Dyskusja wikiprojektu:Biologia

Archiwum dyskusji

archiwalne wątki Archiwum 1

Nieuźródłowione treści w hasłach do ewentualnego usunięcia

Poniżej znajduje się lista haseł, w których od dekady wiszą szablony {{fakt}}. Nie powinny wisieć w nieskończoność, więc pewnie w tym roku część treści oznaczonych tym szablonem będę usuwać. Może jednak da się niektóre treści zweryfikować i uródłowić. Wygenerowano PetScanem do głębokości 6 podkategorii z drzewa kategorii biologia. Sławek Borewicz, → odbiór 10:32, 2 sty 2022 (CET)

Plankton • Ursula K. Le Guin • Gradualizm • Korytarz ekologiczny • Owsica • Gruźlica człowieka • Układ oddechowy • Leniwiec trójpalczasty • Orygenes • Osmoza • Zielenice • Chihuahua (rasa psa) • Alfred Jarry • Witamina B6 • Koń Przewalskiego • Bawełna (włókno) • Pszenica orkisz • Mamba zielona • Dalmatyńczyk • Drzewo poznania dobra i zła • Adenozyna • Liszaj płaski • Imbir lekarski • Prątek gruźlicy • Jezioro Kierskie • Jezioro Strzeszyńskie • Michalina Wisłocka • Wysalanie białek • Kurdyban • Wszechlek żeń-szeń • Siatkówczak • Szarańczowate • Histamina • Drogi oddechowe • Probiotyk • Sterlet • Stwardnienie rozsiane • Lancetnik • Jęczmieniowe • Kostrzewowe • Kobiety na Falach • Owsowe • Zebu indyjskie • Sekretyna • Niedowaga • Węgiel kostny • Rekin wielorybi • Zespół Alporta • Mucha domowa • Resweratrol • Języcznik zwyczajny • Czepota puszysta • Wirus Coxsackie • Chlamydie • Palczatkowe • Skanda • Tularemia • Duplikacja • Kompot (narkotyk) • Ostnicowe • Krokodyl błotny • Płacz roślin • Pierre Teilhard de Chardin • Pasikonikowate • Wodzień • Chromosom X • Niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej • Protanopia • Wirus Epsteina-Barr • Mostek człowieka • Nóżki ambulakralne • Aminoglikozydy • Ukierunkowana złożoność • Jezioro Trackie • Redykajny (jezioro) • Jezioro Starodworskie • Ropa (medycyna) • Kacza (dopływ Zatoki Gdańskiej) • Koń ardeński • Uszanka kalifornijska • Głębokie Jezioro (gmina Kartuzy) • Niedokrwistość Addisona-Biermera • Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego • Komórka Langerhansa • Moczówka prosta • Pyton tygrysi • Anakonda zielona • Pyton zielony • Osteocyt • Drapacz lekarski • Lwi piesek • Osuszkowate • Żeglarz portugalski • Mrowiszczak mrówkomirek • Skocznik antylopi • Zgłębiec trzpiennikowaty • Mała epoka lodowa • Bielinek rzepnik • Azorubina • Zatoka szczękowa człowieka • Zielononóżka kuropatwiana • Mundżak chiński • Citrofortunella • Autoprzeciwciała • Ceruloplazmina • Alergia pokarmowa • Lista ichtiozaurów • Atrazyna • Antylopowiec szablorogi • Odonatrix • Polska czerwona księga roślin • Superantygen • Tojeść rozesłana • Systematyka głowonogów • Mamba Jamesona • Prakopytne • Ćwiczenia Kegla • Zespół von Hippla-Lindaua • Guz chromochłonny • Przegroda przezroczysta • Interleukina 13 • Gralinowate • PTEN • Stopa końsko-szpotawa • Gojocefal • Receptor insuliny • Choroba Chagasa • Syntaza tlenku azotu • Meszkowate • Cefal • Fotoliaza • Ameloblastyna • Zespół kociego oka • Elopteryks • Atrezja nozdrzy tylnych • Neuroliza • Koticzak niedźwiedziowaty • Aphaneramma • Krater Śiwa • Psy pierwotne • Dysplazja czaszkowo-trzonowa • Latrodectus • Kiwi mały • Zapalenie mózgu von Economo • Agnieszka Grzybek • Fordonia krabożerna • Doktryna Monro-Kelliego • Anguis cephallonica • Aghori • Cutibacterium acnes • Liścionos madagaskarski • Wirusy onkogenne • Rude włosy • Witold Sławiński • Stadnina koni w Mosznej • Promieniste • Parafiza (mózg) • Kobiety w muzyce • Saccharomycetes • Cenosark • Przeciwciała anty-CCP • Jerzy Vetulani • Holacanthus passer • Wąż wielkooki • Polyplax insulsa • Wiertka złotawa • Hutia kubańska • Systematyka klonów • Gorączka Q • Amanda Simpson • Żyrafa masajska • Nabłonek walcowaty • Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby • Tojowiec kondurango • Staurotypinae

