Dwór w Łopusznej
| Oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego | |
.jpg) Dwór w Łopusznej (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gorczańska 2 |
| Data założenia |
1978 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowy Targ  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°28′25,6″N 20°07′39,8″E/49,473778 20,127722
| |
Dwór w Łopusznej, Dwór Tetmajerów – zabytkowy dwór w Łopusznej koło Nowego Targu, filia Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Folwark w Łopusznej istniał od końca XVI wieku, kiedy Walerian Poradowski otrzymał Łopuszną od króla Stefana Batorego[1]. Dwór został wybudowany pomiędzy 1787 a 1790 przez konfederatę barskiego Romualda Lisickiego[2][1][3]. Jego córka Ludwika wyszła za mąż za Leona Przerwę-Tetmajera, który – otrzymawszy wieś w posag – od 1824 do śmierci w 1881 był właścicielem Łopusznej[4]. W 1832, po klęsce powstania listopadowego we dworze ukrywał się Seweryn Goszczyński, który opisał go w Dzienniku podróży do Tatrów (opublikowanym w 1851)[2][3][4]. Ponadto u Tetmajerów gościli poeci, działacze patriotyczni i rewolucjoniści, m.in.: Stanisław Worcell, Bohdan Zaleski czy przywódcy powstania chochołowskiego Julian Goslar i Jan Kanty Andrusikiewicz[4]. Po śmierci Leona (1881) i Ludwiki (1889) dwór odziedziczyła ich córka Kamila, żona Kazimierza Lgockiego. W 1892 przeprowadzili oni remont, który zmienił wygląd dworku. W kolejnych latach dwór dziedziczyli synowie Lgockich – Aleksander, a następnie Stanisław. Majątek pozostał w rękach tej rodziny przez okres dwudziestolecia międzywojennego, dopiero po II wojnie światowej, w 1949, został znacjonalizowany[1][3].
Dwór od 1978 jest oddziałem Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem[2], od 2018 stanowi własność muzeum[5].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Dwór znajduje się w Łopusznej, przy ul. Gorczańskiej 2[3].
Obok dworku, po drugiej stronie potoku Czerwonka znajduje się XV-wieczny drewniany kościół[1][5][6].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Dom drewniany w stylu rodzimym wszystkich naszych dworów szlacheckich, obszerny, porządnie i mocno postawiony, przyozdobiony gankiem, jak wszystkie nasze ganki, a na ganku poboczne ławki do siedzenia, jak to wszędzie widzimy [...]. Przed domem dziedziniec przestronny, mający po lewej ręce domu drugi domek mniejszy, czyli oficynkę, gdzie kuchnia i mieszkanie służących, z prawej osłoniony budowlami gospodarskim
Jest to przykład typowego wiejskiego polskiego dworu szlacheckiego. Cały teren otoczony jest drewnianym ogrodzeniem. Dwór jest drewniany, parterowy, na planie prostokąta przykryty dachem łamanym (pokryty gontem)[1]. Obok znajduje się mały budynek mieszkalny, zwany gackiem, w którym mieszkał Bohdan Zaleski[3] – pierwotnie była tu kuchnia i mieszkania służby. Ponadto w zespole dworskim znajdują się stajnia z wozownią, spichlerz, obory[1] oraz piwnice domku-lamusa, w którym mieszkał Seweryn Goszczyński[2].
Oprócz zabudowań dworskich w skład muzeum wchodzi Dom Klamerusów, drewniana chałupa z 1887[1][3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Zespół dworski. zabytek.pl. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ a b c d e Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
- ↑ a b c d e f Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
- ↑ a b c Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ a b Muzeum Tatrzańskie odkupiło dwór w Łopusznej. dzieje.pl. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ Ujście do Dunajca. Mapy Google. [dostęp 2021-08-09].