedem torpedowców typu Antalya zostało zamówionych przez Turcję we Włoszech w 1904 roku[1]. Jednostki były niemal identyczne jak okręty typu Akhisar, różniąc się siłownią o większej mocy[1].

„Draç” zbudowany został w stoczni Ansaldo w Genui (numer stoczniowy 138)[1][2]. Stępkę okrętu położono w kwietniu 1904 roku i w tym samym roku został zwodowany[2][3]. W 1905 roku przeprowadzono próby morskie, zaś 29 listopada 1906 roku torpedowiec został odebrany przez zamawiającego w Genui[2]. Nazwę otrzymał od albańskiego miasta Durrës[4].

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

Okręt był torpedowcem z kadłubem wykonanym ze stali, podzielonym na dziewięć przedziałów wodoszczelnych[1][2]. Długość całkowita wynosiła 51 metrów (50,5 metra między pionami) szerokość 5,7 metra i zanurzenie 1,4 metra[1][2]. Wyporność normalna wynosiła 165 ton[1][2]. Jednostka napędzana była przez dwie pionowe, trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Ansaldo o łącznej mocy 2700 KM, do których parę dostarczały dwa kotły wodnorurkowe (także produkcji Ansaldo)[2][3][a]. Prędkość maksymalna napędzanego dwoma śrubami okrętu wynosiła 26 węzłów[1][2][b]. Okręt zabierał zapas 60 ton węgla[1][3].

Na uzbrojenie artyleryjskie jednostki składały się dwa pojedyncze działka kalibru 37 mm QF L/20 Hotchkiss z zapasem 250 nabojów[2][3]. Broń torpedową stanowiły zamontowane na pokładzie, z przodu i tyłu sterówki, dwie pojedyncze obracalne wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[2][3].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów i 26 podoficerów i marynarzy[2][3][c].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Draç” został wcielony w skład marynarki wojennej Imperium Osmańskiego 8 stycznia 1907 roku w Stambule[2][3]. W maju 1909 roku torpedowiec wziął udział w pierwszych manewrach floty tureckiej na Morzu Marmara[5]. 10 października 1912 roku, tuż po wybuchu I wojny bałkańskiej, okręt stacjonował w Stambule, a od 16 października przebywał w stoczni Tersane-i Amire w Stambule[6]. Po podpisaniu zawieszenia broni w kwietniu 1913 roku torpedowce „Draç” i „Musul” patrolowały rejon miast Tekirdağ i Silivri[7].

Od lipca do sierpnia 1914 roku okręty 1. dywizjonu torpedowców („Draç” wraz z siostrzanymi „Musul” i „Kütahya” oraz „Akhisar”) uczestniczyły w patrolowaniu zachodnich podejść do Dardaneli, zapuszczając się pod Imroz[8]. 10 sierpnia okręt wziął na hol osmański wodnosamolot, który wodował przymusowo nieopodal Imroz, po czym dopłynął z nim do Çanakkale, obserwowany przez brytyjski niszczyciel[9]. 27 października 1914 roku, przed przystąpieniem Imperium Osmańskiego do I wojny światowej po stronie państw centralnych, okręt, którym dowodził kpt. mar. (tur. yüzbaşı) Aziz Mahmut Ali, nadal wchodził w skład 1. dywizjonu torpedowców[10].

Przed atakiem sił Ententy na Gallipoli „Draç” i siostrzane torpedowce zostały przerzucone do portów położonych na europejskim wybrzeżu Morza Marmara[11]. 27 maja 1915 roku „Draç” i „Yarhisar” eskortowały zmierzający do Gelibolu pancernikBarbaros Hayreddin”, unikając dzięki księżycowej nocy ataku ze strony brytyjskiego okrętu podwodnego HMS E11[12]. 27 czerwca okręt wszedł na mieliznę nieopodal Şarköy[2]. W 1915 roku na torpedowcu dokonano modyfikacji uzbrojenia: zdemontowano jedną wyrzutnię kal. 450 mm, instalując w zamian działo kalibru 57 mm SK L/45 C/99, z zapasem 100 nabojów[2][3]. Załoga okrętu liczyła w tym czasie czterech Niemców i 39 Turków[2].

Po postawieniu w sierpniu 1916 roku przez Rosjan dużej ilości min morskich u wejścia do Bosforu, prócz trałowców do likwidacji zagrożenia zostały przystosowane również torpedowce i niszczyciele „Draç”, „Musul”, „Kütahya”, „Yunus”, „Samsun” oraz kanonierkaMalatya” (typu Taşköprü)[13].

1 marca 1918 roku „Draç” zderzył się z „Yunusem” nieopodal portu Tekirdağ[14]. Od 14 lipca torpedowce „Draç”, „Musul”, „Akhisar” oraz „Sultanhisar” wraz z krążownikami torpedowymi „Berk-i Satvet” i „Peyk-i Şevket” jako jedyne okręty floty osmańskiej operowały aktywnie na Morzu Czarnym[15]. W październiku okręt odstawiono do rezerwy[2].

Po zakończeniu wojny, od lutego 1919 roku do 1920 roku jednostka pełniła służbę patrolową zwalczając przemyt[16]. Uzbrojenie okrętu zostało w tym okresie zredukowane do dwóch działek kalibru 37 mm[2][3]. 29 października 1923 roku „Draç” został formalnie wcielony do nowo powstałej marynarki wojennej Republiki Turcji, choć jego stan techniczny nie pozwalał na eksploatację[17]. W 1924 roku jednostka podjęła czynną służbę, lecz jeszcze w tym samym roku okręt wycofano ze składu floty[2]. W 1926 roku okręt przebudowano na barkę, którą używano w Gölcük[2]. Jednostkę złomowano w 1936 roku[2][3][d].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Brassey 1912 ↓, s. 265 podaje, że moc maszyn wynosiła 2200 KM.
  2. Brassey 1912 ↓, s. 265 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 587 podają, że okręt osiągał prędkość 24 węzły.
  3. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że załoga okrętu liczyła 20 osób.
  4. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że okręt został wycofany ze służby w 1927 roku, zaś Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 407, że stało się to około 1928 roku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]