Dwór Skarbków
 nr rej. 51/5/55 z 21.09.1955
| |
 (2022) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. gen. L. Okulickiego 8 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Jan Sękowski |
| Ukończenie budowy |
1782 |
| Ważniejsze przebudowy |
XVIII w |
| Pierwszy właściciel |
rodzina Mokronoskich |
| Kolejni właściciele |
Henryk Skarbek, Józef Jemiołkowski, Paweł Smoleński |
| Obecny właściciel |
Gmina Grodzisk Mazowiecki (od 1999) |
Położenie na mapie Grodziska Mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego  | |
Położenie na mapie gminy Grodzisk Mazowiecki  | |
 52°06′20,5″N 20°38′02,5″E/52,105694 20,634028
| |
Dwór Skarbków lub Dwór Mokronoskich – zabytkowy budynek przy ulicy gen. L. Okulickiego w Grodzisku Mazowieckim. Dwór powstał w 1782 roku i od 2004 roku jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej im. Tadeusza Bairda.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Budynek mieści się po wschodniej stronie ulicy gen. L. Okulickiego (DW 579) w środkowej części Grodziska Mazowieckiego. W pobliżu dworu znajduje się Osiedle Mikołaja Kopernika oraz Stawy Goliana.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dwór został wybudowany w 2 poł. XVIII wieku dla rodziny Mokronoskich, którzy byli właścicielami dóbr Jordanowice i Grodzisk. Inicjatorem budowy dworu był Andrzej Mokronoski. Autorem projektu był Jan Sękowski, nadworny architekt Branickich. Możliwe jest to, że projektując budynek opierał się on na projektach z 1761 r. autorstwa Charlesa Pierre’a Coustou[1]. W 1782 roku rozpoczęto ozdabianie malarskie dworu, głównymi autorami fresków byli Jan Bogumił Plersch oraz Antoni Herliczka[2].
Dwór początkowo znajdował się na niewielkim wzniesieniu otoczonym parkiem, w którym mieściły się dwie oficyny, lamusy, oranżeria i stajnia. W 1869 roku posiadłość zakupił hr. Henryk Skarbek, który rozparcelował majątek na letnisko[2][1].
W 1911 roku, resztki majątku zostały sprzedane przez spadkobierców hr. Henryka Skarbka, zakupił je Józef Jemiołkowski. Jemiołkowski w 1920 roku odsprzedał obiekt Pawłowi Smoleńskiemu[2][1].
Dwór przetrwał II wojnę światową, lecz zamieszkujący go uchodźcy podzielili jego wnętrza. Po wojnie w 1953 spadkobiercy ostatniego właściciela dworu zostali wywłaszczeni. Budynek stał się siedzibą Dyrekcji Okręgowej Szkolnictwa Zawodowego. W latach 50 XX w. przeprowadzono konserwację malunków i fresków oraz samego obiektu, po czym w 1956 roku w dworze ulokowano Muzeum Regionalne PTTK[2][1].
W latach 60 XX w. w pobliżu dworu zbudowano drogę tranzytową. W latach 70 XX w. rozebrano pozostałości zabudowy rezydencjonalnej wokół dworu. W 1976 roku ocalały lamus został rozebrany, a w miejscu parku rozpoczęto budowę Osiedla Mikołaja Kopernika. W latach 90 XX w. obiekt stanowił własność prywatnego właściciela, który doprowadził dwór do ruiny. W 1999 budynek został przejęty przez gminę. Po przejęciu obiektu przeszedł on gruntowny remont. Ratowania zniszczonych fresków podjął się zespół konserwatorów pod kierownictwem Anny Doroty Potockiej[2][3].
Od 2004 roku dwór jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej im. Tadeusza Bairda[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Dwór Mokronoskich - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2022-05-29] (pol.).
- ↑ a b c d e Dwór Skarbków | Serwis Turystyczny Gminy Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 2022-05-29] (pol.).
- ↑ M. Wierzbicka, T. Sawicki, Konserwacja grotesek J. B. Plerscha na ścianie północnej i fragmencie ściany północno-wschodniej westybulu dworu Mokronowskich w Jordanowicach, 2001.
- ↑ Szkoły muzyczne – Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 2022-05-29] (pol.).