Dzierżążno (powiat kartuski)
wieś | |
Budynek stacji kolejowej w Dzierżążnie | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2021) |
1627[potrzebny przypis] |
Strefa numeracyjna |
58 |
Kod pocztowy |
83-332[2] |
Tablice rejestracyjne |
GKA |
SIMC |
0163104 |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu kartuskiego | |
Położenie na mapie gminy Kartuzy | |
54°18′58″N 18°16′01″E/54,316111 18,266944[1] |
Dzierżążno (kaszub. Dzérzążno, niem. Seeresen) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy przy drodze wojewódzkiej nr 211. Zapis jako Derisno poświadcza jej istnienie w 1241 roku.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.
Miejscowość położona jest przy drodze i linii kolejowej łączącej Trójmiasto z Kartuzami.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]W pobliżu wsi położone są jeziora Dzierżąskie i Mezowskie, z malowniczą wyspą pośrodku. Istniejący jeszcze w połowie lat 90. Kaszubski Kompleks Wypoczynkowy „Burczybas” firmy «Gdańsk-Tourist» jest obecnie opuszczony i nieczynny.
Zdaniem historyków i archeologów na wyspie tej w średniowieczu istniał gród obronny, zniszczony w okresie kształtowania się państwowości polskiej.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0163110 | Ameryka Dzierżąska | część wsi |
0163127 | Pikarnia | część wsi |
0163133 | Smolarnia | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa wsi zapisana jako Derisno pochodzi z 1241 r.[5]. Jej podstawą jest nazwa rośliny wodnej dzierzęga lub też dzierżęga. Wyraz ten bywa odnoszony do rzęsy lub turzycy, ale na Kaszubach oznacza knieć błotną (kasz. dzerzãga). W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Jezioro Dzierżąskie[6].
Walki w rejonie miejscowości toczone były w dniach 8-23 marca 1945 r. przez 65 armię wojsk radzieckich pod dowództwem P. Batowa.
8 marca 1945 w godzinach przedpołudniowych wojska radzieckie atakowały z Dzierżążna w kierunku Kartuz. Oddziałom niemieckim z pomocą przybyło 5 czołgów PzKpfw V „Panther" i jeden transporter. Natarcie zostało odrzucone. Dzierżążno ponownie zostało zajęte przez Niemców. Zniszczono dwa radzieckie działa samobieżne, a jedno typu SU-100 zdobyto. Po godz. 17 Niemcy uderzyli z Dzierżążna w kierunku Borkowa. Atak zakończony został niepowodzeniem. Nocą radzieckie czołgi wdarły się do Kobysewa. Armia Czerwona nacierała na linii Borkowo – Kobysewo w kierunku zachodnim. Niemcy wycofali się ze stacji kolejowej w Kiełpinie Kartuskim.
9 marca o 5 rano oddziały niemieckie uderzyły z Kartuz w kierunku Kobysewa i Przodkowa. Natarcie zatrzymało się 1,5 km od Przodkowa. Przy tym oddziały niemieckie zniszczyły 5 radzieckich czołgów. Jednocześnie zostało wyprowadzone natarcie z Żukowa w kierunku Borkowa. Jednak uległo ono załamaniu. Po południu Armia Czerwona dotarła do Kłosowa. Z uwagi na zagrożenie okrążenia "zgrupowania kartuskiego" oddziały niemieckie wycofały się z Dzierżążna. Nastąpił odwrót przez Kartuzy - Prokowo - Łebno - Szemud.
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]W Dzierżążnie znajduje się szpital rehabilitacyjny, będący jedynym tego typu ośrodkiem na obszarze północnej Polski. Wcześniej na jego miejscu znajdowało się sanatorium przeciwgruźlicze utworzone w 1953 r. Historia budynków szpitalnych sięga jeszcze czasów II wojny światowej.
W miejscowości znajduje się też Sala Królestwa zboru Świadków Jehowy[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28868
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 242 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Bolesław Augustowski (red.): Pojezierze Kaszubskie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Wrocław, Oddział Gdańsk 1979, s. 303
- ↑ Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-11-08].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .