Dwoinka rzeżączki
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dwoinka rzeżączki |
| Nazwa systematyczna | |
| Neisseria gonorrhoeae | |
Dwoinka rzeżączki, gonokok (Neisseria gonorrhoeae) – nieruchliwa, nieprzetrwalnikująca bakteria tlenowa, wywołująca jedną z chorób przenoszonych drogą płciową: rzeżączkę.
Hodowla[edytuj | edytuj kod]
Hodowla bakterii jest stosunkowo trudna – nie rosną one na zwykłych podłożach hodowlanych, tylko na wzbogaconych (agar czekoladowy, pożywka wzbogacona białkiem, podłoże Thayera-Martina). Do wzrostu należy zapewnić odpowiednie stężenie CO2[1] wynoszące 10% oraz odpowiednią wilgotność. Płytka, na której umieszcza się bakterie, powinna mieć już odpowiednią temperaturę; w przeciwnym razie istnieje ryzyko niepowodzenia hodowli. Bakterie nie wzrastają też przy temperaturze 24 stopni (cecha różnicująca w obrębie rodzaju). Po dłuższej hodowli przestają łączyć się w pary (dwoinki), a kolonia przybiera inne kształty (zwykle komórki pojedyncze lub tetrady).
W zapaleniu ostrym są one widoczne wewnątrz makrofagów.
Profil biochemiczny[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak pozostałe bakterie z rodzaju Neisseria, dwoinka rzeżączki nie jest aktywna metabolicznie. Nie fermentuje cukrów, przekształca glukozę do kwasu, bez wytwarzania gazu. Nie wytwarza H2S ani barwników.
Chorobotwórczość[edytuj | edytuj kod]
Poza rzeżączką bakteria może powodować zakażenia innych układów – dotyczy to zwłaszcza pacjentów z obniżoną odpornością. Noworodki mogą być zakażone podczas porodu przez skolonizowane matki – objawia się to najczęściej zapaleniem spojówek, które nieleczone prowadzi nawet do ślepoty.
Czynniki determinujące zjadliwość[1][2]:
- fimbrie (związane również ze zmiennością antygenową)
- pile
- otoczka bakteryjna
- białka błonowe: zewnętrzne białka błonowe I i II (związane z inwazją, przyleganiem, właściwościami antyfagocytarnymi i zmiennością antygenową)
- peptydoglikan
- lipopolisacharyd
- endotoksyna
- enzymy: proteaza IgA i β-laktamaza
Wrażliwość[edytuj | edytuj kod]
Bakteria jest wrażliwa na większość antybiotyków oraz na zwykłe środki dezynfekcyjne. Ginie po kilku minutach przy temperaturze 60 stopni, podobnie nie przeżywa długo w warunkach pokojowych. Jest bardzo wrażliwa na wysychanie i światło. W ciemnym i wilgotnym środowisku (bielizna, pościel, ręczniki, gąbki) utrzymuje się przy życiu około doby.
Wobec bakterii aktywność zachowują[1]:
- penicyliny z inhibitorem
- cefalosporyny (poza pierwszą generacją)
- monobaktamy, karbapenemy
Wobec penicylin, makrolidów, fluorochinolonów i tetracyklin może występować oporność[1].
Bakteria jest wrażliwa także na minimalne stężenia azotanu srebra. Wykorzystano to w leczeniu noworodków chorych na zapalenie spojówek, wkraplając im do oka roztwór tego związku (zabieg Credégo).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzierżanowska. ISBN 978-83-7522-013-1. Wydanie IV. Strona 298-299
- ↑ Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wrocław: "Urban & Partner", 2000, s. 146-147. ISBN 83-85842-59-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Podstawy Mikrobiologii Lekarskiej. PZWL, Warszawa 1979. Praca pod redakcją Leona Jabłońskiego. ISBN 83-200-0181-1. Strony 225-232
