50°43′57″N 18°11′12″E/50,732500 18,186667Dylaki
| Artykuł |
50°43′57″N 18°11′12″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°44'2"N, 18°11'11"E |
| - błąd |
39 m |
| Odległość |
164 m |
| wieś | |
 Kościół św. Antoniego Padewskiego w Dylakach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2009) |
1238 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
46-043 |
| Tablice rejestracyjne |
OPO |
| SIMC |
0501110 |
Położenie na mapie gminy Ozimek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |
| 50°43′57″N 18°11′12″E/50,732500 18,186667
| |
| Strona internetowa | |
Dylaki (niem. Dyloken[1]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Ozimek, nad strugą Libawą, w odległości 9 km od Ozimka i 28 km od Opola[2]. W obrębie Dylak wyróżniona jest administracyjnie 1 część miejscowości – Michalanka[3]; nieformalnie wyróżnia się także drugą część – Dylaki-Osiedle.
W miejscowości znajdują się m.in.: ponad 100-letni tartak wodny z młynem, klasztor sercanek, 2 kapliczki (z połowy XIX w. i z 1929 r.) oraz krzyż przydrożny. W Dylakach działają m.in.: zespół taneczny „Dialog” i rzymskokatolicka parafia pw. św. Antoniego[4][5][6][7][8].
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajduje się 13 dróg, w tym 1 droga wojewódzka (463, Ozimska), 1 powiatowa (nr 1732, Cmentarna[9]) i 11 gminnych[10]. W Dylakach znajdują się 2 przystanki autobusowe („Dylaki, skrz.” i „Dylaki,os.”), przy których zatrzymują się autobusy Opolskiego PKS-u SA i PKS-u w Kluczborku Sp. z o.o., kursujące na trasach, odpowiednio, Opole – Zębowice i Kluczbork – Dylaki[11][12].
Dylaki są zelektryfikowane, a zasilanie doprowadzone jest napowietrzną (słupy betonowe i drewniane) siecią rozdzielczą 15 kV z GPZ-u „Ozimek”, zlokalizowanego w południowej części Ozimka. W 1993 r. ukończono w miejscowości, przy częściowej odpłatności mieszkańców, budowę sieci wodociągowej, dla której punktem zasilającym jest stacja uzdatniania wody w Biestrzynniku. W 1997 r. miejscowość została stelefonizowana. W Dylakach znajduje się też wieża GSM[13].
W Dylakach działają przedszkole, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Karola Miarki i jednostka OSP, posiadająca swoją remizę[14].
Przez Dylaki przechodzi 1 szlak turystyczny pieszy (
) oraz 2 turystyczne ścieżki rowerowe (nr 18 – 
i nr 111 – 
). W miejscowości znajdują się restauracja „Neli”, gospodarstwo agroturystyczne/stadnina koni „Dwór Zawiszy” (27 miejsc noclegowych, 14 koni) oraz gospodarstwo agroturystyczne/pracownia rzeźby „Uroczysko” (11 miejsc noclegowych)[15][16].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o samodzielnej miejscowości pojawiają się po 1900 r. – wcześniej Dylaki były przysiółkiem Szczedrzyka[17]. W 1898 r. otwarto w miejscowości fabrykę Artura Fuchsa „Strumpf- und Wollwaren Fabrik”[5]; filia fabryki powstała w Grodźcu[18]. W 1929 r. powołano w Dylakach jednostkę straży pożarnej[19]. 10 sierpnia 1936 r. w miejsce nazwy Dyloken wprowadzono niemiecką nazwę Thielsdorf[20][21]. W 1940 r. wybudowano w Dylakach neoromański kościół, przeznaczony dla mieszkających tam w tym czasie 931 katolików[17]; jego poświęcenia dokonał 23 kwietnia 1940 r. wikariusz generalny we Wrocławiu, ks. Negwer. Parafię w Dylakach erygowano w 1938 r., przez wyłączenie Dylaków i Biestrzynnika z parafii w Szczedrzyku; w 1946 r. przyłączono do parafii w Dylakach Rzędów, wydzielony z parafii w Kotorzu Wielkim[6]. W latach 1956–1957 wybudowano w miejscowości plebanię; dodatkowo w 1957 r. sprowadzono do kościoła 3 dzwony (św. Antoni, św. Maria i św. Józef), odlane w Hucie „Małapanew”[18]. W 1974 r. otwarto w budynkach dawnej fabryki zakład dziewiarski „Opolanka”; był on drugim co do wielkości zakładem przemysłowym w gminie Ozimek, a zatrudnionych w nim było w roku otwarcia 765 osób[18]. Po transformacji systemowej zakład upadł i w 1994 r. przeszedł w posiadanie kapitału zagranicznego – niemieckiej firmy Coroplast Sp. z o.o. Przedmiotem jego produkcji są kable, przewody, taśmy i wiązki, a zatrudnienie w nim znajduje ok. 400 ludzi (stan na 2018 r.)[5][18]. W marcu 2003 r. miejscowość przystąpiła do programu „Odnowa Wsi Opolskiej”[13][22].
