Dundee Island
63°30′S 55°55′W/-63,500000 -55,916667 Patrząc od góry do dołu: D'Urville Island, Joinville Island i Dundee Island | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
Położenie na mapie Półwyspu Antarktycznego  | |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
| 63°30′S 55°55′W/-63,500000 -55,916667
| |
Dundee Island[1] (hiszp. Isla Dundee[1]) – wyspa na Morzu Weddella na wschód od północno-wschodniego krańca Półwyspu Antarktycznego. Siedziba tymczasowej argentyńskiej bazy antarktyczna Petrel.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Wyspa leży na Morzu Weddella na wschód od północno-wschodniego krańca Półwyspu Antarktycznego (przylądka Trinity Peninsula) i na południe od Joinville Island, od której oddzielona jest przez cieśniny Active Sound i Firth of Tay (Antarctica)[2].
Prawie całą wyspę pokrywa lód[3]. Grubość pokrywy lodowej w środkowej części wyspy sięga 350 m[3]. Na wybrzeżu południowym znajduje się najwyższe wzniesienie wyspy (600 m n.p.m.), zbudowane ze skał wulkanicznych[3]. Wybrzeża wyspy pokrywają lodowce spływające do morza[3].
Leżące ok. 1,5 km na wschód od Dundee Island w zatoce Erebus and Terror Gulf dwie skały Eden Rocks są ostoją ptaków IBA z uwagi na zamieszkujące je kolonie pingwinów cesarskich[4]. W 1996 roku odnotowano tu ok. 20 tys. par w kolonii zachodniej i prawie 27 tys. par w kolonii wschodniej[4]. Na Eden Rocks zaobserwowano również gniazdujące warcabniki i wydrzyki antarktyczne[4]. Sporadycznie pojawia się tu petrelec olbrzymi, pochwodziób żółtodzioby, oceannik żółtopłetwy i mewa południowa[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wyspa została zoczona w latach 1842–1843 roku przez brytyjskiego badacza Antarktydy Jamesa Clarka Rossa (1800–1862) podczas jego ekspedycji w latach 1839–1843[2]. Ross wziął ją za przedłużenie Joinville Island[5]. Komercyjna szkocka Wyprawa Wielorybnicza Dundee (ang. Dundee Whaling Expedition)[6] wykazała 5 stycznia 1893 roku, że Dundee Island jest wyspą i nadała jej nazwę na cześć szkockiego miasta Dundee – macierzystego portu wyprawy[2][a].
W listopadzie 1935 roku amerykański lotnik i badacz polarny Lincoln Ellsworth (1880–1951) używał wyspy jako bazy dla samolotu swojej wyprawy antarktycznej[2] – pierwszego przelotu trans-antarktycznego[5]. Startując z Dundee Island, dotarł do Zatoki Wielorybiej 15 grudnia 1935 roku[8].
W latach 1945–1954 wyspa została zbadana przez Falkland Islands Dependencies Survey, a w latach 1956-57 Falkland Islands and Dependencies Aerial Survey Expedition (FIDASE) wykonało jej zdjęcia z powietrza[2].
W latach 1967–1978 na północno-wschodnim krańcu wyspy Petrel Cove[5] funkcjonowała argentyńska stacja antarktyczna Petrel, wzniesiona na bazie schronu z 1952 roku, według planów argentyńskiej marynarki wojennej[3]. Stacja została opuszczona po pożarze w 1974 roku, następnie reaktywowana jako stacja letnia i ostatecznie zamknięta w 1978 roku[3]. Odtąd funkcjonuje jako baza tymczasowa[3]. Planowane jest powtórne otwarcie stacji jako bazy całorocznej[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geographic Names Information System podaje, że wyspa została odkryta 8 stycznia 1893 roku przez Thomasa Robertsona, kapitana „Active” – jednego ze statków Wyprawy Wielorybniczej Dundee[7]; natomiast Mills (2003) potwierdza, że Robertson jedynie wykazał 5 stycznia 1893 roku, że Dundee Island to wyspa i nadał jej nazwę, zob. Mills 2003 ↓, s. 201.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b KSNG 2006 ↓, s. 24.
- ↑ a b c d e SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Dundee Island. [dostęp 2020-11-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Base Petrel. Fundación Marambio. [dostęp 2020-11-01]. (hiszp.).
- ↑ a b c d BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Eden Rocks. 2020. [dostęp 2020-11-01]. (ang.).
- ↑ a b c Mills 2003 ↓, s. 201.
- ↑ Speak 2007 ↓, s. 353.
- ↑ USGS Geographic Names Information System – Dundee Island
- ↑ Riffenburgh 2007 ↓, s. 114.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2020-11-01].
- William James Mills: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2020-11-01]. (ang.).
- Peter Speak: Dundee Whaling Expedition (1892–1893). W: Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic,. Taylor & Francis, 2007, s. 975–977. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2020-11-01]. (ang.).
- Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic,. Taylor & Francis, 2007, s. 975–977. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2020-11-01]. (ang.).