Wikipedysta:Brudnopis gościnny/Hakorośl rozesłana

Może ktoś będzie zainteresowany poprawieniem. ~malarz pl ^PISZ 09:04, 5 sty 2022 (CET)

• Łatwiej zacząć od nowa – tu wymieszane są źródła wiarygodne (3) z niewiarygodnymi (reszta, tj. większość). Większa część artykułu nie ma wskazanego źródła lub brak pewności na czym bazuje. Treść chaotyczna – widać, że autor nie bardzo ma podstawy wiedzy o biologii, nazewnictwie naukowym, systematyce – wszystko poplątane z pomieszanym. Widziałem ten artykuł gdy powstał, ale miałem nadzieję, że więcej już go nie zobaczę... Kenraiz (dyskusja) 11:48, 5 sty 2022 (CET)
• To trzeba było usunąć od razu. Może coś jeszcze napiszą @Ignasiak, @Amaranta, którzy go też edytowali. ~malarz pl ^PISZ 15:26, 6 sty 2022 (CET)

Triopsy a przekopnice

Mamy art Triops (nowy) i Przekopnice (starszy). Czy to są różne rzeczy czy to samo? Trzeba je chyba jakoś połączyć/powiązać, bo wydaje mi się, że są tam rozbieżności. @KamillaŚ, @Użytkownik0, @S.Czachorowski, @Kenraiz i kto tam jeszcze. Ciacho5 (dyskusja) 10:15, 26 lut 2022 (CET)

@Ciacho5 Przekopnice to takson wyższej rangi (rząd), należy do niego jedna rodzina (więc jej odrębne opisywanie jest zbędne), która dzieli się na dwa rodzaje współczesne i kilka wymarłych. Te rodzaje, w tym Triops, zasługują na odrębne opisanie. Dla uporządkowania wystarczy z przekopnic wyrzucić wykazy gatunków i opisać klasyfikację do poziomu rodzajów. Kenraiz (dyskusja) 10:53, 26 lut 2022 (CET)

Wbrew stanowi naszego artu przekopnice nie są na chwilę obecną taksonem monotypowym. Oprócz Triopsidae klasyfikowane są w Notostraca luzem kopalne rodzaje Apodites, Chenops, Jeholops. Przy czym przynależność tych dwóch ostatnich nie jest pewna, a opisane zostały w pracy:

• T.A. Hegna, D. Ren (2010) Two new "notostracans", Chenops gen. nov. and Jeholops gen. nov. (Crustacea: Branchiopoda: ?Notostraca) from the Yixian Formation, northeastern China. Acta Geologica Sinica 84(4):886-894

W każdym razie na pewno taksony wymienione przez Ciacho5 to nie to samo. Carabus (dyskusja) 12:21, 26 lut 2022 (CET)

Poprawny jest "przekopnice" w języku polskim. W artykule Triops nie ma nawet polskiej nazwy, to trudno uznać że jest nią "triops". Zostawić przekopnice a treść o rodzaj Triops dodać do przekopnic. Chyba, że ktoś zaproponije sensowną, polska nazwę. --Stanisław Czachorowski (dyskusja) 17:51, 3 kwi 2022 (CEST)