Etymologia nazwy[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od często występującego w okolicznych miejscowościach nazwiska Dylla (względnie, w alternatywnej pisowni, Tylla albo Dyhla, czy też Dilla, Dyla, a nawet Diller)[17][5]. Inna hipoteza wyprowadza nazwę od słowa „dyl” (niem. Diele), oznaczającego belkę drewnianą; wedle tej teorii owymi belkami miano utwardzać drogi w miejscowości[7].
Liczba mieszkańców[edytuj | edytuj kod]
W 1902 r. prenumerowano w Dylakach 3 egzemplarze prasy polskiej[17].
| Rok | 1910 | 1925 | 1933 | 1939 | 1946 | 1960 | 1965 | 1988 | 1996 | 2002 | 2005 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mieszkańców | 670[a] | 600[b] | 734 | 845[c] | 771 | 1019[d] | 1820[e] | 1341[f] | 877 | 1328[g] | 1263[h] | 1238[i] |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W tym 653 osoby (ok. 97,5%) posługiwały się językiem polskim. Liczba domów mieszkalnych: 92.
- ↑ Liczba domów: 90.
- ↑ Powiat opolski. Szkice monograficzne podaje dla tego roku liczbę 854.
- ↑ W tym 541 osób (ok. 53,1%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 59,7%; z rolnictwa utrzymywało się 16,4% ogółu. Liczba zamieszkanych budynków: 195.
- ↑ W tym 1264 osoby (ok. 69,5%) to kobiety.
- ↑ W tym 701 osób (ok. 52,3%) to kobiety. Liczba gospodarstw domowych: 367.
- ↑ W tym 692 osoby (ok. 52,1%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 20,2%/62,9%/16,9%. Liczba budynków mieszkalnych: 258, liczba gospodarstw domowych: 445.
- ↑ Stan na 31 grudnia 2005 r.
- ↑ W tym 665 osób (ok. 53,7%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 13,6%/66,6%/19,8%.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Landkreis Oppeln.
- ↑ Dylaki dojazd (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ SIMC: Michalanka – 0501127.
- ↑ Grzegorz Zwoliński, Stanisław Namysł, Kazimierz Dura, Dariusz Wojciechowski, Róża Spiliszewska: Jeziora Turawskie, wschodnie okolice Opola. Mapa turystyczna aktualizowana w terenie. Wrocław: Studio Wydawnicze plan, 2006. ISBN 83-60180-07-5. (pol.)
- ↑ a b c d e Oficjalna witryna Gminy i Miasta Ozimek (woj. opolskie) :: Miejscowości – Dylaki (pol.). ozimek@ozimek.pl, 2009-02-27. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-15)].
- ↑ a b Alfabetycznie (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ a b dylaki.eu.org (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Presto: Rozwój Wsi Opolskiej (pol.). 2012-03-27. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Dariusz Kotowski: ZDP w Opolu (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ ULIC: Biestrzyńska – 01323, Brzozowa – 02276, Cmentarna – 03114, Fabryczna – 04863, Jakuba – 07076, Jeziorna – 07535, Ozimska – 15487, Poliwodzka – 17003, Polna – 17011, Sosnowa – 20598, Szkolna – 21970, Szymona – 22256, Turawska – 23148.
- ↑ Opolskie PKS S.A: Dylaki, skrz. (pol.). 2011-09-01. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Opolskie PKS S.A: Dylaki,os. (pol.). 2011-09-01. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ a b Dylaki aktualności (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ PSP Dylaki (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Ośrodek Agro-Turystyczny „Dwór Zawiszy”. Dylaki (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Wojciech Rybka: Uroczysko – agroturystyka w Dylakach (pol.). [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-01)].
- ↑ a b c d e Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 346. (pol.)
- ↑ a b c d e Dylaki historia (pol.). [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Administrator: historia (pol.). 2012-03-23. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln (niem.). 2006. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ Thiel – nazwisko niemieckie, Dorf – wieś.
- ↑ Uczestnicy Programu Odnowy Wsi w województwie opolskim (pol.). 2011-04-05. [dostęp 2012-04-01].
- ↑ BDL :: Miejscowości – wszystkie cechy (pol.). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2012-04-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Madeja Józef, Powiat opolski. Szkice monograficzne; Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969
