Dwuprzodozębowce

Dwuprzodozębowce
Diprotodontia
Owen, 1866
Drzewiak dwupręgi (Dendrolagus goodfellowi)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce

Dwuprzodozębowce (Diprotodontia) – najliczniejszy rząd torbaczy, do którego zaliczanych jest blisko 120 gatunków charakteryzujących się dużymi, wysuniętymi do przodu dolnymi siekaczami, brakiem dolnych kłów oraz obecnością przeciwstawnych palców. Większość z nich jest roślinożerna, niektóre przystosowały się wtórnie do owadożerności, a ostronóg wyspecjalizował się w spożywaniu nektaru. Najstarsze znane szczątki kopalne pochodzą z oligocenu.

Dwuprzodozębowce występują w krainie australijskiej.

Systematyka

Rodziny zaliczane do dwuprzodozębowców grupowane są w trzech podrzędach:

Vombatiformes – wombatokształtne

• Phascolarctidae – koalowate
• Vombatidae – wombatowate
• †Diprotodontidae

Phalangeriformes

• Phalangeroidea
  • Burramyidae – oposy karłowate
  • Phalangeridae – pałankowate
• Petauroidea
  • Pseudocheiridae – pseudopałankowate
  • Petauridae – lotopałankowate
  • Tarsipedidae – ostronogi
  • Acrobatidae – akrobatki

Macropodiformes – kangurokształtne

• Potoroidae – kanguroszczurowate
• Macropodidae – kangurowate

Wyróżniana czasem monogatunkowa rodzina Hypsiprymnodontidae obejmująca torebnika piżmowego klasyfikowana jest w powyższym ujęciu jako Hypsiprymnodontinae – podrodzina kanguroszczurowatych.

Według innych klasyfikacji kangurokształtne są zaliczane do Phalangeriformes (które bez nich byłyby taksonem parafiletycznym) jako nadrodzina Macropodoidea.

Filogeneza

Możliwy kladogram Diprotodontia

 Diprotodontia
  |-- †Palorchestidae
  |-- †Wynyardiidae
  |-- †Thylacoleonidae (lwy workowate)
  |--o Vombatiformes (wombatokształtne)
  |  |--o Phascolarctoidea
  |  |  `-- Phascolarctidae (koalowate)
  |  `--o Vombatoidea
  |     |-- †Ilariidae
  |     `--+-- †Diprotodontidae
  |        `-- Vombatidae (wombatowate)
  `--o Phalangeriformes
     |-- Burramyidae (drzewnicowate)
     `--+--o Macropodoidea
        |  |-- Potoroidae (kanguroszczurowate)
        |  `-- Macropodidae (kangurowate)
        `--+--o Petauroidea
           |  |-- Acrobatidae (akrobatki)
           |  |-- Pseudocheiridae (pseudopałankowate)
           |  `-- Petauridae (lotopałankowate)
           `--o Phalangeroidea
              |-- Phalangeridae (pałankowate)
              `--+-- †Pilkipildridae
                 `--+-- †Ektopodontidae
                    `-- †Miralinidae

Zobacz też

• lew workowaty

Bibliografia

• Myers, P.: Diprotodontia (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 16 kwietnia 2008].
• Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) (ang.). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 16 kwietnia 2008].