Encyklopedyczne są wszystkie taksony rang podstawowych niezależnie od tego czy mają polską nazwę zwyczajową czy tylko naukową. Triops jako jeden z rodzajów przekopnic może/powinien mieć swoje hasło. W razie dużych konfuzji związanych z nazwami zwyczajowymi można, analogicznie jak zrobiono to w grzybach, preferować w nazwach artykułów nazwy naukowe, a zwyczajowe podawać tylko pomocniczo. Kenraiz (dyskusja) 20:25, 3 kwi 2022 (CEST)

Pierwotniaki

Mamy na wikipedii dwa artykuły o tym samym Pierwotniaki i Protozoa (kiedyś był jeszcze protisty zwierzęce) i o dość podobnej treści. To ostatnie po części wynika z tego, że w obu wprowadziłem podobny tekst dwanaście lat temu i od tego czasu mało kogo te hasła zajmują. W jednym wisi do lat szablon sugerujący integrację, w drugim też wisiał, ale 10 lat temu zdjął go @Selso, argumentując "pierwotniaki i Protozoa to obecnie różne pojęcia". Przyznam, że mnie to nie przekonuje. Oczywiście, zawsze będą problemy w przypadku słów, które oznaczają konkretny takson w międzynarodowej nomenklaturze (tu: Protozoa, choć zakres tego taksonu w 1820 i 2020 są mocno rozbieżne, nie mówiąc o tym, co pomiędzy), lub nazwę mniej lub bardziej popularną (tu: pierwotniaki). W glonach często to generuje problemy, bo ta sama nazwa popularna (X-ice) obsługuje taksony o różnej randze (X-phyta, X-phyceae itd.), ale z racji bardzo dużej historycznej płynności taksonu Protozoa, myślę, że tu nie będzie to miało większego znaczenia. Przyznam, że nie wiem, co teraz mówią podręczniki i czy w ogóle jeszcze nazwa pierwotniaki robi tam za polską nazwę jakiegokolwiek taksonu (rzut okiem na Zintegrowaną Platformę Edukacyjną niewiele dał, poza wrażeniem, że teraz uczy się o protistach). Przynajmniej w encyklopedii pwn.pl Protozoa są zsynonimizowane z pierwotniakami. Czy naprawdę są podstawy do stwierdzenia, że pierwotniaki i Protozoa to rozbieżne pojęcia? Panek (dyskusja) 10:53, 1 mar 2022 (CET)

Jeżeli pierwotniaki miałaby być innym pojęciem niż Protozoa to jaka miałaby być ich nazwa naukowa? Trzeba by znaleźć źródło podające przy nazwie zwyczajowej pierwotniaki inną nazwę łacińską, niesynonimiczną z Protozoa. Ja takiego nie kojarzę, a w starszych podręcznikach zoologii pierwotniaki omawiano powszechnie. Natomiast w podręcznikach szkolnych używa się od dwóch dekad głównie terminu protisty (eukariotyczne jednokomórkowce omawia się w jednym bloku), a w nowszych podręcznikach zoologii (np. Jura, Błaszak) już się tej grupy nie omawia (wypadła z królestwa zwierząt definitywnie). Carabus (dyskusja) 11:55, 1 mar 2022 (CET)

Trzeba chyba jednak scalić te artykuły. Pozostają do ustalenia nazwy: Protista czy Protozoa i co z nazwą Pierwotniaki. Mnie chodziło tylko o to, że jest to nazwa tak popularna, że wikipedia powinna mieć art. pod tytułem Pierwotniaki. Choćby to był takson tylko historyczny, to powinien być ze względu na ogromne znaczenie. Nie musi być skategoryzowany w klasyfikacji taksonomicznej - ale powinien być. No chyba, że będzie to przekierowanie do Protozoa czy Protista, no ale wtedy pozostaje pytanie - to dlaczego tytułem ma być nazwa naukowa a nie polska ? Selso (dyskusja) 12:19, 1 mar 2022 (CET)

Ja jestem za rozwiązaniem wg PWN - nazwa główna "pierwotniaki", której odpowiada nazwa międzynarodowa/naukowa "Protozoa" (w praktyce teraz tak jest, kiedy to "pierwotniaki" są powiązane z wikidanymi, a nasz artykuł Protozoa jest osamotniony). Rzeczywiście, był moment, kiedy w taksonomii Protozoa były prawie nieużywane (i w kladystyce nie da się ich wybronić), ale wróciły jako użyteczny worek na nie-chromista. Panek (dyskusja) 12:25, 1 mar 2022 (CET)

jestem za. A co z nazwą Protista ? - synonim czy takson nadrzędny, do którego należą pierwotniaki ? Selso (dyskusja) 12:33, 1 mar 2022 (CET)

