Drzewnicowate
| Burramyidae[1] | |||
| Broom, 1898[2] | |||
 Pałaneczka cynamonowa (Cercartetus concinnus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
drzewnicowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Burramys R. Broom, 1896 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje | |||
| |||
Drzewnicowate[5] (Burramyidae) – rodzina małych ssaków nadrzewnych, torbaczy z rzędu dwuprzodozębowców (Diprotodontia).
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Osiągają długość ciała od 10 do 25 cm[6]. Osiągają ciężar ciała od 6 do 80 g[7].
Ciało pokrywa futro opisywane jako miękkie, grube, wełniste[7].
Oczy drzewnicowatych są duże. Uszy mają zaokrąglone, krótkie. Występują po 3–4 bunodontyczne trzonowce w każdym łuku zębowym. Na tułowiu występuje marsupium, czyli torba lęgowa. Otwiera się ona do przodu. Kończyny tylne zaopatrzone są w przeciwstawne paluchy[7]. Jako dwuprzodozębowce mają zrośnięte 2 i 3 palec stopy (syndaktylia), co nie dotyczy odrębnych pazurów[8]. Ciało kończy ogon znacznej długości, chwytny i smukły[7].
| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 34-40 | = | 3 | 1 | 2-3 | 3-4 |
| 2 | 0 | 3 | 3-4 | ||
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Do rodziny należą następujące rodzaje[9][10][5]:
- Burramys Broom, 1896 – drzewnica – jedynym żyjącym przedstawicielem jest Burramys parvus Broom, 1896 – drzewnica górska,
- Cercartetus Gloger, 1841 – pałaneczka, obejmuje 4 gatunki[11].
W przeszłości do drzewnicowatych zaliczano akrobatkę[12], obecnie umieszczaną w odrębnej rodzinie akrobatkowatych w tym samym podrzędzie pałankokształtnych[13].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzina obejmuje gatunki występujące w Australii i na Nowej Gwinei[6][14][7].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Prowadzą nocny tryb życia. Przeważnie owadożerne, zjadają też nektar, inne części roślin, a niektóre nawet jaszczurki[6]. Żyją na drzewach. U drzewnicy górskiej obserwuje się długo trwające okresy hibernacji, niespotykane u innych torbaczy[7], aczkolwiek okresowy torpor opisywano też u pałaneczki[15], choć raczej krótki. Pałaneczka odgrywa rolę w zapylaniu roślin[11].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Po zapłodnieniu zygota przechodzi w diapauzę, zatrzymując swój rozwój. Młode po porodzie rozwijają się w torbie lęgowej[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Burramyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b R. Broom. On the affinities and habits of Thylacoleo. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 23, s. 63, 1898. (ang.).
- ↑ J.A.W. Kirsch. Prodromus of the comparative serology of Marsupialia. „Nature”. 217 (5127), s. 420, 1968. DOI: 10.1038/217418a0. (ang.).
- ↑ F.S. Szalay: Evolutionary history of the marsupials and an analysis of osteological characters. Cambridge: Cambridge University Press, 1994, s. 43. DOI: 10.1017/CBO9780511565571. ISBN 978-0-511-56557-1. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c S. Jackson: Family Burramyidae (Pygmy Possums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 436. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Błaszak, Skoracki i Gliwicz 2020 ↓, s. 83.
- ↑ Błaszak, Skoracki i Gliwicz 2020 ↓, s. 81.
- ↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.2) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-06-16]. (ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b Jamie M. Harris, Cercartetus concinnus (Diprotodontia: Burramyidae), „Mammalian Species”, 831, 2009, s. 1–11 (ang.).
- ↑ MR Fleming, The Thermal Physiology of the Feathertail Glider, Acrobates Pygmaeus (Marsupialia:Burramyidae), „Australian Journal of Zoology”, 33 (5), 1985, s. 667–681 (ang.).
- ↑ Błaszak, Skoracki i Gliwicz 2020 ↓, s. 86.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Burramyidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ Fritz Geiser, Hibernation in the Eastern Pygmy Possum, Cercartetus nanus (Marsupialia: Burramyidae), „Australian Journal of Zoology”, 41 (1), 1993, s. 67–75 [zarchiwizowane z adresu 2021-08-15] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czesłąw Błaszak, Maciej Skoracki, Joanna Gliwicz, Infragromada: ssaki żyworodne niższe – Metatheria; torbacze – Marsupialia, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 3. Ssaki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).