Nadrzędny. Obecnie Protista = Protozoa + Chromista. Panek (dyskusja) 12:40, 1 mar 2022 (CET)

jestem za Selso (dyskusja) 09:46, 3 mar 2022 (CET)

Dobra, minął tydzień, więc kto miał się wypowiedzieć chyba to już zrobił. Przeniosłem trochę treści z Protozoa do pierwotniaki (w większości mojego autorstwa sprzed lat, więc nie ma wielkiej obawy o prawa autorskie), a potem zrobiłem przekierowanie. Natomiast przy obecnym ujęciu pierwotniaków/Protozoa, część ich tradycyjnej charakterystyki zdezaktualizowała się. Istnieją pierwotniaki wielokomórkowe (śluzowce), a wiele jednokomórkowców, w tym podręcznikowy pantofelek, nie są teraz pierwotniakami, tylko chromistami. W tym świetle poza częścią systematyczno-historyczną, duża część artykułu jest pobieżna, wyrywkowa i niekoniecznie na temat (a na dodatek jako dość podręcznikowo szkolna - nie ma źródeł). Na razie jednak ręka mi się waha przed wycięciem tej części, ale jeżeli ktoś ma taką ochotę, nie będę protestował. Panek (dyskusja) 10:41, 8 mar 2022 (CET)

Nazwy wirusów na polskiej wikipedii

Nazwy naukowe wirusów ustala Międzynarodowy Komitetu Taksonomii Wirusów (ICTV. Selim Kryczyński podjął próbę ustalenia polskich nazw wirusów z zakresu fitopatologii (tytuł: Klasyfikacja wirusów roślin uznanych oficjalnie przez ICTV z propozycjami polskich nazw tych wirusów). Jest dostępna na internecie, ale jest nielinkowalna (przynajmniej ja tego nie potrafię). Polskie nazwy podaje też strona [Wirusy roślin w aktualnym układzie taksonomicznym https://www.researchgate.net/publication/338493735_WIRUSY_ROSLIN_W_AKTUALNYM_2017_UKLADZIE_TAKSONOMICZNYM_ICTV_Z_PROPOZYCJAMI_POLSKICH_NAZW_GATUNKOW_CZESC_2_WIRUSY_O_GENOMIE_W_POSTACI_dsRNA_ssRNA_O_ANTYSENSOWNEJ_-_LUB_AMBISENSOWNEJ_-_ORIENT], ale na necie jest tylko część 2.

Mam pytanie; Czy na polskiej wikipedii za tytuły artykułów o wirusach przyjąć nazwę naukową, czy polską ? Chodzi o wirusy powodujące choroby roślin. W opracowaniach z zakresu fitopatologii, rolnictwa i biologii molekularnej preferowana jest nazwa naukowa. Selso (dyskusja) 06:45, 6 sie 2022 (CEST)

• Zasadniczo standardem jest w całej pl.wikipedii we wszelkich tematach stosowanie polskich nazw w przypadkach, gdy są dla nich wiarygodne źródła. Grzyby stały się chyba jedynym wyjątkiem. Odstąpić od tworzenia haseł dla polskich nazw można by, gdyby podobnie jak w przypadku grzybów, nazewnictwo polskojęzyczne mocno "rozjeżdżało się" z ujęciami taksonomicznymi, wprowadzając więcej zamieszania niż pożytku. Nie wiem, jak jest z wirusami, ale wskazane publikacje sugerują, że środowisko naukowe stara się pilnować zgodności mianownictwa zwyczajowego z taksonomią naukową. Kenraiz (dyskusja) 07:20, 6 sie 2022 (CEST)
• Polską, jak w przypadku organizmów żywych Mpn (dyskusja) 07:23, 6 sie 2022 (CEST)
  • Dobrze, zatem będę podawał polskie nazwy. Będę je brał z cytowanych prac na necie. Wyglądają na wiarygodne. Selso (dyskusja) 07:52, 6 sie 2022 (CEST)